1
Yatmazdan əvvəl dəstamazın alınması.
Əl-Bəra ibn Əzibdən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilən bir hədisdə Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi va səlləm) buyurur: “Əgər yatmağa gedirsənsə, o zaman namaz qılmaq

üçün aldığın dəstəmaz kimi dəstəmaz al, sonra isə sağ böyür üstə uzan."   
 

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Müslim nəql etmişdirlər.
 

Həmçinin başqa bir hədisdə Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurur ki, İnsan yatmazdan əvvəl dəstəmaz alıb yatmağa gedəndə onun paltarında bir mələk gecələyir və
hər dəfə insan bir tərəfdən yan tərəfə çevrildikdə və ya oyandıqda mələk onun üçün bağışlanma diləyir.                              
 

Şeyx Albani “əs-Silsilə əs-Səhihə” də nəql edir.

 

Buna görə də, yatmazdan əvvəl dəstəmazın alınmasının faydalarından, bir mələyin, heç vaxt günah etməyən birinin sizin üçün bağışlanma diləməsidir.

 

2
Yatmazdan əvvəl “əl-muavvizat” oxumaq

Bir çox insanın əməl etmədiyi digər sünnə isə “İxlas” (112), “Fələk” (113) və “Nas” (114) surələrinin yatmazdan əvvəl oxunmamasıdır. Möminlərin anası Aişə (Allah ondan razı olsun)
rəvayət edir ki , Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi va səlləm) hər gecə yatağına uzandıqda iki ovucunu cütləşdi­rib, azca onların içinə tüpürüb, (tüpürdiyi ovuclarının içinə) bu surələri
oxuyub və sonra isə bədəninə bacardığı (əlləri çattığı yerlərə) gədər  məsh çəkərdi (sürtərdi) . Və bunu üç dəfə edərdi.                                            

 

Bu hədisi İmam Buxari nəql etmişdir.

 

3
Yatmazdan əvvəl təkbir, təsbih və təhmid.

Günlərimizdə çox vacib olan, çoxlarının etmədiyi sünnə, yatmazdan əvvəl təkbir, təsbih və təhmid zikrlərinin oxunmamasıdır. Əlidən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki,
Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) yanına onun qızı Fatimə gələrək çox yorulduğundan şikayətlənərək, ondan bir qulluqçu istədi. Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm)
dedi: "Sənə qulluqçudan daha xeyirli olanı bildirimmi? Yatağa uzandıqda (yaxud:" ... yatmağa gedərkən "), 34 dəfə "Allahu əkbər", 33 dəfə "Sübhanə-llah"
və 33 dəfə "əlhəmduli-lləh" deyin. Bu, sizin üçün qulluqçudan daha xeyirlidir.
 

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Müslim nəql etmişdir.
 

Ona görə də, bu zikr insanın  gücünün bərpa olunmasına ən güclü səbəblərindən biridir. Çünki Fatimə (Allah ondan razı olsun), Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi va səlləm) yorğun olduğundan şikayət edəndə, Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi va səlləm) bunun (zikrin) qulluqçudan daha xeyirli olduğunu söylədi. Həmçinin bu hədis əlavə (nafilə) ibadətlərinin mühüm  olmasına dəlalət edir. Çünki əgər mömin, bu sadə zikri etdikdən sonra, bir neçə saat yatsa belə, oyandıqda gücünü bərpa etdiyini və gümrahlıq his edir. O zaman əlavə (nafilə) ibadətlərə diqqətli olan insan haqqında nə demək olar?

 

4
Gecə vaxtı yuxudan oyanarkən edilən dua

Az  əməl olunan sünnətlərdən biri də, insanın gecə vaxtı yuxudan oyandığı zaman edilən duadır. Bu duanı insan gecə yuxusundan oyanan zaman etməlidir.
Buna dəlalət edən hədisdə, Ubadə ibn Samit (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (Allahın ona salavat və salamı olsun) belə dedi: “O kəs ki, gecə oyanıb
“ Lə iləhə illəllahu vahdəhu lə şərikə ləhu, ləhu-l-mulku və ləhu-l-həmdu va huvə alə kulli şəyin qadir, əhəmdulilləh, subhənəllah, Allahu Əkbər, lə havlə va lə quvvatə illə billəh ",
və əgər sonra "Allahummə ğfirli" ("Allahım, məni bağışla") desə və ya Allah-Təaladan bir şey istəsə, mütləq ona cavab veriləcəkdir.  Üstəlik dəstamaz alıb namaz qılsa, o zaman
onun duası qəbul olar."

Buxari rəvayət etmişdir.

 

5
Səhər oyandıqdan sonra oxunan dua.

Səhər yuxudan oyandıqdan sonra dua etmək mühüm sünnədir. Məsələn, Buxarinin Hüzeyfə ibn Yəməndən nəql etdiyi hədisdəki duanı oxumaq olar :  
“Əlhəmdulilləhi-l-ləzi əhyənə bə'də mə əmətənə və ileyhi-n-nuşur“  (Bizi öldürdükdən sonra dirildən Allaha həmd olsun.
(Ölüb dirildikdən sonra isə) qayı­dış Onadır).

Digər dualar isə İmam ən-Nəvəvinin “ Salehlər bağçası ” kitabında qeyd olunub.

6
Bir ovucdan ağız və burnun yuyulması.

Dəstəmaz alınan zaman bir çox insanın bilmədiyi sünnələr var. Yəni insan dəstəmaz alan zaman bir ovucdan ağız və burunu yumalıdırr. Bir çox insanlar dəstamaz alarkən ayrı-ayrılıqda ovucları
ilə 3 dəfə ağzını, sonra isə 3 dəfə burnunu yaxalayırlar. Allah Rəsulunundan (salləllahu aleyhi və səlləm) ağız və burnun yaxalanlasını ayrı-ayrılıqda etməyə dair bircə dənə də səhih hədis yoxdur.
Bütün səhih hədislər Allah Rəsulunun (Allahın ona salavat və salamı olsun) bir ovuc ilə ağzını və burnunu yaxalamasına dəlalət edir. Yəni ovucdaki suyun bir hissəsi ağıza, digər hissəsi isə buruna
çəkirsən sonra isə sol əl ilə burnunu üfləyirsən.

Abdullah ibn Zeyd səhih hədisdə rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) ağzını və burnunu bir ovucdan yaxaladı.

7
Qüsldən əvvəl dəstamaz almaq. 

Qüsldən əvvəl dəstəmaz almaq mühüm sünnədən sayılır. Möminlərin anası Aişə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) cənabət qüslü alarkən öncə əllərini yudu,
sonra namaz qılmaq üçün alınan dəstəmazın eynisi ilə bir dəstəmaz aldı. Sonra barmaqları ilə su götürüb və saçlarının köklərini islatdı, sonra 3 dəfə başına 3 ovuc (ovucları birləşdirərək) su tökdü və sonra
bədənin qalan hissəsini yudu.

8 
Dəstamaz aldıqdan sonra şəhadət gətirmək.

Çoxlarının etmədiyi mühüm sünnələrdən olan dəstəmazdan sonra təşəhhüddür (şəhadət gətirıək). Ömər ibn Xəttab (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) belə buyurdu:
"Əgər sizlərdən biriniz dəstəmazı düzgün şəkildə alarsa, sonra isə : Əşhədu ən lə iləhə illəllahu vahdəhu lə şərikə ləhu va əşhədu ənnə Muhəmmədən abduhu va Rasuluhu (Mən şahidlik edirəm ki,
Allahdan başqa haqq məbud yoxdur, O təkdir, Onun şəriki yoxdur və şahidlik edirəm ki, Muhəmməd Onun qulu və elçisidir), onun üçün Cənnətin bütün 8 qapısı mütləq açılar."

 

Kiçik bir məsələdir, amma necə də böyük mükafatı var! Dəstamaz aldıqdan sonra : “Əşhədu ən lə iləhə illəllahu vahdəhu lə şərikə ləhu va əşhədu ənnə Muhəmmədən abduhu va Rasuluhu“ deyərsə,  
Cənnətin bütün 8 qapısı o şəxsin üzünə açıq olar. Biz isə buna çox laqeyd yanaşırıq.

 

9
Dəstəmaz alan zaman suya mötədil olmaq (suyu israf etməmək). 

Ənəs (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) əs-sa’ qüslü etdi. Bir Sa' 4 mudd edir, yəni məsəl üçün 5 mudd 3 litrə yaxındır. Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) qüsl aldığı suyun miqdarı 4-5 mudda bərabər idi, yəni təxminən 2,8 litrdən 3,5 litrə qədər su istifadə edirdi. Dəstamazı isə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) 1 mudd ilə edirdi, təxminən 0,7 litr su ilə. Və hətta hədislərin birində belə rəvayət olunur ki, bir gün Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dəstəmaz alan səhabələrdən birini görüb dedi: “Bu nə israfçılıqdır?”. Yəni çoxlu su istifadə etdiyinə görə ona bu sözləri dedi. (Sahabə) dedi: “Ey Allahın Rəsulu, dəstəmazda israf olurmu?” Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə cavab verdi: “Bəli, hətta çayın qırağında yaşasan belə”.


10
Dəstəmaz alandan sonra qılınan namaz.

Unudulan sünnələrdən biri də, dəstəmazdan sonra 2 rükət namaz qılmaqdır. Bir dəfə Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) dəstəmaz alıb dedi: “Hər kim mənim dəstəmaz aldığım kimi dəstəmaz alsa, sonra heç bir şeyə
yayınmadan 2 rükət namaz qılsa, ona onun keçmiş (mütləq) günahları bağışlanar."

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Müslim Osmanın (Allah ondan razı olsun) (qulluqdan) azad etdiyi Humrandan nəql etmişlər.


11
Azanın sözlərini təkrar etmək və azandan sonra dua etmək. 

Müəzzindən sonra azanı təkrar etmək də sünnədir. Bu barədə çox adam bilir. Amma başqa bir sünnə də var. Müəzzin azan verib qurtardıqdan sonra salavat demək lazımdır. Abdullah ibn Amr rəvayət edir ki,
Rəsulullahın (Allahın ona salavat və salamı olsun) belə dediyini eşitdib: “Əgər bir müəzzin eşitsəniz, müəzzinin dediyini deyin, sonra da mənə salavat edin. Həqiqətən, kim mənə bir salavat etsə, Allah-taala ona 10 salavat verər”. 

 

Bu hədisi İmam Müslim nəql etmişdir. Bizdən Peyğəmbərə salavat etmək, yəni dua etməkdir. Uca Allah tərəfindən edilən salavat isə tərif deməkdir. Yəni bir dəfə Peyğəmbərə (Allahın ona salavat və salamı olsun)

salavat etdikdə, Uca Allah səni 10 dəfə  tərif edər.

12
Sivakdan (dişləri təmizləmək üçün çubuğdan) tez-tez istifadə etmək.
Bir çox insanın səhlənkar yanaşdığı sünnə, misvakdan (dişləri təmizləmək üçün çubuğdan) çox istifadə etməməsidir.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “Əgər ümmətimə çətin olmağından qorxmasaydım, mən onlara hər namazdan öncə misvakdan (dişləri təmizləmək
üçün çubuğdan) istifadə etməyi əmr edərdim." Bəzi insanlar misvakın yalnız satılan çubuq olduğunu düşünürlər. Xeyr, sivakı əvəz edən və onun vəzifəsini yerinə yetirən hər bir şey - bunların hamısı misvak sayılır.
Müasir dövrdə sivakı ən çox əvəz edən diş fırçasıdır. Odur ki, sünnəni yerinə yetirmək niyyəti ilə diş fırçanızdan istifadə edin, çünki Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdur: “Misvak Rəbbin rizası və ağız boşluğunun təmizlənməsidir”.  Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) misvakdan istifadə etmişdir:                                                           

- yuxudan oyananda,                                                                                                                                                   
- hər dəstəmazda,                                                                                                                                                       
- hər namazda,                                                                                                                                                                     
- ağzınızda xoşagəlməz qoxunun gəldiyini hiss etdikdə,                                                                                                       
- Quran oxuyarkən.

13
Məscidə biraz tez gəlmək.
Həmçinin, insanların səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də, məscidə biraz tez getməkdir. Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: "Əgər insanlar bilsəydilər ki,
məscidə tez gəlməyin fəziləti nədir, onlar bir birləri ilə yarışardılar." 

Bu hədisi İmam Buxari və Muslim nəql etmişlər.

14
Məscidə piyada gəlmək.
Həmçinin bizim zamanda tərk edilmiş sünnələrdən biri də, məscidə piyada getməkdir. Yəni, əgər məscid yaxında yerləşirsə, çalışmaq lazımdır ki, ora piyada gedilsin, necə ki, bu haqda Abu Hureyra-nın (Allah ondan razı olsun)
hədisində rəvayət olunub. O danışırdı ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: "Sizə işarə edimmi, göstərimmi nəyin vasitəsilə ilə Allah sizin günahlar silir və dərəcələrinizi qaldırır?" Onlar dedilər: "Əlbəttə, ey Allahın elçisi!" Onda Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: 1."İnsana çətin, xoş olmayan halda, çətin vəziyyətdə, doğru düzgün dəstinamaz almaq (misal üçün soyuq havada və sair), 2. Məscidə tərəf çoxlu sayda addımlamaq və orda namaz başlayana qədər namazı gözləmək."

Bu hədisi İmam Muslim nəql edib.

15
Tələsməyərək, qaçmayaraq məscidə gəlmək.
Növbəti vacib sünnə odur ki, insan məscidə tələsmədən getməlidir. Hətta iqamə verilibsə də belə, tələsmək lazım deyil. Hətta namaz başlasa da belə, tələsmək lazım deyil. Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki:
"Mən Peyğəmbər-in (sallallahu aleyhi və səlləm) belə dediyini eşitdim: "Əgər namaz üçün iqamə verilirsə, qaçmayın namaza. Sakit, rahat olduğunuz halda, yeriyərək gedin, və çata bildiyinizi qılın, amma çata bilmədiyinizi isə özünüz davam edin"

Bu hədisi İmam Buxari və Muslim nəql etmişlər.
Biz tez-tez görürük ki, qardaşlar məscidə girib görürlər ki, imam rukuya gedib, başlayırlar qaçmağa. Bu düzgün deyil - bu Peyğəmbər-in (sallallahu aleyhi və səlləm) sünnəsinə, yoluna ziddir

16
 Məscidə girərkən və ordan cıxarkən edilən dua.
Həmçinin vacib sünnələrdən biri də -  məscidə girərkən və ordan cıxarkən edilən duadır. Necə ki, bu Abu Humayda al-Ansari-nin (Allah ondan razi olsun) hədisində rəvayət edilmişdir ki,  Peyğambər (sallallahu aleyhi va səlləm)
buyurub ki: "Sizdən biri (yaxud "Əgər sizlərdən bir kimsə") məscidə girdiyi zaman desin: "Allahım mənə rəhmət qapılarını aç ["Allahunmə-ftah li əbvabə rahmətika"] və çıxarkən desin:" Allahım səndən sənin rəhmətini diləyirəm ["Allahummə inni əs'əlukə min fadlikə"] .

17
Namazda sürtə istifadə etmək.
Həmçinin insanların səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də odur ki, namaz mütləq sütrə arxasında qılınmalıdır. Yəni ki, insanın önündə heçnə olmadan, namaz qılmaq olmaz. Bu düzgün deyil. İlk olaraq, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi
va səlləm) əmr edib ki, namazı sürtə arxasında qılmaq lazımdır. İkincisi, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi va səlləm) buyurub ki, "Əgər sizdən biriniz namaz qılarkən, önünə atın yəhərinin arxasına oxşar bir şey qoyarsa, o zaman qoy o
namazını qılsın və qoyduğu əşyanın önündən kimsə, nəsə keçdiyində ona fikir verməsin." Buna görə alimlər deyirlər ki, sürtə arxasında namaz qılmaq vacibdir (mütləqdir) və sütrənin təxmini hündürlüyü insanın dirsəyinin 2/3 qədərdir. O kəslər ki, önlərinə əmmamə, papaq, və ya açarlar qoyurlar, bu sütrə sayılmır və bu düzgün deyil.

18
 İki səcdə arası, ik'a vəziyyətində oturmaq.
Həmçinin vacib sünnələrdə biri, hansınıki bir çox insanlar bilmirlər və təcrübə etmirlər - bu odur ki, iki səcdə arasında ik’a vəziyyətində oturmaq. Yəni , müəyyən bir vəziyyət ki, - dabanların üzərində oturaraq olur. Necə ki, bu Abu Zubeyra-nın
(Allah ondan razı olsun) hədisində bildirmişdir, hansıki rəvayət edir ki, Taus belə deyirdi : “Bir gün biz İbn Abbasdan ( Allah ondan razı olsun) ik’a vəziyyəti haqqında soruşduq, o cavab verdi ki: Bu sünnədir!  Və onda biz ona dedik:
Bu ayaqları narahat edir, agrıdır. Buna cavab olaraq İbn Abbas dedi: Bu sünnə sizin Peyğambərinizindir (sallallahu aleyhi va səlləm).” 

Bu hədisi Muslim nəql etmişdir.

 Və bu sünnəni çox az insan bizim vaxtımızda təcrübə edir. Bunu bəzi vaxtlarda, hərdən etmək olar, çünkü Peyğambər (sallallahu aleyhi va səlləm) bəzən ayaqları üzərinə oturardı, bəzən isə i'ka vəziyyətində oturardı. Bu oturma qaydasını iki səcdə arasında təcrübə etmək lazımdır.

19
3-cü və 4-cü rükətlərdə tavarruk vəziyyətdə oturmaq.
Həmçinin insanların səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də odur ki, - təvarruk vəziyyətində oturmaq.

Təvarruk - haqqında, Abu Humaydə as-Sa'di (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi va səlləm) namazda sonuncu rükətə oturduğu zaman, 

1 - sağ ayağını olduğu kimi düz qoyurdu altına,
2 - sol ayağını keçirdirdi sağ ayağının altından,
3 - və sol budu üzərində otururdu.

20
Namazda təslimdən əvvəl dua etmək.
Həmçinin sünnələrdən, hansına ki, qardaşların çoxu səhlənkar yanaşırlar, bu təslimdən (salamdan) əvvəl çoxlu dua etməkdir. Yəni, biz əttəhiyyat, salavat, sonra 4 şeydən istiazə oxuyuruq: "Allahummə inniy əuzu bikə min əzabil-qabri,
və min əzabi Cəhənnəmə, və min fitnətil-məhyə vəl-məmati, və min şərri fitnətil-məsihid-dəccal", və sonra çoxlu duaetmək sünnədir. Və çox vacibdir ki, Peyğəmbərdən (səlallahu aleyhi va salləm) gələn duaları etmək lazımdır.
Səcdədə olarkən isə, istənilən duanı etmək olar. Hətta ərəb dilini bilməsən də, öz dilində edirsən, problem deyil.  Amma salamdan əvvəl, ancaq Peyğəmbərdən (səlallahu aleyhi va salləm) gələn duaları etmək lazımdır. Bir hədisdə, Peyğəmbər (səlallahu
aleyhi va salləm) demişdi:  "Dualardan istədiyini seçsin". İmam Əhməd demişdir: "Məhz sünnədə Peyğəmbərdən (səlallahu aleyhi va salləm) gələn duaları. Və əgər kimsə soruşsa ki, hansı duaları edirdi Peyğəmbər (səlallahu aleyhi va salləm)?  biz deyərik ki, Şeyh Al-Albaninin (Allah ona rəhmət etsin) kitabı var. Ona baxsın.

21
Əlavə 12 rükətin qılınması(ar-ravaatib)
Həmçinin çox vacib sünnələrdən biri - ar-ravaatib sünnəsinin qılınmasıdır. Umm Həbibə(Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Allahın elçisi (sallallahu aleyhi va səllim) buyurdu: ”Hər hansı bir müsəlməm (və yaxud hər
hansı bir qul müsəlmən) kim ki, hər gün 12 rükət namaz qılır (yəni ki, vacib olmayanlari, sunnələri), Allah mütləq onun üçün cənnətə ev tikər.”

Bu hədisi imam Muslim nəql edib.

12 rükət -deməkdir ki:
2 rükət - fəcrdən əvvəl,
4 rükət- zöhürdən əvvəl,
2 rükət-zöhürdən sonra,
2 rükət- məğribdən sonra,
2 rükət-işadan sonra.
Əgər bunlar daima əda edilərsə, Allah mütləq bunları edən adama Cənnətə ev tikər.

22
"Duha" namazın qılınması. 
Həmçinin müsəlmanlar "duha" namazına səhlənkar yanaşırlar.
Əbu Zərr (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbərimiz (səlallahu əleyhi və səlləm) belə buyurdu: "Hər bi­ri­niz bədən sümüklərinin və oynaq­larının haqqını ödəmə­li­dir. Hər bir təsbih (Subhənəllah), hər bir təhmid (Əlhəmdulilləh), hər bir təhlil (Lə iləhə illəllah), hər bir tək­bir (Allahu Əkbər) sədəqədir. Yaxşı işləri əmr etmək və pis işlərdən çə­kin­dirmək sədəqədir. Duha namazının iki rükəti isə bunların hamısını əvəz edir!"

Hədisi İmam Muslim rəvayət etmişdir. 
Duha namazı üçün ən yaxşı vaxt-  günəşin səhər kifayət qədər yüksəldiyi və istinin başladığı vaxtdır. "Duha" namazı minimum iki rükətdir.

23
Gecə namazının qılınması.
Həmçinin müsəlmanların səhlənkar yanaşdığı sünnə - gecə namazıdır - Qiyam - al leyl) 

Abu Hureyrə (Allah ondan  razı olsun) rəvayət edirki, bir gün Peyğəmbərdən (səlallahu aleyhi və səlləm) soruşdular: "Fərz namazından sonra ən fəzilətli namaz hansıdır?". O buna belə cavab verdi: "Ən fəzilətli namaz
gecə yarısı qılınan namazdır".

Hədisi Muslim rəvayət edib.

 

24
Virt namazın qılınması.
Həmçinin vacib sunnələrdən biri - "Vitr" namazıdır.
İbn Ömər Peyğəmbərin (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) belə dediyini rəvayət edir: " Son namazınız gecə namazı "vitr"  olsun".

 

25
Sandallarda (yüngül ayaqqabılarda) namaz qılmaq.
Həmçinin çox adam bilmir ki, sandallarda namaz qılmaq sünnədir.
Yəni əgər ayaqlarıları çıxartmağa bir səbəb yoxdursa, o zaman əsas olan, sünnə olan odur ki, ayaqqabılarda namaz qılmaq lazımdır.

Qardaşların çoxsu cümə namazına gələrkən, məsciddə yer olmadığında, həyətdə qılırlar və başlayırlar ayaqqabılarını çıxartmaya. Bu düzgün deyil. 
Anas ibn Məlikdən (Allah ondan razı olsun) soruşdular: Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) ayaqqabılarda namaz qılardımı? O cavab verdi ki, "Bəli".
Bu hədisi İmam Buxari nəql etmişdir.

Həmçinin başqa hədislərdən bildirilib ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Yahudi və Xaçpərəstlərə müxalif olun - sandallarda namaz qılın".

 

26
Cümə günü qüsl almaq.
Həmçinin, insanların çoxunun bilmədiyi və səhlənkar yanaşdığını şeylərdən biri də, - Cümə günü qüsl almaqdır. Cümə günü başlayır günəş çıxandan sonra.
İbn Umar (Allah ondan razı olsun) danışırdı ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Əgər sizdən hər hansısa biriniz Cümə namazına gedirsə, qoy o qüsl alsın."

Bu hədisi Buxari və Muslim nəql etmişlər.

Beləliklə sual doğura bilər ki, "Biz kişilər vacib olan cüməyə gedirdik. Bəs tutaq ki qadın, o ki getmir Cüməyə, ona vacibdirmi həmin gün qüsl almaq?
Əgər o gedirsə mütləq almalıdır, əgər getmirsə o zaman almaq vacib deyil.
Bu həmçinin, analara, bacılara və qız övladlara aiddir.

27
Cümə günü məscidə erkən gəlmək.
Həmçinin çox müsəlmanların bilmədiyi, yaxud səhlənkar yanaşdığı sünnə - Cümə namazına erkən getmək.

Abu HUreyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi va səlləm) demişdir ki: "Cümə günü başlayanda mələklər məscidin qapısının yanında durub, yazırlar: kim birinci, ikinci, üçüncü gəldi və s.
Və hamıdan tez gələnin savabı - dəvəni qurban kəsən kimidir, ondan sonra gələnin savabı - inəyi qurban kəsən kimidir, sonra gələn - qoyun qurban kəsən kimidir, ondan  sonra gələn bir toyuğu Allah yolunda vermiş
kimi olur, ondan sonra gələn isə bir yumurtanı Allah rizası üçün vermiş kimi olur. İmam minbərə qalxdığı zaman, mələklər kağızlarını bükürlər və oturub xütbəyə qulaq asırlar". 

Bu hədisi Buxari və Muslim nəql etmişdir.

28
Cümə gününün icabət saatı.
Həmçinin müsəlmanların bəlkə bilmədikləri yaxud tərk olunmuş sünnələrdən biri - Cümə günü elə bir saat var ki, Allah o saatda edilən   dualara mütləq cavab verir. Və bu saatı tapmağa çalışmalıyıq. 
Qədr gecəsinin 10 gecəsini gözlədiyimiz kimi, hər cümə də eyni bu saatı gözləməliyik.
Abu Hureyradan (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunan hədisdə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi va səlləm) belə demişdir: “Cümə günü elə bir saat vardır ki, o saata müvafiq olan elə bil qul olmasın ki, qalxıb dua edib Allahdan bir şey istəsin, Allah da ona istədiyini verməsin.” Və Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) sanki barmaqları ilə işarə etdi ki, bu saat çox qısadır.

29
Quba məscidində namaz qılmaq.
Həmçinin, o insan ki, Mədinə şəhərinə gedibsə,  onun üçün sünnə sayılır ki, Quba məscidində namaz qılsın. İbn Umar (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) Quba məscidinə
həm piyada gedərdi həmdə minik ilə (at, eşşək, və sair).
Həmçinin Ubeydullah an-Nafi-dən rəvayət edilmişdir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) orada 2 rükət namaz qılardı.

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Muslim nəql etmişlər.

30
Sünnə (nafilə) namazlarını evdə qılmaq.
 

Həmçinin müsəlmanların səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri - odur ki, bəyənilən (nafilə) namazları evdə qılmaq.
Məs, əsasən (!) - nafilə namazları evdə qılınmalıdırlar.

Necə ki, bu haqda Cabirin (Allah ondan razı olsun) hədisində rəvayət edilib, hansı ki, danışırdı ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Əgər sizdən biriniz fərz namazını məscidə gılarsa, o zaman qoy o namazının qalanını, yəni sünnə namazını evdə qılsın. Həqiqətən Uca Allah bununla onun evinə xeyir verər."

Bu hədisi İmam Muslim.

Həmçinin hədislərdən birində deyilib ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi ki, "Evlərinizi qəbirstanlığa çevirməyin"- namaz qılın onlarda, yəni evlərdə.
Həmçinin başqa bir hədisdə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) deyib ki, ən yaxşı namaz, evdə qılınan namazdır, fərz namazından başqa.
Və biz görürük ki, necə bir çox müsəlmanlar məsciddə qılırlar, və sonra dər hal sünnə namazlarını məsciddə qılırlar, amma ev üçün heçnə saxlamırlar - və bununla, Peyğəmbər-in (sallallahu aleyhi vəs səlləm) söz verdiyi savabdan
məhrum olurlar. O buyurmuşdur ki, kim nafilə namazlarını evdə qılarsa - Allah ona xeyir verər.
Necə o bu xeyirdən məhrum ola bilər? Onun ailəsi (yoldaşı və övladları) onu namaz qılmasını görmürlər. O uzun illər namaz qılır və sair, amma onun ailəsi namaz qılmırlar. Niyə? Çünki onlar onu evdə namaz qılarkən görmürlər. Çünki o hətta Vitr namazını məscidə gılır. 
Allah bizə kömək olsun.

31
İstixarə namazını qılmaq.
Həmçinin insanların səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də, istixarə namazıdır.
Hər gün biz müxtəlif məsələləri həll edirik. Hər gün müxtəlif qərarlar vermək lazım olur və səhv etməmək üçün bizə kömək edən şeylərdən biri də - İstixarə namazıdır.
Cabir ibn Abdullah (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) bizə bütün işlərimizdə İstixarə etməyi elə öyrədirdi ki, elə bil ki,
Qurandan bir ayə öyrədirdi.

Bu hədisi İmam Buxari nəql etmişdir.

32
Günəş çıxana kimi məsciddə oturmaq.
Həmçinin insanların bilmədiyi və səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də - Günəş çıxana qədər məsciddə oturmaqdır.

Cabir ibn Samuray (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) deyirdi ki, "Sizdən hər hansınız sübh namazını məsciddə qılarsa, sonra günəş çıxana qədər yerindən durmadan oturarsa, bu onun üçün xeyirlidir."

Bu hədisi İmam Muslim nəql etmişdir.

Şeyx Albani (Allah ona rəhmət etsin) səhih bir hədis nəql etmişdir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Əgər bir müsəlman namazdan sonra günəş çıxana qədər məsciddə, öz yerində qalarsa, sonra 2 rükət namaz
qılarsa, ona Həcc və Ümrə ziyarəti savabı yazılar."

"Silsilə əs-Səhihə"

33
Bayram namazının bəzi sünnələri.
Növbəti məsələ - bayram namazına aid olacaq. 
Müsəlmanların çoxu bilmirlər ki, məscidə bir yol ilə getmək, digər, fərqli yol ilə isə qayıtmaq sünnədir. Necə ki, bu haqda hədislərin birində deyilib: Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi vas səlləm) bayram günü məscidə bir
yol ilə gedərdi, başqa yol ilə isə gəri qayıdardı.
Unudulan sünnələrdən biri də, Cümə namazından sonra evə qayıdıb iki rükət namaz qılmaqdır. Bu sünnənidə diriltmək lazımdır. 
O ki, qaldı cümə günü gəlib məsciddə iki rükət salam namazını qılmaq. Nə cümədən qabaq nə də ki, sonra Salam namazı qılınmır.
Və evə qayıdandan sonra 2 rükət sünnə (nafilə) namazı qılınır.

34
Cənazə namazı.
Həmçinin  insanların bilmədiyi və səhlənkar yanaşdığını sünnələrdən biri də - Cənazə namazıdır.

Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilmişdir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) belə dedi: "Kim ki, cənazə namazı bitənə qədər cənazədə iştirak edərsə, ona karat verilər. Və kim ki, meyyiti basdırana qədər orda olarsa, ona 2 karat verilər. İnsanlar soruşdular ki, "karat nədir", Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Elə bilin ki, 2 çox böyük dağdır." 

Bu hədisi Muslim nəql etmişdir.
Bəzi hədislərdə deyilib ki, "Kim ki, meyyiti evdən çıxararaq, cənazədə iştirak edərsə. Yəni insan bu mükafatı əldə etmək üçün, gərək insan meyyiti evdən çıxarandan bəri, düz onu basdırana qədər iştirak etsin.

35
Qəbirləri ziyarət.
Növbəti sünnə hansına ki, müsəlmanlar səhlənkar yanaşırlar - bu qəbirləri ziyarətdir.
Burayda (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Mən qəbirləri ziyarət etməyi qadağan etmişdim, amma indi ziyarət edin." 

Qəbirlər 2 məqsəd ilə ziyarət edilir.
1 - dünyasını dəyişən adam üçün dualar etmək.
2 - ölümü xatırlamaq üçün.

Sual: Qəbrin önündə dua etmək olarmı? Qəbirləri ziyarət edərkən, sünnəyə əsasən, gərək insanın üzü qibləyə tərəf olsun, arxası isə qəbirə tərəf. Sonra ölənlər üçün dualar edilir.  Qəbiristanlığın içində isə namaz qılmaq qadağandır.

36
Səhur (səhər açılmamışdan əvvəl yeyilən yemək).
Həmçinin müsəlmanların unutduğu sünnədən, orucla bağlı - səhurdu.
İnsanların çoxu iftar məsələlərinə daha çox yer ayırırlar, səhur məsələsinə isə səhlənkərdırlar: "Qalxmağa tənbəllik edirlər..." və s. Bu pisdir. Səhur məsələsinə iftardan da çox diqqət göstərmək lazımdır.
Ənəs bin Malik-dən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyinə görə, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi vəs səlləm) belə buyurmuşdur: "Səhur edin (səhər vaxtında yeyin və için), çünki onda bərəkət vardır".

37
İftar haqqında (orucu tamamlayaq axşam yeməyi yemək)
Növbəti sünnə - iftar vaxtı tələsməkdir. Yəni günəşin batdığını görən kimi, iftar etmək lazımdır.
 
Sahl ibn Sa'd (Allah ondan razı olsun) deyirdi ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "İnsanlar salamatçılıq içində olacaqlar (sağlam, xeyirli), o vaxta qədər ki, iftarı tez, vaxtı girən kimi edəcəklər.
Ona görə insan gərək iftara tələssin." Hətta səhabələr danışırdılar ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) iftar edərkən, əgər bizdən birimiz atın üzərinə minsəydi, o zaman günəşi görərdi.

38
Ramazan ayında - təravih namazı.
Növbəti sünnə, Ramazan ayında qılınan təravih namazıdır.

Abu Hureyrə( Allah ondan razı olsun) nəql edir ki, Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: "Kim Ramazan ayında təravihi ( gecə namazını) imanla və mükafat ümüdü ilə qılarsa , onun bütün keçmiş günahları bağışlanacaq."

39
Etikaf haqqında (müəyyən bir müddət məsciddə qalmaq)
 
Ramazan ayında növbəti sünnə - Etikafdır. Xüsusən, Ramazanın son 10 günündə. 
İbn Ömərdən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və səlləm) Ramazanın son 10 günündə itikaf edirdi.

40
Şəvval ayında 6 gün oruc tutmaq. 
Həmçinin Ramazandan sonraki günlərdə bir çox insanın səhlənkar yanaşdığını bir sünnə Şəvval ayında 6 gün tutulan orucdur. 
Necə ki, Ayub al-Ansari (Allah ondan razı olsun) hədisində rəvayət etdiyinə görə, Peygamgər (sallallahu aleyhi vas səlləm) deyib: "Kim Ramazan orucunu tutsa və ondan sonra 6 gün Şəvval ayından otuc tutsa,
il boyu oruc tutmuş olar."

Bu hədis İmam Muslim tərəfindən nəql edilmişdir. 
Hədisdə qeyd olunur ki, insan Ramazan ayını oruc tutmalıdır. Buna görə də, borcu olan (Ramazan ayında orucları buraxan) və Şəvval ayının 6 gününü oruc tutmaq istəyən şəxs əvvəlcə borcunu ödəməlidir.

41
Ayda 3 gün oruc tutmaq.
Həmçinin vacib sünnələrdən biri də odur ki, ayda 3 gün oruc tutmaq. Yəni, seçim imkanı olaraq, ayın istənilən hər hansı 3 günü.
 
Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki: “ Mənə mənim sevimlim 3 şeyi nəsihət etmişdir ki, mən onları ölənədək tərk etməyim: 
- oruc hər ayın 3 günü, 
- duha namazı, 
- yatmadan öncə vitr namazı.”

Amma oruc üçün, ayda 3 gündən ən yaxşısı “ağ günlərdir” (o günlər ki, onlardan əvvəl gecələr ay bütövləşir, yani o zaman ay bütöv olur.)

42
Ərafə günü oruc tutmaq.
Həmçinin uraza (oruc tutmaq) Ərafə günü sünnə sayılır. Necə ki, Abu Katada- nın (Allah ondan razı olsun) hədisində rəvayət edildiyinə görə, Peygambər (sallallahu aleyhi vas səlləm) deyib: “Ərafə günü oruc tutmaq,
keçmiş ilin və bu ilin günahlarına kəffarədir.” 

Bu hədis İmam Muslim tərəfindən nəql edilmişdir.

43
Aşura günü oruc tutmaq. 
Həmçinin uraza (oruc tutmaq) Aşura günü sünnə sayılır. Abu Katada (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peygambər (sallallahu aleyhi vas səlləm) deyib: “Mən Allaha ümüd edirəm ki, Aşura günü tutulan oruc
ötən ilin kəffarəsi olar." 

Bu hədis İmam Muslim tərəfindən nəql edilmişdir.

44
Yola çıxdıqda əmir seçilməsi. 
Həmçinin səfərə çıxan insanlarla əlaqəli və bir çox insanın səhlənkar davrandığı vacib bir sünnə də, Yola çıxdıqda əmir seçilməsidir. 
Çox zaman insanlar yola cıxırlar: harasa qrup şəklində gedirlər, ümrə ziyarətinə, həcc ziyarətinə, yada ki, sadəcə şəhərə, yada ki, qohumlarını ziyarətə, və ovçuluq etməyə, balıq tutmağa və s. Yəni yola cıxdığınız zaman mütləq bu yol üçün əmr seçmək lazımdır. 
Necə ki, Abu Hurayra-nın (Allah ondan razı olsun) rəvayət etdiyinə görə, Peygəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) deyib: “Sizdən 3 nəfər səfərə çıxsanız, onda sizdən birini öz Əmri seçsinlər”.

Hədis Abu Daud tərəfindən nəql edilmişdir. 

Və biz bu Əmrə məhz səfərlə əlaqəli olan işlərdə tabe oluruq. 
Yəni, elə deyil ki, əmr olaraq kimsə seçilib və deyir:
- “ Burada mən sizin əmirinizəmmi?”, 
-“Hə”, 
- “Yaxşı, gəl arvadını boşa!”.
Bu heç cür səfərlə əlaqəli deyildir. Bu işlərdə tabeçilik yoxdur. 
Amma yol əmri o  deməkdir ki: “Nə ilə gedəcəyik?”, “Harada dayanacayıq?”, “Nə yeyəcəyik?” və s., kimi məsələlərdə tabe olmaq.

45
Qalxarkən təkbir, enərkən təsbih.
Bir çox insanın bilmədiyi, yada unutduğu növbəti sünnə, səfərdə və ya təyyarədə olarkən, bir yerə qalxan şəxsin təkbir deməsi, aşaği düşəndə isə təsbih etməsidir. Yəni təyyarədə qalxarkən, demək lazımdır:
”Allahu əkbər! Allahu əkbər!”. Yada maşında dağa gedirkən: ”Allahu əkbər!”. Yada dağa piyada gedərkən: “Allahu əkbər! Allahu əkbər!”. Amma nə vaxt ki, enirsən deyirsən: “SübhanAllah!SübhanAllah.” 
Cabirdən (Allah ondan razı olsun) olan hədisdə deyildiyi kimi: “Biz bir yerə qalxarkən təkbir, bir yerə enərkən isə təsbih edərdik.” 

Al- Buxari 2993.

46
Bir yerə çatanda oxunan dua haqqında. 
Bir çox insanın səhlənkar olduğu, sonra isə özlərinin bundan əziyyət çəkdiyi çox mühüm bir sünnə budur ki, əgər bir yerə gəlsən, bu yerə çatan kimi dua et: "Ə’uzu bikalimati-llahi-t-tammati min şərri ma xaləq.” 
Xaul bint Xakim-dən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunan hədisdə bildirilir ki, o eşidib ki, necə Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) deyib: “Hər kim ki, bir yerə catarsa və deyərsə ki: “Ə’uzu bi-kalimati-llahi-t-tammati
min şərri ma xaləq”, o şəxs həmin yeri tərk edənə qədər ona heç bir şey zərər yetirə bilməz (ona qətiyyən zərər gəlməz)." 

Və şeyx Useymin (Allah ona rəhmət etsin) dediyi kimi - bu dua ilə və ümumiyyətlə dualar ilə bağlı çox mühüm bir məqam odur ki: "Əgər Peygambər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) deyibsə: "Heç bir şey ona tamamilə zərər verməyəcək" - bu doğrudur. Ama əgər elə alınıbsa ki, sənə nəsə zərər gəlib, onda problem dua da deyil. Demək ki, başqa bir xarici amil var idi, hansı ki, duanın qəbul olunmasına mane olub.”

47
Səfərdən qayıtdıqdan sonra məsciddə namaz qılmaq haqqında. 
Əgər bir şəxs səfərdən (yoldan) qayıdarsa, o zaman ilk işi məscidə getmək və 2 rükət namaz qılmaq lazımdır. Bir çox insanın bu sünnədən xəbəri yoxdur.
Kəb İbn Malik (Allah ondan razı olsun) danışırdı ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vəs səlləm) səfərdən qayıdarkən məsciddən başlayır və orada namaz qılardı. 

Bu hədis İmam Buxari və İmam Müslim tərəfindən nəql etmişdir.

48
Təzə paltar geyinən zaman edilən dua. 
İnsanların səhlənkarlıq etdiyi və ya bilmədiyi və ya unutduğu sünnələrdən biri də, yeni paltar geyinən zaman müəyyən duanı etməkdir.
Əbu Səid əl-Xudrinin (Allah ondan razı olsun) rəvayət etdiyi hədisdə deyildiyi kimi, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yeni paltar əldə edərkən və ya alarkən, O (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bu paltara, istər köynək olsun, istərsə də əmmamə (çalma) olsun, ad verərdi və deyərdi: “Allahummə, lə-kəl-həmdu, Əntə kəsavtə-ni-hi, əs’alu-kə xayra-hu və xayra mə süni’a la-hu, va ə’uzu bi-kə min şərri-hi va şərri mə süniə lə-hu! ("Allahım, Sənə həmd olsun! Mənə bu paltarı sən verdin və Səndən onun xeyirini, onun nə üçün düzəldildiyinin də xeyrini istəyirəm. Onun şərrindən və yaradılmışların şərrindən Sənə sığınıram!”).

Bu hədis Əbu Davud tərəfindən nəql edilmişdir. 
Bu duanı öyrənmək istəyənlər üçün Müsəlman qalasında” vardır.
 

49
Ayaqqabı geyinmə və çıxartma qaydası. 
Əgər insan ayaqqabı geyinirsə, o zaman sağ tərəfdən başlayaraq ayaqqabını geyinməlidir.
Abu Hureyrədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyi kimi, Rəsulullah (salləllahu aleyhi vəs səlləm) belə demişdir: “Əgər sizdən hər hansı biriniz çarıq geyərsə, sağ tərəfdən geyinməyə başlasın, çıxardan zaman
isə sol tərəfdən çıxarmağa başlasın" - yəni: ayaqqabını geyinəndə sağ ayaqdan başlayırsan, çıxaranda isə sol ayağından çıxarırsan.
Və dedi: “Əgər geyinsə, hər ikisini birlikdə geyinsin” – yəni: o demək deyil ki, bir ayaqqabı geyinib, bir ayaqqabıda gəzsin. Və dedi: "Və əgər çıxarırsa, onda birlikdə çıxarsın" - yəni birini çıxarıbsa, obirində tək ayaqqabıda
gəzmək lazım deyil.

Bu hədis İmam Buxari və İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

50
Yeməkdən əvvəl “Bismilləh” sözü haqqında.
Həmçinin yeməkdən əvvəl “Bismilləh” demək çox vacib sünnədir.

Necə ki, Ömər ibn Əbdüssəlamdan (Allah ondan razı olsun) bir hədisdə rəvayət edildiyi kimi: “Mən təlim-tərbiyyədə idim, yəni Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) evində təhsil alırdım və bir gün yemək yeyəndə, müxtəlif
yerlərdən nimçədən yeməkləri əlimlə qapırdım), Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Ey oğlan, “Bismilləh” de, sağ əlinlə ye və önündəkini ye."

51
Yeyib-içdikdən sonra Allaha şükür etmək haqqında. 
Unudulmuş sünnələrdən növbəti bənd, yeyib-içdikdən sonra, Allah-Təalaya şükür və həmd-səna etməkdir.

Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini, Ənəs İbn Malikdən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilmişdir: “Həqiqətən, Allah Təala o quldan razıdır ki, hər yemək yedikdən sonra, o yeməyə görə həmd-səna edir və hər bir qurtum sudan sonra (yada suyu içən kimi) Uca Allaha həmd-sənalar edir, suyu içdiyinə görə.”

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

52
Ayaq üstə içməyin qadağası.
Unudulmuş sünnərəldən biri də, hansına ki, çox bacılar və qardaşlar səhlənkar yanaşırlar - bu o dur ki, əgər bir insan nəsə içirsə, oturaraq içməlidir.  Ənəsin (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərdən (sallallahu əleyhi vas səlləm)
çatdırdığı bir hədisdə: "Allahın elçisi (sallallahu əleyhi vas səlləm) ayaq üstə içməyi qadağan etmişdi". 

Bu hədisi Imam Muslim nəql etmişdir.

53
Yağlı yemək yaxud içki içəndən sonra ağız yaxalamaq.
Həmçinin vacib sünnələrdən, hansına ki, insanlar səhlənkar yanaşırlar, yaxud bilmirlər - bu, insanın süd yaxud başqa yağlı içki içdiyində ağzını namazdan əvvəl yaxalamasıdır. Necə ki, İbn Abbasdan (Allah ondan razı olsun)
gələn hədisə görə, Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) bir dəfə süd içdi, ağzını yaxalayıb dedi: "Həqiqətən o yağlıdır".

Hədisi Buxari və Muslim nəql etmişdir.
Ona görə də alimlər deyir ki, əgər insan hər hansı bir yağlı yemək yeyibsə, mütləq ağzını su ilə yaxalasın, sonra namazı rahat qılsın.

54
Yeməyi pisləmək haqqında yasaq.
Heç bir halda yeməyi pisləmək olmaz. Sünnədə qadağa gəlib yeməyi pisləmək.  Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki, Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi vas səlləm) heç bir zaman yeməyi pisləməzdi (!)
Əgər yeməyi bəyənsəydi yeyərdi, əgər bəyənməsəydi sadəcə bildirmədən yeməzdi".

55
Yeməyi üç barmaqla yemək və 3 barmaqları yalamaq.
Növbəti sünnə - yeməyi üç barmaqla yemək və silməzdən əvvəl onları yalamaq, yaxud başqasına onları yallatırmaq.
Buna dəlil Kəəb İbn Malikin (Allah ondan razı olsun) rəvayət etdiyi hədisdə, Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi vas səlləm) üç barmaqla yeyərdi və barmaqlarını silməzdən əvvəl yalıyardı.
Həmçinin başqa hədisdə İbn Abbas rəvayət edir ki,  Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi vas səlləm) dedi: "Qoy sizdən biriniz yemək yeyəndən sonra barmaqlarını silməzdən əvvəl onları yalasın,
yaxud onları başqasına yalatdırsın".

İmam Muslim nəql etmişdir.

"başqasına" - yəni, həyat yoldaşına, uşağına, kənizinə (əgər varsa). Səbəb odur ki - bu sünnədəndir.
Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Həqiqətən siz bilmirsiniz yeməyinizin hansı tikəsində bərəkət var". Yəni ola bilsin bərəkət sənin barmaqlarında qalıb, sən isə silirsən onları. Biz isə bilirik ki,
şəriət bizə bərəkət məsələsinə diqqət göstərməyi buyurur . Yəni harda bərəkət var ondan gərək istifadə edək və səhlənkarlıq etməyək inşəallah.

56
Zəm-zəm suyu barədə.
İnsan Məkkədə və Mədinədə olarkən, gərək çoxlu Zəm-Zəm suyundan içsin və onunla  müalicə olunsun. Buna Əbu Zərrdən hədis işarə edir, o rəvayət edib ki, Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) bir dəfə
Zəm-Zəm suyu barədə demişdir: "Həqiqətən Zəm-Zəm suyunda bərəkət var, o qida axtaran üçün qidadır." 
Başqa rəvayətdə isə bildirilib ki: "O xəstəliklərin müalicəsidir". Ona görədə təəccüblidirlər o kəslər ki, Məkkədə və Mədinədə olarkən Pepsi-Cola alıb içirlər, bu qədər Zəm- Zəm suyu olarkən.Zəm-zəm suyundan
imkan daxilində çoxlu istifadə etmək lazımdır, çünki yuxarıda qeyd etdiyimiz hədisdəki kimi, o həm qidadır həmdə müalicə.

57
Fitr bayramından əvvəl tək sayda xurma yemək. 
Həmçinin, bir çox insanların bilmədiyi və ya səhlənkar davrandığı sünnələrdən odur ki - Fitr bayramının namazına (Ramazandan sonrakı bayram) getməzdən əvvəl sünnəyə uyğun olaraq tək
sayda xurma yemək. Ənəs ibn Malikdən ( Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyinə görə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) fitrə günü xurma yemədən çölə çıxmazdı.  
Bəzi hədislərdə isə belə gəlirdi: “tək sayda xurma yemədən çölə çıxmazdı”.

Səhih əl-Buxaridə rəvayət edilmişdir.
Şeyx Useymin deyir: “Bu, tək sayda xurmanın müstəhəb olmasına dəlalət edən yeganə hədisdir”.
İftar məsələsinə gəlincə isə bizdə belə bir hədis yoxdur ki, iftar zamanı insanın tək sayda xurma yeməsinin vacib olduğunu və ya tək sayda xurma yeməsinin onun üçün arzu olunan olduğunu
bildirsin. Buna görə də, tək sayda xurma yalnız bayram namazına gedərkən, Fitr bayramı üçün bayıra çıxdıqda yeyilir. 

58
Quranı oxumağın və başa düşməyin əhəmiyyəti. 

Bir çox insanın səhlənkarlıqla yanaşdığı növbəti sünnə - Quranı çox oxumaq, mənasını öyrənməkdir.
Əbu Umamə əl-Bəhili (Allah ondan razı olsun) rəvayət etdiyi bir hədisdə, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə deyib: “Quran oxuyun, həqiqətən, qiyamət günü onu oxuyana şəfaətçi olaraq gələcəkdir.“

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

Bu o deməkdir ki, Quran, onu oxuyana şəfaətçi olacaqdır.Burada çox vacib bir məqam var, xüsusən də bizim qeyri-ərəb dillilər üçün (hətta ərəbdillilər üçündə vacibdir) - bu məqamı bir çox alimlər deyirlər.
İmam ət-Tərtuşi “əl-bid’ə vəl-həvadis” kitabında Quranı anlamadan onu əzbərləmənin bidət olduğunu və buna görə də bizdə belə bir hökm olduğunu deyir: “Səhabələrin hamısı Quranı əzbər bilmirdilər,
lakin səhabələrin hamısı Quranı başa düşdülər."
Və bizim əsas məqsədimiz əzbərləmək yox, anlamaq olmalıdır.

59
Quran səslə oxumaq.
Quranı gözəl səslə oxumağa çalışmaq sünnətdir.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edib: “Uca Allah, gözəl səsi olan Peygambərin, səsli quran oxuduğu zaman,
onun oxumasından başqa heç nəyi dinləməzdi."

Bu hədis İmam Buxari və İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

60
Hər bir halda, hər bir vəziyyətdə Allahı zikr etmək haqqında.
Həmçinin vacib sünnələrdən biri də, hər bir halda, hər bir vəziyyətdə Allahı zikr etməkdir - təharətin (dəstamazın, təmizliyin) olub-olmamasından asılı olmayaraq.  Çox murdar olsanız belə,
Allah Təalanın adını zikr etməkdə heç bir maneə yoxdur. Aişədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyinə görə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) hər bir vəziyyətdə Allahı zikr
edərdi. 

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

61
Dörd sözü, kəliməni söyləməyə görə mükafat haqqında.
Həmçinin mühüm sünnələrdən biri də tez-tez təsbih etmək – yəni “SübhənAllhah, Əlhəmdulillah, Allahu Akbar, Lə ilahə illallah” kəlmələrini söyləmək hesab olunur. 
Cüveyriyyədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyinə görə, bir gün Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) səhər tezdən, yəni səhər namazı vaxtı bayıra çıxdı. O Cüveyriyyə, namaz qıldığı yerdə oturub  Allahu Təalanı zikr edirdi. Sonra Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) artıq “Duha” vaxtında – yəni günəş çıxandan sonra qayıtdı və o, hələ də bu yerdə oturmuşdu. Peygambər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ondan soruşdu: "Sən hələ də mən səni qoyub getdiyim yerdə oturmusan?" O dedi: “Bəli” Sonra Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Səndən sonra mən cəmi 4 kəlməni 3 dəfə dedim. Əgər sənin dediklərinlə (səhərdən bu vaxta qədər) ölçü götürsək, mənim sözlərim daha çox olar". 

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

62
Asqırmaqla bağlı ədəb haqqında. 
Bu da mühüm sünnədir ki, bir insan asqırıb desə: “Əlhəmdulillah” (əlhəmdulillah demək sünnətdir), onda ona mütləq: “Yərhamukəllah” demək lazımdır.
Abu Hureyrədən (Allah ondan razı olsun) gələn bir hədisdə deyilir ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Sizlərdən biriniz asqırarsa, “Əlhəmdulillah” desin və onun yanında olanlar, 
ona “Yərhəmukəllah” desin. Əgər ona “Yarhamukəllah” deyilsə, oda asqıran adam “Yəhdikumullah və yuslihu bələkum” cavabını versin." 

Bu hədis İmam Buxari tərəfindən nəql edilmişdir.

63
Xəstələr üçün dua etmək. 
Həmçinin xəstəyə dua etmək də sünnətdir.
İbn Abbasdan (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunub ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir gün bir nəfəri ziyarət etməyə getdi və xəstəyə dedi: "Heç bir problem yoxdur, bu təmizlənmədir inşəAllah.
("La ba'sa, tahurun, inşəAllah")

Bu hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.

لا بأْسَ طَهـورٌ إِنْ شـاءَ الله
Və bu hədisdə möminin optimist olması və heç bir halda bədbin olmamasına işarə var.
Və Uca Allahın bir hədis-qüdsidə buyurduğu kimi: "Bəndəmin Mənim haqqımda zənn etdiyi kimi fikirlərindəyəm. Nə istəyirsə, Mənim haqqımda düşünsün".
Yəni sən Allah haqqında necə düşünürsənsə, Allah da səninlə o cür hərəkət edər.

64
Dua edərkən, əli ağrıyan yerə qoymaq.
Bir çox insanın bilmədiyi mühüm sünnələrdən biri də odur ki, bir insan xəstəyə dua edərkən, əlini onu ağrıdan yerinə qoymalıdır.
Osman İbn Əbu Əl-Asdan (Allah ondan razı olsun) gələn hədisidə, O bir gün Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) islamı qəbul etdikdən bəri öz bədənində hiss etdiyi ağrıdan şikayət etdi.
Və Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona dedi: "Əlini səni ağrıdan yerə (yəni bədəndəki səni incidən yerə) qoy və 3 dəfə de:" Bismilləh, Bismilləh, Bismilləh", sonra 7 dəfə: “Ə’uzu billəhi və qudratihi min şərri
ma əcidu və uhazir”” de. 

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən nəql edilmişdir.

65
Xoruz banlayarkən və ya uzunqulaq anqırarkən dua etmək.
Əgər insan xoruzun banladığını eşitsə, o zaman dua etmək sünnətdir. Yəni xoruz banladığını eşitsən, dua et. Və eyni şəkildə, əgər uzunqulağın anqırdığını eşitsəniz, istiazə edin (əuzu billəh deyin)Uca Allaha sığının. 
Abu Hureyrənin (Allah ondan razı olsun) hədisində rəvayət edildiyi kimi, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: "Xoruzun banlamasını eşitsəniz, Allahdan rəhmət diləyin. Həqiqətən o (xoruz) mələk gördüyü üçün banlayır. Əgər uzunqulağın anqırdığını eşitsəniz, şeytandan Uca Allaha sığının. Həqiqətən, o (uzunqulaq) şeytanı gördü”. 

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Müslim nəql etmişdir.

Alimlər deyirlər ki, xoruzu danlamaq qadağasının gəldiyi hədislər də var - yəni xoruz banlayırsa və kimsə onu danlamağa başlayır: "Niyə qışqırırsan?!", "Məni yatmağa qoymursan! " və s.
Alimlər bunu niyə deyirlər? Çünki xoruz səhər namazına oyadır.

66
Yağış yağanda edilən dua. 
Bir çox insanın səhlənkarlıqla yanaşdığı növbəti sünnələrdən biri də, yağış yağdığı zaman dua etməkdir. 
Aişədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilən hədisə görə, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yağışı gördükdə, belə deyərdi: “Allahummə, sayyibən nəfiən!"
(“Allahım, bu yağışı faydalı et.”)

67
Evə girərkən və yemək yeyərkən edilən zikr. 
Növbəti unudulmuş  sünnətlərdən biri də, evə girərkən Allah Təalanın adının zikr edilməsidir.
Cabir ibn Əbu Abdullahdan (Allah ondan razı olsun) belə rəvayət olunub, Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə deyib: "Əgər kimsə evə daxil olarkən, eləcə də yemək yeməyə başladığı zaman Allah Təalanın adını zikr edirsə, şeytan (öz yoldaşlarına) deyir: “Sizin burada gecələməyə yeriniz yoxdur və burada yeməyiniz yoxdur”.
Amma evə girilərkən Allah Təalanın adı zikr edilməzsə, şeytan deyir: “Burada gecələməyə yer tapmısız” və əgər insan yemək yeyərkən də Allahın adını zikr etməzsə, şeytan deyir: "Siz burada gecələməyə yer və yemək də tapmısız."

Əgər gəlib evinizdə gecələmək və ya sizinlə yemək yemək istəyən bir düşməniniz olsa, onu evə buraxmazsınız elə deyiımi?!
Ən böyük düşmənimiz kimdir? Şeytan.

Allah buyurdu:
“Həqiqətən, şeytan sizin düşməninizdir, ona düşmən kimi davranın.”

68
Məclislərdə Allahı zikr etmək. 
Həmçinin bir çox insanın səhlənkar yanaşdığı çox mühüm bir məqam da məclislərdə Allahı zikr etməkdir məsələdir. Yəni insan hansı məclisdə otursan da, Allah Təalanın adını xatırlamağa çalışmalıdır.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Hər hansı bir qövm bəzi məclislərdə oturub Uca Allahın adını zikr etməsə və Peyğəmbərə salavat
göndərməsə - Qiyamət günü onlar ziyana uğramışlardan olarlar. O istəsə onları bağışlayar, istəsə əzab verər.” 

Bu hədis İmam Tirmizi tərəfindən nəql edilmişdir.

69
Ayaqyoluna girərkən Allaha sığınmaq. 
İnsan təbii ehtiyaclarını ödəmək üçün ayaqyoluna girdiyi zaman dua ilə Allah Taalaya üz tutmalıdır və bu sünnədir: “Allahummə inni əuzu bikə min əl-xubsi və-l-xəbaisi” (“Allahım, həqiqətən, mən erkək
və dişi cins şeytanlardan Sənə sığınıram”. Ənəs ibn Malikin (Allah ondan razı olsun) hədisi buna işarə etdiyi kimi: Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ayaqyoluna girdiyi zaman, bu
/sözləri deyərdi: “Allahummə inni, ə'uzu bikə min-əl-xubsi və-l-xəbaisi".

70
Güclü külək əsərkən dua etmək. 

Həmçinin insanların səhlənkar yanaşdıqları şeylərdən biri də, güclü külək əsdiyi zaman dua etməkdir.
Aişənin (Allah ondan razı olsun) hədisi buna işarə etdiyi kimi: Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) şiddətli bir külək başladıqda, belə deyərdi: “Allahım, həqiqətən, Səndən onun xeyirini, özündə daşıdığı şeyin xeyirini
və özü ilə göndərilənin xeyirini diləyirəm. Və mən onun şərrindən, özündə daşıdığı şeyin şərrindən və özü ilə göndərilənin şərrindən sənə sığınıram! ["Allahummə, inni əs-əlü-ka xayra-hə, va xayra mə fihə və
xayra mə ursilət bi-hi, və ə'uzu bi-kə min şərri-hə, və şərri mə fi-hə va şərri mə ursilət bi- hi"]. 

Bu hədis İmam Müslim tərıfindən nəql edilmişdir.

71
Qardaşın qeybində onun üçün dua etmək. 

Həmçinin çox vacib məsələlərdən biri də, bir çox insanların səhlənkar yanaşdığı, xüsusən də elm tələb edənlərin, hal bu ki, onlar üçün bu vacib məsələdir, ümumiyyətlə müsəlmanlar üçün də vacib olan
məsələ - müsəlmanların, dostların, yoxluğunda onlar üçün dua etmək arzu olunandır.
Əbu Dərdadan (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyi kimi, o Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitmişdir: “Qardaşının qeybində ona dua edənə mələk buyurur:“ Sizin üçün də olsun, sizin üçün də
olsun" - yəni Uca Allahın bu xüsusi dua üçün nəzərdə tutduğu və onu məhz belə dua edən üçün göndərdiyi xüsusi bir mələk vardır. 
Buna görə də alimlər deyirlər: “Əgər heç vaxt günah etməyən birinin sənin üçün dua etməsini istəyirsənsə, qardaşların üçün də dua et”.

72
Başına pis bir iş gəldikə dua etmək.
Növbəti unudulmuş sünnə - hər hansısa bir müsibət, xoşa gəlməz hadisə baş verdikdə dua etməkdir. Yəni baş verən bütün xoşagəlməz hadisələrdə bu duanı etmək lazımdır.

Ummu Sələmənin (Allah ondan razı olsun) hədisində gəldiyi kimi, o demişdir: “Mən bir dəfə Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitdim: “Hər hansı bir müsəlmana bir müsibət baş versə və o desə ki, Uca Allah buyurdu: "İnnə lillahi və innə ileihi raciun. Allahummə-cur-ni fi musibati və-xlif li xayran minha" ("Həqiqətən, biz Allaha məxsusuq və Ona qayıdacağıq. Allahım, müsibətimdə mənə mükafat ver və əvəzində daha yaxşısını ver"). Allah, şübhəsiz
ki, onu ən yaxşısı ilə əvəz edər."

إنا لله وإنا إليه راججون, اللهم أجرني في مصيبتي, وأخلف لي خيرا منها

Ona görə də həyatınızda baş verən hər hansı xoşagəlməz hadisəyə görə dərhal belə bir dua edin ki, Allah sizə mükafat versin.

73
Salamı yaymaq.
Növbəti məsələ, Salamı yaymaqdır.
Bəra bin Azib (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) bizə 7 şeyi əmr etdi və 7 şeyi qadağa etdi. Əmr etdiyi şeylərdən  iksi - xəstələri ziyarət etmək və salamı yaymaqdır.

74
Elm tələb etmək (elm almaq).
Növbəti məsələ, elm tələb etmək (elm almaq) ilə bağlıdır. Yəni elm almaq üçün çalışmaq və səy göstərmək lazımdır. Və elm tələb etmək - o şeylərdəndir ki, insanlar həqiqətən səhlənkar yanaşırlar.
Elm tələb etmək o demək deyil ki, hansısa bir internet qrupda olasan, hara ki, hərdən hədislər göndərirlər. Və ya elə bir səhifəyə abunə olasan ki, orda hədislərin tərcümələri yükənirlər, hər dəqiqə
ora 5-6 sənəd yüklənir və cavablar verilir. Xeyir, elm tələb etmək - məs dini kitabları bircə bircə keçməkdir. Bir kitabı keçdin başdan ayağa kimi, ikincini keçdin və sair - bax belə elm alınır. Və Ərəb dilini
öyrənmək sözsüz ki, ilk yerdədir. 
Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) deyib ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) buyurub: “Kim elm öyrənmək üçün yola çıxarsa , Allahda onun cənnətə gedən yolunu rahatlaşdırar."

Bu hədisi İmam Muslim nəql etmişdir.
Başqa bir hədisdə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) deyib: Cənnət, xoşa gəlməyən çətin, ağır şeylərin arxasında gizlədilib. Ona görə də, elm almaq, insandan çoxlu səylər, əziyyətlər tələb edən çətin işdir.

75
İçəri (evə, həyətə) daxil olmaq üçün icazə.
Əbu Musa rəvayət edir , Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdur: "Sizdən biri içəri daxil olmaq üçün 3 dəfə icazə istəsin, icazə verilməsə dərhal dönüb gətsin ".

Hədisi Buxari və Muslim nəql etmişdir. Şeyx Albani (rahiməhullah) bu hədisi belə izah edir: sən yaxınlaşırsan birinin qapısına, zəng çalıb biraz gözləyirsən; ikinci dəfə zəngi çal və biraz gözlə; və üçüncü dəfədən sənə heç kəs cavab verməsə dönüb get."

76
Təhnik əl-mövlüd
Həmçinin müsəlmanların səhlənkar yanaşdığı sünnə - Təhnik əl-mövlüd. 
Təhnik əl-mövlüd nədir? 
Təhnik, sağlam bir insanın, şirin bir şeyi yaxşıca çeynəyib, çox kiçicik hissəsini uşağın ağzına qoymaq və onu damağına sürtməkdir. Xurmanı yedizdirməyə gərək yoxdur! Bəziləri fikirləşirlər ki, xurmanı yedizdirmək lazımdır.
Xeyir! Sadəcə əzilmiş hissəsini damağına sürtmək lazımdır. Buna Təhnik deyirlər. İndiki zamanda doğum evlərin çoxunda ərlərə icazə verirlər doğuşda iştirak etsin. Ona görədə kişi özü Təhnik edə bilər. Necə ki,
Əbu Musadan gələn rəvayətdə: “Mənim bir oğlan uşağım oldu və onu peyğəmbərə (səlləllahu aleyhi və səlləm) gətirdim. Ona İbrahim adını verdi və sonra xurma ilə Təhnik etdi və Allahdan ona bərəkət dilədi". 

(Buxari və Muslim)
Görürsüzmi? hədisdə gəlməyib ki, sağ qulağına azan oxudu, sol qulağına İbrahim qışqırdı...

77
Yeni doğulmuş uşaq üçün əqiq qurbanı kəsmək.
Növbəti sünnə - yeni  doğulmuş uşaq üçün əqiq qurbanı kəsmək.

Necə ki, Aişədən (Allah ondan razı olsun) hədisdə rəvayət olunub: Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) bizə əmr etdi ki, yeni doğulan  oğlan uşağı üçün iki qoyun, qız uşağı üçün isə bir qoyun (əqiq qurbanı) kəsin”. 

Bu hədisi İmam Əhməd nəql edib.

78
Yağış yağarkən bədən üzvlərini açmaq.
Əgər bu hədis səhihdirsə - o zaman sünnədəndir ki, insan yağış yağarkən bədən üzvlərini biraz açsın.
Əgər bu hədis səhihdir, onda yağış yağarkən bədən üzvlərini açmaq lazımdır ki, onlara yağış suyu dəysin.
Ənəs (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki: " Bir dəfə biz Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) ilə idik, yağış yağdı və Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) paltarının bir hissəsini açdı ki,
ora yağış suyu dəysin, biz soruşduq, niyə belə etdin, o dedi:  "О (yağış) bundan əvvəl Rəbbimin yanında idi".

Bu hədisi Müslim rəvayət edib, amma alimlər ixtilaf ediblər onu səhihliyi barəsində. 

79
Xəstəni ziyarət etmək.
Həmçinin vacib sünnələrdən biri, xəstəni ziyarət etməkdir, necə ki Saubandan (Allah Rəsulunun azad etdiyi kölə) rəvayət olunub, Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi vas səlləm) demişdir: "Hər kim xəstəni ziyarət edərsə, sanki
cənnət meyvələrinin yığılmasında iştirak edir".

Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.

Yəni O “Xurfətul-cənnət” dedi. Ondan “Xurfətul-cənnət nədir?” – deyə soruşduqda: “Cənnət meyvələrini toplamaq” dedi.
Yəni sən xəstənin yanında olarkən sanki cənnət meyvələri toplayırsan.

80
Qardaşla görüşəndə ​​gülümsək.

Həmçinin zəmanəmizdə nəinki unudulmuş, hətta ölmüş bir sünnə də qardaşların üzünə təbəssüm etmək.
Əbu Zərdən (Allah ondan razı olsun) rəvayət edildiyi kimi, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: “Yaxşı əməllərdən heç birininə laqeyd yanaşma, hətta görüşəndə qardaşın üzünə gülümsəmək olsa belə”.

81
Allah Təala rizası üçün bir-birini ziyarət etmək.
Həmçinin qardaşların səhlənkarlıq etdikləri  mühüm sünnələrdən biri də Allah Təala rizası üçün bir-birini ziyarət etməkdir. Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət
edir: “Bir gün bir kişi başqa bir kəndə qardaşını ziyarət etməyə getdi və AllahTəala yolda bu adamla qarşılaşan bir mələk göndərdi və mələk ona çatdıqda dedi:"Hara gedirsən? Kişi isə dedi ki, bir kənddə olan qardaşıma baş çəkmək istəyirəm, mələk dedi, “ona borcun varmı? (yəni bunu niyə edirsən-bir borcunmu var, yada başqa bir şey?) Kişi isə cavabında dedi: “Xeyr, mən onu ancaq Allah rizası üçün sevirəm”. Sonra bu mələk dedi: "Həqiqətən, mən sənə Allah tərəfindən göndərilmiş bir elçiyəm. Sən bu qardaşı Allah rizası üçün sevdiyin kimi, Allah da səni sevir."

Bu hədis İmam Müslim tərəfindən rəvayət edilmişdir.

82
Qardaşını, Allah rizası üçün sevdiyini ona bildirmək.
Bir çox insanın səhlənkar yanaşdığını çox əhəmiyyətli bir məqam - insanlara, qardaşlarınıza onları Allah rizası üçün sevdiyinizi söyləməkdir. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vəs səlləm) buyurur: “Əgər sizdən
biriniz qardaşını sevirsə, ona onu sevdiyini desin”.

Bu hədis İmam Əhməd  tərəfindən rəvayət edilmişdir.

83
Əsnəməyi dayandırmaq haqqında. 
Bir insan əsnəmək istəyirsə, o zaman əsnəməyə başlayanda ağzını bağlamağa çalışmaq lazımdır - ümumiyyətlə ağzını bağlamağa, çox açmaq lazım deyil. Necə ki, Abu Hureyrədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət
edildiyi kimi, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Əsnəmək şeytandandır”. Və buna görə də sizlərdən biriniz əsnəyirsə, bacardığı qədər özünü saxlasın, çünki sizdən biriniz: “Haaa” dedikdə, o, əsnədikdə
şeytan ona gülməyə başlayır.

Bəzi insanların əsnəməyə başlayanda: “Əuzu billəhi min əş-şeytan ər-racim” demələrinə gəlincə isə, sünnədə belə bir şey yoxdur.

84
İnsanlar haqqında yaxşı düşünmək barədə.
Növbəti çox vacib məqam, oda sünnədir, hansını ki, zamanəmizdə nəinki unudublar, hətta öldürüblər - bu məsələ insanlar haqqında yaxşı zənndə olmaqdır.
Çalışmaq lazımdır ki, mümkün qədər insanlar haqqında yaxşı zənndə olasan. Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) danışırdı ki, necə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: "Zənnlərdən çəkinin, çünki həqiqətən zənnlər ən
yalan kəlamlardırlar." (yəni ən yalan sözlər)

Misal üçün:
- "A-a, ola bilər ki, o bunu nəzərdə tuturdu",
- "A-a, ola bilər ki, o belə düşünür",
- "A-a, ola bilər ki, onun sözləri dolayı yolla buna işarə edir."

85
Ailədə ev işlərində köməklik etmək.
Növbəti məsələ - ev işlərinda ailəyə kömək etməkdir.
Necəki bu Əsvaddan (Allah ondan razı olsun) gəlib, hansı ki, danışırdı ki, necə o Aişədən (Allah ondan razı olsun) soruşdu ki, "Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) öz evində nə edərdi?" - və o cavab verdi ki,
"O ev işlərində öz ailəsinə kömək edərdi, amma namaz vaxtları çatdıqda, o namaza gedərdi." 

Bu hədisi İmam Buxari nəql etmişdir.

86
Fitri sünnələr.
Növbəti sünnə - fitri sünnədir. 
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun), Peyğəmbərin (səlləllahu aleyhi və səlləm) belə dediyini rəvayət edir: "Beş şey fitrətdəndir: ayıb yerlərini qırxmaq (qadına və kişiyə aiddir) , sünnət olmaq,
bığları qısaltmaq (qısaltmaq, qırxmaq bidətdir) qoltuqaltı tükləri yolmaq və dırnaqları tutmaq".

Hədisi Buxari və Muslim nəql etmişdir.

87
Yetimə qayğı və himayə göstərmək.
Yetimə himayədarlıq etmək və qayğı göstərmək - vacib sünnədir *. Necə ki, Səhl ibn Saad (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Ona Allahın salavatı və salamı olsun) belə dediyini rəvayət edir: “Yetimə
himayədarlıq edən mənimlə cənnətdə belə olacağıq. .”, - və iki barmağını göstərdi: şəhadət və orta (yəni: “... birlikdə”). Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun)onların bir yerdə olacağını nəzərdə tuturdu.

88
Qəzəbini cilovla.
Növbəti vacib sünnə qəzəbi mümkün qədər cilovlamağa çalışmaqdır. Necə ki, Abu Hureyrə dən gələn hədisə görə: bir gün Peyğəmbər (Allahın ona salavat və salamı olsun) bir nəfərə: “Qəzəblənmə” söylədi və bunu bir
neçə dəfə təkrar etdi: “Qəzəblənmə, qəzəblənmə”.

Bu hədisi İmam Buxari nəql etmişdir.

89 
Allah qorxusundan ağlamaq.
Həmçinin, Uca Allahın rəhm etdiyi kəslər istisna olmaqla, dövrümüzdə çoxunun tərk etdiyi sünnə, Allah-Təala qorxusundan ağlamaq və ya göz yaşı tökməkdir.
Abu Hureyrə (Allah ondan  razı olsun) Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Qiyamət günü yeddi dəstə insanı Allah Təala öz ərşinin kölgəsi altında yerləşdirəcək.
O zaman ki, Onun kölgəsindən başqa kölgə olmayacaq”.

Bu hədisi İmam Buxari və İmam Müslim nəql etmişdirlər.

Və o sadaladığı insanlardan biri də, Uca Allahın adı çəkiləndə, təkliyə çəkilib Allah üçün göz yaşı axıdan şəxsdir.

90 
Sədəqə cariyə (davamlı sədəqə)

Sədəqə-cariyə vermək - sünnədir, bu o sədəqədir ki, sən öləndən sonra da insanlar ondan faydalanır. Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki, Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi:
“İnsan ölüncə əməli kəsilər üç şey xaric: - Sədəqəyi-cariyə, 
- faydalı elmi əsər qoymaq 
- və ya ona dua və istiğfar edəcək saleh övlad.”

(Müslim)

 

91  
Məscid inşa etmək
Yəni məscidin tikilməsində hər cürə iştirak etmək, ya sözlə, və ya əməl ilə, yaxud necə deyilir bir daş ilə.
Osman İbn Əffan ( Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: "Hər kim Allahın rızasını qazanmaq üçün məscid inşa edərsə,
Allah ona cənnətdə ev inşa edər".

(Muslim və Buxari)

92
Alqı-satqı məsələsində insanlara qarşı mülayim münasibət göstərmək. 
Həmçinin, bir çox insanın səhlənkarlıqla yanaşdığı çox mühüm bir sünnə odur ki, alqı-satqı məsələsində (bir şeyi satarkən və ya alarkən) insanlara qarşı mülayim münasibət göstərməkdir.
Necə ki, Cabir ibn Abdullahdan (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Allah Təala o kəsə rəhm edər ki, bir şey satarkən mülayim olsun; və o kəs ki,
bir şey alarkən də mülayim olar; va o kəs ki, borclarını alarkən mülayimlik göstərir."

Bu hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.

 

93
Yoldan zibil götürmək.
Abu Hureyrə rəvayət edir, ki Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) demişdir: “Yolnan gedən bir adam [onun] üzərində tikanlarla örtülmüş bir budaq gördü və
onu qaldırdı və [buna görə] Allah onun günahlarını bağışlamaqla onu mükafatlandırdı."

94
Daha çox sədəqə vermək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vəs səlləm) demişdir: “Hər kim yaxşı yolla əldə etdiyi malından bir xurma qədər sədəqə versə və Allah isə ancaq pak olanı qəbul edir. Allah onu sağ əli ilə ondan qəbul edər,
sonra bu sədəqəni onu verən şəxs üçün böyüdər. Necə ki, sizdən bəziləri, dayçanı  dağ boyda olana qədər böyüdürlər”.

Əhməd, 2/268, 331, 404, 418, 538, 541; əl-Buxari, 1410; Muslim,

 

95
Zül-hiccə ayının ilk on günündə edilən müstəhəb əməllər.

İbn Abbas rəvayət edir, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi ve səlləm - demişdir: “(Zül-hiccə ayının) bu on günündə edilən yaxşı əməllər başqa günlərdə edilən əməllərdən Allaha üçün daha sevimlidir”.
Dedilər: “Ey Allahın Elçisi, Allah yolunda edilən cihaddan da?!” Allah Elçisi buyurdu: “Allah yolunda edilən cihaddan da! Yalnız öz canı və malı ilə Allah yolunda cihada gedib
qayıtmayan (şəhid olan) kişi müstəsnadır”.

Əl- Buxari 2/162,
 

96
Kərtənkələ öldürmək.
/Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi:
«Kərtənkələni bir zərbədən öldürənə 100 savab yazılacaq, ikinci zərbədən öldürənə ondan biraz az, üçüncü zərbədən
  öldürənə ondanda az savab yazılacaq».

Hədisi Muslim nəql etmişdir 2240.

97
Hər eşitdiyini danışmaq.

Abu Hureyrədən (Allah ondan razı olsun) gələn hədisə görə, Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi va səlləm) demişdir :
«Yalançı olmaq üçün hər eşitdiyini danışmaq kifayətdir». 

(Muslim 1/10).

Bu hədisin başqa versiyasında:
«İnsan hər eşitdiyini danışsa, ona günah olaraq bəs edir».

Əbu Daud 4992, əl- Hakim 1/112. Hədis səhihdir. Əl - Silsilə əs səhih” 2025.

98
Ailəyə sərf olunan hər bir şeyin əvəzini Allahdan savab olaraq ummaq.

Əbu Məsud əl-Bədridən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdur: “Ailəsinə mal-dövlət sərf edən və eyni zamanda Allahın savabını
ümid edən hər bir şəxsi Allah mükafatlandırar”.

99
Təvafda qaçmaq
Allahın Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) həcc zamanı Kəbənin ilk təvafını etdi, ilk üç dövrəni qaçdı, qalan dördü isə yeriyərkən təvaf etdi.

(Əl Buxari)

100
Yaxşı əməlləri davamlı etmək.
Aişə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Allahın ona salavat və salamı olsun) belə dediyini rəvayət edir:
“Ey insanlar, (bacardığınız qədər) işləri öhdənizə  götürün, çünki, həqiqətən, siz özünüz yorulmayınca, Allah yorulmaz və şübhəsiz ki, Allahın ən çox sevdiyi (dini)
əməllərdən az da olsa, amma davamlı olandır."

Bu hədisi əl-Buxari 5861, Muslim 782 rəvayət etmişdirlər.

101
Yağış yağarkən dua etmək.
Səhl İbn Saad (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (Allahın ona salavatı və salamı olsun) demişdir: "İki dua vardır ki, geri qaytarılmaz:
Azan verilərkən və yağış yağarkən".

Şeyx Albaninin Səhihul Cami kitabından (№ 3078) hədis səhihdir.

102
Yağışdan sonra dua etmək.
Zeyd ibn Xalid  demişdir: “Allah Elçisi (səlləllahu aleyhi və səlləm ) Hudeybiyyədə gecə ikən yağmış yağışdan sonra bizə sübh namazını qıldırdı və namazı bitirdikdən sonra üzünü camaata çevirib soruşdu: “Bilirsinizmi, Rəbbiniz nə buyurdu?” (Əshabələr:) “Allah və Onun Elçisi daha yaxşı bilir!”- dedilər. Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “(Allah buyurdu): “Qullarımdan bir qismi mömin, digər qismi isə kafir oldu. (Başqa rəvayətdə: “Kimisi şükr etmiş, kimisi küfr”). “Bizə Allahın lütfü və mərhəməti sayəsində yağış göndərilmişdir”- deyənlərə gəlincə, onlar Mənə iman gətirmiş və ulduzları inkar etmişlər. “Yağış bizə filan və filan ulduza görə nazil olmuşdur”- deyənlərə gəldikdə, onlar Mənə küfr etmiş və ulduzlara iman gətirmişlər”.

Əl-Buxari 2/227,433 və 7/338; Muslim, 71

103
Şiddətli yağışdan sonra edilən dua.
Ənəs ibn Malik (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Cümə günlərinin birində Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) camaatın qarşısında dayanıb xütbə oxuduğu zaman bir kişi məscidə daxil oldu. O, minbərlə üzbəüz qapıdan içəri girdi, üzü Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) qarşısında dayandı və dedi: “Ey Allahın Rəsulu(Sallallahu aleyhi vas səlləm) ! Əmlakımız dağıdıldı, yollarla hərəkət etmək mümkün olmadı! Allaha dua et ki, bizim üçün xilasedici yağış endirsin!” Rəsulullah(Sallallahu aleyhi vas səlləm) əllərini qaldırıb dedi:“Allahım, bizə yağış göndər! Allahım, bizə yağış göndər! Allahım, bizə yağış yağdır!” “(Allahummə əqisnaə! Əllahummə əqisnaə! Əllahummə əqisnaə! başqa variantda: “Allahummə skina”) Allaha and olsun ki, o zaman biz səmada bulud da  görmürdük və Sa’l dağı ilə aramızda heç bir nə ev, nədə başqa tikililər yox idi, və birdən dağın arxasından qalxan şəkilli bir bulud peyda oldu və səmanın ortasını tutduqda yayılmağa başladı, sonra yağış yağmağa başladı. Allaha and olsun ki, bundan sonra tam altı gün günəşi görmədik! Növbəti cümə günü Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) xütbə oxuyarkən bir nəfər yenə həmin qapıdan məscidə daxil oldu. O, Rəsulullahın(Sallallahu aleyhi vas səlləm) önündə dayanıb dedi:“Ey Allahın Rəsulu(Sallallahu aleyhi vas səlləm)! Əmlakımız dağıdıldı, yollarla hərəkət etmək mümkün olmadı! Allaha dua et ki, yağışı dayandırsın!” Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yenə əllərini qaldırıb dedi: “Allahım, bizim üzərimizdə deyil, ətrafımızda! Allahım, yağışı təpələrə,çaylara, otlaqlarda olan bitkilərə yağdır." Bundan sonra yağış dayandı və biz bayıra çıxanda artıq günəş çıxmışdı”.
Şərik adlı hədis rəvayətçilərindən biri Ənəsdən soruşdu: “O,həmin adam idimi?” Ənəs: “Bilmirəm” deyə cavab verdi.

əl-Buxari (1013, 1014) və Müslimin (2075) hədislər toplusu

104
Yatmazdan əvvəl yatağı təmizləmək haqqında.
Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) yatmazdan əvvəl: “Allahın adı ilə (Bismillah)” deyərək yatağını,paltarının
ətəyi ilə təmizləməyi əmr etdi."

Hədisi Muslim rəvayət etmişdir.

105
Yatıb durandan sonra burnunuzu üç dəfə təmizləmək.

Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Əgər sizdən biriniz yuxudan oyanarsa, üç dəfə burnunu təmizləsin”.

Muslim rəvayət edilmişdir.

106
Yatmazdan əvvəl əlinizi sağ yanağınızın altına qoyun.
Huzeyfə (radiyallahu anhu) belə demişdir: “Peyğəmbər(Sallallahu aleyhi vas səlləm) yatarkən, sağ əlini yanağının altına qoyardı və sonra deyərdi:

باسمك اللهم أموت وأحيا

Bunun mənası: “Allahım, Sənin adınla ölürəm və dirilirəm”.

107
Yuxudan sonra üzünüzü məsh etmək.
İbn Abbasdan (uzun bir hədisdə) rəvayət edir ki, o, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə gecələdiyi zaman, yuxudan oyandıqdan sonra,
Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) üzünə məsh çəkdiyini görüb. 

Buxari rəvayət edilmişdir.

108
Yatmadan əvvəl yanan şeyləri söndürmək, qabların ağzını və qapıları bağlamaq.
Allahın Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Yatdığınız zaman çıraqları söndürün, qapıları bağlayın, su dərisinin boyunlarını bağlayın,
yemək və içkilərin üstünü örtün.” 

Buxari rəvayət edilmişdir.

109
Tək səfər etməyin və gecəni tək tənha qalmağın haram olması.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) tənhalığı qadağan etmişdir: tək yatmağı və ya tək səfərə çıxmağı”.

Əhməd 2/91 rəvayət etmişdir. 2/91
Şeyx əl-Albani “Silsilya əs-Səhihə” 1/90

110
Namazı evdə xüsusi təyin olunmuş yerdə qılmaq.
Meymuna bint əl-Haris (Allah ondan razı olsun) dedi: “Allahın Elçisi (Sallallahu aleyhi vas səlləm) namaz qılardı, mən isə onun namaz qıldığı yerin yanında oturmuşdum. Və o vaxt menim adətim olub.
Və bəzən Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) səcdəyə əyiləndə paltarı ilə mənə toxunurdu. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) xalçanın üzərində  namaz qılırdı.

111
Süd içdikdən sonra edilən dua. 
İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm ) belə dediyini rəvayət edir: “Allah kimi bir yeməklə yedizdirərsə, həmin adam desin: “Allahım, bu yeməyi bizə  faydalı et,
Bizə bundan daha xeyirlisini nəsib et”. Hər kim ki, Allah ona süd nəsib edib, desin: “Allahım, onu bizim üçün faydalı et və daha da artır!” 

Albani Silsilə-səhihə.

112
Zöhr namazından sonra 4 rükət sünnə.
Ummu Həbibə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdur: "Kim dörd rükət Zöhrdən əvvəl və 4 rükət Zöhrdən sonra daimi qılarsa, Allah onun
üçün Cəhənnəm odunu haram edər". 

(Əbu Daud ət- Tirmizi  dedi hədis həsəndir, səhihdir». Şeyx Əhməd Şakir dedi hədisin isnadi səhihdir.
Bax. "Şərh sünnə , ət- Tirmizi" 2/293.
Şeyx Albani dedi hədis səhihdir. Bax. "Səhih sünnə Əbu Daud" 1269, «Səhih əl cami’» 6195.

113
İşa namazından sonra 4 rükət sünnət namazı.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm)  işa namazından sonra evə qayıdardı və 4 rükət nafilə namaz qılardı.

Şeyx əl-Albani. “Səhih-Tərqib 591”.

114
Dəstəmazla yatmaq.
Abdullah ibn Ömərdən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurmuşdur: “Həqiqətən pak halda yatağa girən şəxslə birlikdə onun üçün bağışlanma diləyən bir mələk vardır ki, onun
üçün deyər: “Allahım, bəndəni bağışla, həqiqətən, o, dəstəmazla yatmışdı.”

Şeyx əl-Albani. “Səhih-Tərğib 597”.

115
Gecə namazı niyyəti ilə yatmaq.
Aişədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunan bir hədisdə deyilir: “Hər kim gecə yatağına girdikdə gecə oyanıb Allaha ibadət edəcəyi niyyəti ilə yatıb yuxuya gedərsə, sonra yuxuya qalib gələ bilməsə
və oyana bilməsə, niyyətə görə ona  savab yazılar”

(İmam Malik, Əbu Davud, Nəsai).

116
Gecələr “Al-Kafirun” surəsini oxumaq.
Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Gecə yatağına uzandığınız zaman “De: “Ey kafirlər...” (əl-Kafirun) surəsini oxuyun və bitdikdən sonra yuxuya gedin, çünki o, həqiqətən şirkdən qoruyur. !”.

Bu hədisi Əhməd 5/456, Əbu Davud 5055, ət-Tirmizi 3403 rəvayət etmişdir.Şeyx əl-Albani hədisi yaxşı adlandırmışdır. “Səhih əl-Cami əs-Səğir” 292.

117
Namazdan sonra 10 dəfə zikr oxumaq.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: "Müsəlman qul bu işə diqqətlə yanaşarsa, Cənnətə daxil olar. Bu da: hər namazdan sonra 10 dəfə təsbih, təkbir və təmhid oxusun... ."

118
Yatmazdan əvvəl dua oxumaq.
Abu Hureyrədən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, Əbu Bəkr (Allah ondan razı olsun) bir dəfə dedi: “Ey Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) , mənə elə sözləri öyrət ki, səhər və axşam tələffüz edim”.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “De: Ey göyləri və yeri yaradan, qeybi və aşkarı bilən (yaxud dedi: Ey qeybi və aşkarı bilən, göyləri və yeri yaradan Allahım), Rəbbim və Ey hər şeyin sahibi, Səndən başqa ibadətə layiq haqq məbud olmadığına şəhadət verirəm, nəfsimin şərrindən, eləcə də şeytanın şərrindən və şirkindən Sənə sığınıram."

:اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ، عَالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ، رَبَّ كُلِّ شَيْءٍ وَمَلِيكَهُ، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي، وَشَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكِهِ

“Allahummə, Fatirə-s-səmavati və-l-ərzi, Əlimə-l-qeybi və-ş-şəhadəti, Rəbbə kulli şəyin və Məlikə-xu, əşhədu ən la ilahə illə Əntə, əuzu bikə min şərri nəfsi, və. min şərri-ş-şeytani və şirkihi”.

Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) əlavə etdi: “Bu sözləri səhər, axşam və yatmağa hazırlaşanda deyin”.

(İmam Əhməd, Buxari, Əl-Ədəbul Mufrad, 1202; Əbu Davud, 5067; Tirmizi, 3392)

119
Yatmazdan əvvəl Allahı zikr etmək.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allahın Elçisi (Sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: "Hər kim bir yerdə Allahı zikr etmədən oturarsa, Qiyamət günü hesaba çəkiləcəkdir, ya da bir
kimsə Allahı zikr etmədən bir yerdə məskunlaşarsa, Qiyamət günü cavabdehlik daşıyacaq." 

Şeyx əl-Albani. "Səhih-Tərgib 611"

120
Məsciddə Duha namazı.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “(Bir gün) Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir dəstəni hərbi səfərə göndərdi və onlar zəngin döyüş qənimətlərini ələ keçirdilər və tez geri qayıtdılar.
Sonra bir kişi dedi: “Ey Allahın Rəsulu! (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Biz heç vaxt bir dəstəni bu qədər tez və bu qədər zəngin qənimətlə qayıtdığını görməmişdik! Bu heyətdə kim var?!” Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
onu dinlədikdən sonra belə cavab verdi: “Sizə onlardan daha tez qayıdan və daha çox qənimət qazanan bir kimsə haqqında xəbər verimmi? Ən gözəl şəkildə dəstəmaz alıb məscidə gedib orada fərz sübh namazını, ardınca
nafilə sübh namazını qılan şəxs daha da tez qayıdır və daha çox qənimət əldə edir."

Şeyx əl-Albani. “Səhih-Tərqib 669

121
Tövbə duası.
Əlidən (Allah ondan razı olsun) eşitdiyini deyən Əsma ibn əl-Həkim əl-Fəzariy demişdir: “Həqiqətən, mən elə bir adam idim ki, əgər Rəsulullahdan (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir şey eşidirdimsə, sonra dərhal bunu etməyə çalışırdım.
Və Allah bu işdə mənə istədiyi kimi kömək etdi. Əgər Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) səhabələrindən bir hədis eşitdimsə, onlardan and içmələrini istərdim və onlar and içəndən sonra, mən onu təsdiq edərdim.
Həqiqətən, Əbu Bəkr ( Allah ondan razı olsun) mənə rəvayət etdi və Əbu Bəkr doğru danışdı, o, Allahın Rəsulunun (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitdiyini söylədi:“Günah işlədən, sonra dəstəmaz alan, sonra namaz
qılan, sonra Allahdan bağışlanma diləyən şəxs üçün, Allahın bağışlamasından başqa bir şey yoxdur. ”Sonra bu ayəni oxudu:"O kəslər ki, iyrənc bir iş gördükdən və nəfslərinə zərər verdikdən sonra Allahı zikr edib Ondan
günahlarının bağışlanmasını diləmişlər və Allahdan başqa günahları kim bağışlaya bilər ki. Və o kəslər ki, etdikləri işdə bilərək etdiklərini israr etməmişlər." Ali-İmran surəsi, ayə 135. 

Əhməd Şakir İmam ət-Tirmizinin məcmuəsi olan işində hədisi səhihləşdirmişdi. Və həmçinin bu hədisin yaxşı dərəcəsini. Şeyx əl-Albani “ət-Tirmizi məcmuəsi”, 1/128-də təsdiq etmişdir.

122
Əsrdən sonra əlavə namaz.
Aişə (radiyallahu anhə) demişdir: “Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) heç vaxt iki rükət namazı nə gizli, nə də aşkar tərk etməmişdir: iki rükət səhər namazından
əvvəl və iki rükət əsr namazından sonra."

əl-Buxari 592, Müslim 2/211.

123
Ağ saçları boyamaq haqqında.
Cabir Ibn Abdullah (Allah ondan və atasından razı olsun) nəql edir: "Məkkənin Fəthi günü Əbu Kuhafəni (Əbu Bəkr Siddiqin atasını) Peyğəmbərin (səlləllahu aleyhi və səlləm) yanına gətirdilər. O Məkkənin fəthi günü islamı
qəbul etmişdir və Ömərin xəlifəliyinə kimi yaşayıb. Onun saçları və saqqalı taqama (gülləri) kimi ağappaq idi.
Peyğəmbər: “Bunu (saç-saqqalının rəngini) dəyişdirsin. Amma qara rəng də qoymayın (belə etməkdən çəkinin)”, – dedi.

Muslim, 2102.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin(səlləllahu aleyhi və səlləm) belə dediyini rəvayət edir: "Həqiqətən xristianlar və yəhudilər saç-saqqalarını rəngləmirlər, siz isə əksinə edin".

(Muslim 2103, Buxari,5899. Ibn Macə 3621)

124
Məscidin abadlaşdırılması.
Ənəsdən rəvayət olunur ki, bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir nəfərin burnunu qibləyə tərəf olan bir divara üfürdüyünü gördü və qəzəbləndi, hətta üzü qızardı. Sonra
ənsarlardan bir qadın gəlib orada olanı təmizlədi və həmin yerə buxurla məsh etdi. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Bundan gözəl nə ola bilər?!”

Şeyx əl-Albani. "Silsilə əs-Səhihə 3050"

125
Qamçını evdən asmaq.
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) demişdir, "Qamçını elə yerdən asın ki ev əhli onu görə bilsin."

( Hədisi Əbu Nuaym rəvayət edib, an-Nilya, 7/332; əs-Silsilə əs-Səhih, 1447)

126
Yemək üçün bir yerə toplaşmaq.
“Səhabələr Rəsulullaha (səlləllahu aleyhi və səlləm): “Yeyirik, amma doymuruq,” – dedilər. “Bəlkə, ayrı-ayrı yeyirsiniz, ona görə doymursunuz?” – buyurdu.
“Süfrəyə birlikdə oturub “Bismilləh” deyin ki, yeməyiniz bərəkətlənsin”.

(Əl- Silsilə, əs-Səhih, 664)

128
Uşaqları salamlamaq və onlar üçün dua etmək.
Rəvayət edilir ki, bir gün Ənəs ibn Malik – radıyallahu anhu – uşaqların yanından keçərkən onlara salam verdi və Allahdan onlar üçün bərəkət istədi.

“əs-Silsilə əs-Səhihə”, 1278

129
Salamlaşma ədəbi.
Abdur-Rahman ibn Şibl demişdir: “Mən Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitdim: “Atlı (atda gedən), piyadaya salam versin. Piyada gedənlər oturanlara salam verməlidir. Kiçik qrup daha böyük qrupa
salam verməlidir. Salama cavab verənə hesab, savab yazılacaq. Cavab verməyən isə heç nə qazanmayacaq”. 

Hafiz İbn Həcər “Fəthul-Bari”də (11/15-16) demişdir: “Onun isnadı etibarlıdır” və şeyximiz (əl-Albani) “Silsilyə əs-səhihə”də (1147) onunla razılaşmışdır.

130
Səhv səcdə sünnəsi haqqında.
Əbu Səiddən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, o, Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini demişdir: “Əgər sizdən biriniz namaz qılarsa və bunu
necə etdiyini başa düşməzsə, iki səcdə etsin”

əs-Silsilə əs-Səhihə, 1362”.

131
Yeməkdən sonra edilən dua. 
Əbu Əyyub Xalid bin Zeyd əl-Ənsari (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: Yeyib içdikdən sonra Allah Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) deyirdi: “(Bizi bununla) yedizdirən, içizdirən və girişi
asanlaşdıran (hər bir loxma  yemək və hər qurtum su  üçün), və (bunun üçün) bir çıxış təşkil edən Allaha həmd olsun.  Əl-həmdu li-Llahi əllazi at'ama, və səkə, və səvvaqə-hu, və cəala lə-hu məhrəcan"[1] səhih-1
الحمد لله الذي أطأطم وسقى, وسوغه, وججل له مخرجا ».
 
Bu hədis Əbu Davud 3851 tərəfindən nəql edilmişdir, Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə” 261.

132
Yeməkdən əvvəl Allahın adını çəkməyi unudan şəxs üçün dua.
Abdullah ibn Utbə bir qadının sözlərindən rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu:
“Sizlərdən biriniz yeməkdən əvvəl Allahın adını çəkməyi unudursa, yadına düşəndə ​​desin: “ /Yeməyin əvvəlində və sonunda Allahın adı ilə- bismillahi əvvəlahu və ahirahu/.

Bu hədisi Əbu Yəla 7153 rəvayət etmişdir.

133
Şeytanın fitnəsindən qorunmaq üçün dua.
Abdullah ibn Amrdan (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Həqiqətən, şeytan sizdən birinizin yanına gəlib ondan soruşur: “Göyləri kim yaratdı? O cavab verir: “Allah!” Sonra
Şeytan soruşur: “Bəs yeri kim yaratdı?” O cavab verir: “Allah!” Sonra şeytan soruşur: “Bəs Allahı kim yaratdı?” Əgər sizdən birinizin başına belə bir şey gəlsə, desin: “Mən Allaha və Onun Elçisinə iman gətirdim”.
 آمنْتُ بِاللهِ رَسولِهِ.
Hədisin səhihliyini İmam əl-Albani “Səhihul-Cami”, 26713-də təsdiq etmişdir.
Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Səhih əl-cami' əs-sağir 806, İrvaul-qəlil 1965.
Aişə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu:“Yemək yeyərkən hər biriniz Allahın adını zikr edin, lakin əgər  yeməyin əvvəlində Uca Allahın adını zikr etməyi unudarsa, desin: “Yeməyin əvvəlində və sonunda Allahın adı ilə. Bismi-Llahi fi əvvəli-hi və axiri-xi”.

Əbu Davud 3767, ət-Tirmizi demişdir: “Yaxşı səhih hədisdir”. Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Səhih əl-cami' əs-sağir 380, İrvaul-qəlil 1965.

 

134
Zərbə aldıqda Allahı zikr etmək (Bismilləh demək).
Hərbi yürüşlərin birində Əbu Təlhənın (Allah ondan razı olsun) qolları yaralandıqda və barmaqları kəsildikdə ağrıdan “Həs” dedi. Rəsulullah (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “Əgər “Bismilləh” desəydin,
mələklər səni uçurar, insanlar da sənə baxardılar.

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih»  2796.

135
Günorta yuxusu (Kaylulə)
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) demişdir:"Günorta yatın, dincəlin, həqiqətən şeytanlar günorta yatmırlar."

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih» 1647
 

136
Qapını döyərkən, qapının önündə durmamaq, ya sağ ya da sol tərəfə çəkilmək.
Rəsulullah (sallallahu əleyhi və səlləm) icazə istəmək üçün bir qapıya yaxınlaşanda qapıya tərəf baxmaz, üzünü sağ və ya sol tərəfə çevirərdi. İcazə verilərsə, girər, əks halda geri dönərdi.

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih» 3003.

137
Qonağı özündən üstün tutmaq.
Abu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, bir nəfər Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - yanına (qonaq) gəl­di. O, (əshabələrdən) birini (yemək-içmək gətirmək üçün) zövcələrinin ya­nı­na göndərdi. Peyğəm­bərin - sallallahu aleyhi və səlləm - zövcələri evdə sudan başqa heç nə olmadığını ona xəbər verdilər. Onda o, (əshabə­lərinə müraciət edib) dedi: “Kim (mənim qona­ğıma) qayğı göstərər və ya onu evində qonaq sax­layar?” Ənsardan olan bir nəfər: “Mən!”– deyib onu evinə apardı və zövcəsinə: “Rəsulullahın qo­na­ğı­na layi­qincə hörmət et!”- deyə buyurdu. (Zövcəsi ona): “Uşaqlarımın ye­mə­yindən başqa yemək yoxdur!”– deyə cavab verdi. (Əshabə) dedi: “Ye­mə­yi hazırla, çırağı yandır, uşaqlar yemək istəsələr, onları yatızdır!” Zövcəsi ye­məyi hazır­ladı, çırağı yandırdı və uşaqlarını yatızdırdı. Sonra ayağa qalxıb özü­nü guya çırağı düzəldirmiş kimi göstərdi və bilərək­dən onu söndürdü. Son­ra hər ikisi (əllərini qaba uzadaraq) özlərini guya yemək yeyirlərmiş ki­mi (qonağa) göstər­dilər və o gecə on­lar ac yatdılar. Səhər açıldıqda hər iki əs­habə Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - yanına getdi. Peyğəm­bər - sallallahu aleyhi və səlləm - (onlara): “Allah sizin dü­nənki əmə­linizə güldü" və ya "ondan təəccübləndi!”– dedi və bu ayə nazil ol­du: “...Hətta özləri ehtiyac içində olsalar belə, onları özlərindən üstün tuturlar. Nəfsinin tamahından qorunan kimsələr nicat tapanlardır” (əl-Həşr, 9)”.

 Əl-Buxari (4889).

138
Başqasının evinə girməyin ədəbi.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Bu (adamın) yanına çıxın, çünki o, (girmək üçün) düzgün icazə istəmədi və ona deyin ki, desin: “Salam olsun sizə(Assalamu aleykum ), girə bilərəmmi?”

Bu hədisi Əhməd 5/368 rəvayət etmişdir. Bəni-Əmir qəbiləsindən bir nəfərin sözlərindən.
Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Səhih əl-Cami əs-Səğir” 234.

 

139
Öz qövmündə möhtərəm insanlara hörmət göstərmək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Əgər öz qövmünizdə hörmətli bir şəxs sizin yanınıza gəlsə, ona hörmət göstərin”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə” 1205.

140
İki müsəlmanın arasını hər hansısa bir əşya bölərsə, yenidən Salam vermək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Əgər sizdən biriniz qardaşı ilə rastlaşsa, ona salam versin. Əgər onların arasını ağac, divar və ya daş kəsərsə, sonra biri
digərini yenidən görsə, bir daha salam versin”

(Əbu Davud, 5200)

141
Məclisin sonunda salam vermək. 
Abu Hureyrə (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: «Sizdən biriniz məclisə gələndə salam versin. Qalxıb getmək istəyəndə də salam versin.
İkinci Salam, birinci qədər əhəmiyyətlidir." 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırıb. "Silsilyə əs-səhihə" 183.
"Silsilyə əs-səhihə" 183.

142
İki müsəlman söhbət edərkən onların icazəsi olmadan yanlarında oturmamaq.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “İki nəfər danışarkən onların icazəsi olmadan onların arasında oturmayın”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə” 1395

143
Hər şeydə böyüklərə yol vermək. 
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Cəbrayıl (əleyhissalam) mənə hər şeydə böyüklərə yol verməyi  əmr etdi”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə” 1555

144
Məclislərdə qibləyə tərəf yönəlmək. 
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Hər şeyin bir ağası vardır,  məclisin ağası isə, qibləyə tərəf üz tutmaqdır”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə” 2645

145
Dəvətsiz ziyarətə gedən şəxs üçün ədəb qaydaları. 
Əbu Məsud əl-Bədri rəvayət edir ki, bir nəfər  (adı Əbu Şuayab idi) gəlir qulunun (qəssab idi) yanına və deyir: “Beş nəfərlik yemək hazırla”. Mən Peyğəmbərin( Sallallahu aleyhi vas səlləm)  üzündə aclıq gördüm.
Sonra Əbu Şüəyb Peyğəmbəri və onunla birlikdə olanları yanına çağırdı (onun ziyarətinə gəlmələri üçün). Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun yanına getdikdə, Əbu Şuayab dəvət edəndə orada olmayan bir kişi onunla getdi. Peyğəmbər(Sallallahu aleyhi vas səlləm) ev sahibinin qapısına çatanda dedi ki, onlarla bir nəfər getdi, qonaqlar çağırılanda o orda yox idi, əgər ev sahibi içəri girməyə icazə versə, o da girər. 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”9753

146
Evdən çıxarkən deyilən sözlər. 
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) evdən çıxarkən belə dua edərdi:
 اللهم إني أوذ بك أن أضل أو أضل, أو أزل أو أزل, أو أظلم أو أظلم, أو أوجلهل
 “Allahım, mən, həqiqətən, azmaqdan və ya azğınlığa düşməkdən, səhv etməkdən və ya məni səhvə məcbur etmələrindən, ədalətsizlik etməkdən, haqsızlığa məruz qalmaqdan,
cahil olmaqdan, mənə qarşı cahil olmalarından   Sənə sığınıram.”

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 3163.

147
Qadın yolun kənarı ilə getməlidir.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Qadının yolun ortasına çıxmaq haqqı yoxdur”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 856.

148
Yatmazdan əvvəl dua etmək.
Peyğəmbər ﷺ demişdir: "Kim yatmazdan əvvəl bunu oxuyarsa, günahları bağışlanar, dəniz köpüyü qədər olsa belə":  
 «Allahdan başqa məbud yoxdur, O tək­dir, Onun şəri­ki yoxdur. Mülk Onundur və həmd Onadır! O hər şeyə Qadirdir. Qüdrət və güc yalnız Allahdadır. Allah pak və müqəddəsdir.
Həmd Allahadır. Allahdan başqa məbud yoxdur. Allah ən Böyükdür.».

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih», 3414.

 

149
İki nəfərin icazəsi olmadan onların arasında oturmaq.
Peyğəmbər ﷺ iki nəfərin razılığı olmadan onların arasında oturmaq yasaq edib.

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «silsilə əs-Səhih», 2385

150
Bütün insanlara qarşı mərhəmətli olmaq.
Peyğəmbər ﷺ dedi: "Canim əlində olan Allaha and olsun, ki rəhm etməyənə Allah rəhm etməz". Ondan soruşdular: "Biz hamımız kiməsə qarşı rəhimliyik".
Peyğəmbər ﷺ cavab verdi: "Rəhimli olan təkcə yaxınına rəhm edən deyil, lakin hər kəsə qarşı mərhəmətlidir".

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih », 167.

151
Məclisdə oğul və atanın arasında oturmağın qadağan olması.
Peyğəmbər ﷺ dedi: "Məclisdə oğul və atanın arasında heç kəs oturmasın".

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. «Silsilə əs-Səhih», 3556.

152
Müsəlmanlara qarşı kin bəsləməmək və onlardan intiqam almamaq.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Müsəlmanlardan hansı bu altı xislətdən birinə malik olsa , sonradan bu xislətin birinin üzərində ölərsə ,
Allah onu mütləq Cənnətə daxil edər.
- Allah yolunda döyüşə çıxıb ölən şəxsə, Allah beləsini cənnətə daxil edər.
- cənazəni yola salmaq üçün və bu yolda dünyasını dəyişən şəxsi Allah cənnətə daxil edər.
- xəstəni ziyarət etməyə gedən və yolda ölən şəxsi Allah cənnətə daxil edər.
- ən gözəl şəkildə dəstəmaz alıb, sonra namaza gedərək yolda ölən şəxsi Allah Cənnətə daxil edər.
- hökmdarın yanına yalnız onu dəstəkləmək və ucaltmaq niyyəti ilə gələn və bu yolda dünyasını dəyişən şəxsi Allah Cənnətə daxil edər.
- evdə oturub müsəlmanlara böhtan atmayan, onlara qarşı nifrət hiss etməyən, onlardan qisas almaq istəməyən və əgər bunun üzərində ölərsə, Allah beləsini cənnətə daxil edər.”

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax: “Silsilə əs-səhih”, 3384

153
Namazdan sonra oxunan zikr.
Əl Muğira Ibn Şuba (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib, ki: "Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) namazı bitirib, təslimdən sonra adətən deyərdi: "Allahdan başqa məbud yoxdur, O tək­dir, Onun şəri­ki yoxdur. Mülk Onundur və həmd Onadır! O hər şeyə Qadirdir! Allahım! Sənin verdiyinə mane olacaq, mane olduğunu da verəcək (bir kəs) yoxdur. Heç bir dövlət sahibinə Sənin yanında dövləti fayda ver­məz”.

Əl-Buxari 6330, 7292, Muslim 593.
[Lə iləhə illə-l-lahu vahdəhu lə şərikə ləhu. Ləhu-l-mulku va ləhul-həmdu va huvə alə kulli şeyin qadir. Allahummə, lə məniə limə ə'taytə va lə mu'tiyə limə mənə'tə va lə yənfəu zə-l-cəddi minkə-l-cəddu]

Başqa versiyada:
«Lə iləhə illə-l-lahu vahdəhu lə şərikə ləhu. Ləhu-l-mulku va ləhul-həmdu yuhyi və yumitu va huvə alə kulli şeyin qadir. Yəni bu sözləri əlavə etdi:
 
يُحْيي وَيُميتُ
«…yuhyi və yumitu…», - öldürən və dirildən deməkdir.

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax. "Silsilə əs-Səhih" ,196.
 

154
Namazda imama  necə tabe olmaq lazımdır.
Səhabələr danişirdilarki,  onlar Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) ilə birlikdə namaz qılarkən, O (salləllahu aleyhi və səlləm) namaz qılarkən rüku etdikdə bizdə edirdik,
sonra O qalxıb “Səmi Allahu liməm həmidəh” - dedikdə, biz yerimizdə qalıb tərpənmirdik, onun (salləllahu aleyhi və səlləm) alnı səcdədə yerə dəyənə kimi. 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax, "Silsilə əs-səhih", 2616.

155
Sunnəni daşıyanın qayğısına qalmaq.
Rəvayət edilir ki, Abu Katada belə demisdi: Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) bizə bir xütbə ilə müraciət etdi və dedi: "Siz axşam və gecə gedəcəksiniz və Allah istəsə sabah bir suya çatacaqsınız."
Və insanlar yola düşdülər və heç kəs biri birinə çönüb baxmırdı.
Abu Katada dedi: O vaxta kimi ki, Peyğəmbər sallallahu (aleyhi vəs səlləm) sərinlik düşənə kimi yola davam edirdi, mən onun düz yanında idim. Peyğəmbər sallallahu (aleyhi vəs səlləm) yuxuya getdi və öz dəvəsini üstündə əyildi.
Mən isə ona yaxınlaşdım və onu oyatmadan tutdum ki, onun bədəni dəvənin üstündə düz vəziyyətdə olsun. Sonra o bir qədər də yol getdi, ta ki gecə ağırlaşana kimi və o yenə də öz dəvəsi ustində ayildi görürə."
O deyir ki: "Mən yaxınlaşdım, onu oyatmadan düzəltdim və onun bədəni düz vəziyyətdə olsun dəvənin üstündə. Sonra o yolunu davam etdi, və səhurun sonuna yaxın, o birdən əvvəlkilərdən daha möhkəm əyildi, və az qala yıxılacaq idi. Mən yaxınlaşdım və düzəltdim onu. O başını qaldırdı və soruşdu: "Kimdir o?"  Mən cavab verim ki: "Abu Katada"  O soruşdu ki: "Nə vaxtdan bəri mənim dalımca gəlirsən?"  Mən cavab verdim ki: "Gecə başlayandan bəri"  O dedi ki: "Allahın Rəsulunu qoruduğun üçün, Allahda səni qorusun" 

Şeyx Albani bu hədisi səhih adlandırıb. Bax: "Silsilə əs-Səhihə" 2225

156
Namazda ikən ayaqlar arasında  boş yerləri doldurmaq.
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi, "Allah cənnətdə o kəsə ev tikər, kim ki, (camaatla qılınan) namazda
ayaqlar arasında boşluqları doldurar."

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırıb. Bax "Silsilə əs-Səhih", 1892.
 

157
Çox soyuq olanda məscidə getməmək və s.
Nuaym ibn ən-Nuham (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) müəzzini soyuq bir gecədə sübh namazı üçün azan dedikdə, kaş ki, o desəydi. :"Kim (evində) qalarsa, ona heç bir günah yoxdur." Və o: "Əs-Salətu xayrun minə-nnəum" bu cür sözləri dedi."

‘Abdu-r-Razzak 1/502, İbn Əbi ‘Asim “əl-Əhəd vəl-Məsani”də 2/67. Hədisin səhihliyini Hafiz İbn Həcər və Şeyx Mukbil ibn Hadi təsdiq etmişlər. Bax “Fəthul-Bari” 2/117, “əl-Cami əs-Səhih” 2/58.

158
Evdə daimi xurmanın olması.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Xurmasız ev yeməksiz ev kimidir”.

Bu hədisi İbn Macə 3328 rəvayət etmişdir.

159
Zeytun və onun yağından istifadə.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Zeytun yağı yeyin və onunla məsh edin; Həqiqətən, o, mübarək bir ağacdandır”.

Bu hədisi Əhməd 3/497 rəvayət etmişdir. Etibarlılığı Şeyx əl-Albani təsdiqləyib.

160
İnsanların qrup şəklində, xurma (və ya ona bənzər şeyləri) yeyərkən, eyni anda bir neçə xurma götürmək üçün icazə istəmək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Sizlərdən biriniz insanlarla birlikdə xurma yeyirsə, birdən bir neçə xurma götürmək istəsə, onlardan icazə alsın”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 2323.
 

161
Butulkadan və ya ona bənzər qabı, başa çəkərək içməyin qadağan olması.
Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm)  su qabından, başa cəkərək su içməyi qadağan etmişdir.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 399

162
Sınıq və çatlamış qablardan içməmək haqqında.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) sınmış və çatlamış qablardan içməyi qadağan etdiyi bildirilir. 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 2689

163
Musafiri yola salarkən dua haqqında.
Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) deyirdi ki, "Allaha bir şey həvalə edilərsə, onu saxlayar qoruyar və sonra belə dedi: “Sizin dininizi və sizə tapşırılan işləri
və işlərinizin sonunu Allaha tapşırıram".
أَسْتَـوْدِعُ اللَّهَ ديـنَكَ وَأَمانَتَـكَ, وَخَـواتيـمَ عَمَـِِ
 
Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.Silsilə əs-səhihə, 2547.

164
Atanın dostluq əlaqələrini saxlamaq.
Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: "Ataya qarşı hörmət sayılır ki, (həm sağlığında, həm də vəfat etdikdən sonra) onun
dostları ilə əlaqə saxlanılsın." 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.
Silsilə əs-səhihə, 2303.

165
Təlbiyə (ləbbeyk) edərkən səsi qaldırmaq.
Allahın Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Cəbrayıl mənə göründü və əmr etdi ki, səhabələrimə təlbiyə deyərkən (ləbbeyk deyərkən) səslərini ucaltmalarını əmr edim”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.
Silsilə əs-səhihə, 830.

166
Həccdən sonra evə tələsmək.
Allahın Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Sizdən biriniz həcc ayinlərini bitirdikdə evə tələssin,
çünki bu, onun üçün daha savablı olar”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 1379

167
Həccə çıxarkən ucuz paltar geyinmək və ehrama girərkən dua etmək.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir dəfə Həcc ziyarətinə gedərkən özü ilə ən ucuz sürülən heyvanı götürdü və Onun üzərində  dörd dirhəmlik köynəyi var idi.
İmam Münziri bir fəsli belə adlandırdı: Həccdə təvazökar olmağa və Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) tabe olarkən sadə (və ya ucuz) paltar geyinməyə təşviq etmək.
Həmçinin, Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi bildirilir: “Allahım, bu həcci elə et ki, lovğalıq olmasın və şöhrət arzusu olmasın!”.
 
Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 2617

168
Cəmərata (şeytana daş atmaq) piyada getmək.
Rəsulullah (sallallahu aleyhi və səlləm) piyada Cəmərata (daş atmaq üçün) getdi və eyni şəkildə geri qayıtdı.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax “Silsilə əs-səhih”, 2072

169
Həccdə insanlara yemək vermək.
Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “Xeyirxah həcc insanları yedizdirmək və onlara gözəl sözlər söyləməkdir”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax, “Silsilə əs-səhih”, 1264

170 Arafat və Muzdlifadan sonra tələsməmək gərəkir. Həmçinin sünnədir ki, daşları Arafatda və Muzdlifada yox Minədə yığasan.
Əl-Fadl Ibn Abbasdan rəvayət edilir, ki Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) Arafatı tərk edərkən deyirdi:" Ey insanlar, sakitliyə riayət edin, sakitliyə riayət etmək!" Səhər açılanda (Cəməratda daş ataraq) əl-Əqəbə (hədisin başqa variantında - “Qurban gününün səhəri”, başqa birində isə “Müzdəlifədə  yığılaşandan (sonra) səhər) xəbər verilir) , Allah Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) öz minik heyvanın üstündə oturaraq mənə dedi: "Gəl, mənim üçün (çınqıllar) topla!". Sonra onun üçün əl-həzf böyüklüyündə daşlar topladım. Mən onları onun əlinə verdiyim zaman o (salləllahu aleyhi və səlləm) bunu üç dəfə təkrar edərək: “Bunlar kimi” dedi. (Sonra dedi:) “Dində həddi aşmaqdan çəkinin, çünki sizdən əvvəlkilər də dində həddi aşdıqları üçün həlak olmuşdular”.

Bu hədis, yer (daşların yığılması) haqqında birbaşa məlumatın olmamasına baxmayaraq, onun ikinci variantına əsasən, çınqılların böyük bir sütundan (cəmrətül-əkəbə) yığıldığını düşünməyə əsas verir, həm də birinci versiyanı
ən çox rəvayətçilər tərəfindən bildirilir.

Ən-Nəsai rəvayət etmişdir bu hədisi.
Buna İbn Qudamə diqqət yetirmiş və “Əl-Muğni” (3/425) əsərində demişdir: “Bu, Minada baş vermişdir”.
Ən-Nasa da bunu deyib.
Bir çox zəvvarların isə Müzdəlifəyə çatanda daş toplamaqları sünnəyə ziddir. Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax, “Silsilə əs-səhih”, 2144

171
Təlbiyə (ləbbeyk) sözləri. 
Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi va səlləm) söylədiyi təlbiyyə sözlərinin arasında, aşağıdakıların olduğunu rəvayət edən abu Hureyrədən bir hədis belədir: “Ləbbeykə İləhə-l-Haqq” (Budur, qarşınızdayam, Haqqın Rəbbi). 

Bu hədisi Nəsai rəvayət etmişdir. Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 2146

172
Həccdən əvvəl insanlara həccin ayinlərini öyrətmək.
Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) zülhiccənin 8-ci günündən əvvəl insanlara həcc ayinlərini öyrədirdi.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 2082

173
İnsanın özü ilə zəm-zəm suyu götürməsi, xəstələrə su vermək və onunla xəstələri sulamaq.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) həccdən sonra müxtəlif qablara Zəm-zəm suyu yığar, sonra onunla xəstələri sulayar və onlara su verərdi. 

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 883

174
Kəbənin əsas təvafından sonra təşriq günlərində Kəbəni ziyarət etmək.
Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Mina vadisində olduğu günlərdə Kəbəni ziyarət edərdi.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 807

175
Allahın, Peyğəmbərə yuxuda öyrətdiyi dua.
Allah, Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) gecə vaxtı dua etməyi vəhy etdi və Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi:
 "إني أسألك عملا بالحسنات, وتركا للمنكرات, وإذا أردت في قوم فتنة وأنا فيهم وأنا فيهم";
---
Allahım, Səndən istəyirəm ki, yaxşı işlər görməyi asanlaşdırasan, haramdan uzaqlaşmağı asanlaşdırasan, və əgər Sən hansısa bir qövmü fitnə ilə imtahana çəkmək istəsən və mən də onların arasında olaramsa,
o zaman məni imtahan etmədən Öz hüzuruna apar.

"Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırıb. Silsilə əs-səhihə, 3169.

176
Hökm verməklə bağlı sünnət. 
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Əgər qarşınızda mübahisə edən iki tayfa otursa, hər iki tərəfi eşitməyincə hökm verməyin.
Əgər belə etsəniz, hökm sizə aydın olar."

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 1300.

177
Davamlı oxunacaq dua. 
Şəhr ibn Hauşabın belə dediyi rəvayət edilir: “Bir dəfə Ummu Sələmədən (Allah ondan razı olsun) soruşdum: “Ey möminlərin anası, Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm)!  sizinlə olanda  adətən hansı dualarla Allaha müraciət edərdi?”
O dedi: “Ən çox belə dua edərdi: “Ya mükəllibə-l-kulub, səbbit qalbi a'la dini-kə!” (“Ey qəlbləri hidayət edən , qəlbimi öz dinində möhkəmlət”). Bir dəfə ondan bunun səbəbinin nə olduğunu soruşduqda O, (sallallahu aleyhi vəs səlləm)
belə cavab verdi: "Bütün Adəm övladlarının qəlbləri Uca Allahın barmaqları arasındadır. Kimi istəsə möhkəmləndirər, kimi də istəsə yolundan azdırar". 

يا مقلب القلوب! ثبت قلبي على دينك. فقيل له في ذلك

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.Silsilə əs-səhihə, 1646.
 

178
Bir bağın yanından keçən kəsin, ordan yeməsi və özü ilə aparması haqda.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Kim bağın yanından keçirsə, meyvəsindən yesin, lakin onu özü ilə götürməsin”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 3121.
 

179
Mal-qara sahibi üçün ən yaxşı sədəqə.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Ən yaxşı sədəqə səhər və axşam böyük bir fincan süd verən dəvədir”.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. “Silsilə əs-səhihə”, 1808.

180
Yaxşılıq edənə, onun əvəzini vermək və ya onun üçün dua oxumaq. 
Allahın Peyğəmbəri (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi :"Əgər kimsə sizdən Allahın adı ilə bir şey istəsə, ona verin , əgər kimsə sizdən Allahın adı ilə sığınacaq istəsə, ona onu verin. Əgər kimsə sizi
qonaq (ziyarət etmək üçün) çağırsa, ona cavab verin; Əgər kimsə sizə yaxşılıq edibsə, ona təşəkkür  edin , amma təşəkkür etməyə bir şey tapmasanız, ona təşəkkür etdiyinizi düşündüyinizə qədər onun üçün dua edin."

Silsilə əs-səhihə, 253.

181
Su ilə sədəqə. 
Bir dəfə Səid ibn Ubadə soruşdu: "Ya Rəsulullah, həqiqətən, anam vəsiyyət etmədən dünyadan köçdü, onun əvəzinə sədəqə versəm, ona kömək olarmı?" Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə
cavab verdi: “Bəli, su ilə sədəqə verin. (yəni insanlara su verin).

Silsilə əs-səhihə, 2615.

182
Sizi danlayanı danlamayın.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur: “Hər hansı yaxşı bir işdə səhlənkarlıq etmə, hətta bir müsəlmanın vedrəsinə öz vedrəsindən su töksən də, müsəlman qardaşın ilə danışsan da, üzün gülsün.
Topuqdan aşağı paltardan çəkinin, çünki bu cür paltarlar təkəbbür göstərər (geyinənin onu geyindiyi) və Uca Allah təkəbbürlüləri sevməz. Əgər kimsə səni səndə olana görə danlasa, sən də (cavab olaraq)
onda olana görə onu danlama. Sən bunun mükafatını alacaqsan, amma səni danlayanın üzərinə bədbəxtlik olacaq."

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırıb. "Silsilə əs-səhihə", 1868.

183
Əxlaqından və dinindən razı olduğunuz biri ilə evlənmək.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Əgər dinindən və əxlaqından razı olduğunuz bir kəs sizin yanınıza gəlsə, onunla evlənin. Əks halda,
yer üzündə fitnə və pislik yayılar."

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Silsilə əs-səhihə, 1190.

184
Ər vəfat etdikdən sonra iddə (gözləmə vaxtı) dövrü, hitbə (evlənmək) üçün zinətlənmək, saleh şəxslə evlənmək.
Məsruq və Əmr ibn Uteybə Səbiyə bint əl-Harisə ərinin ölümündən sonra özünə etdikləri barədə məktub yazdılar. Və oda cavab verdi ki, əri öldükdən sonra, 25 gündən sonra uşaq dünyaya gətirdi. Və o, özünü hitbəyə (evlənməyə)
hazırladı və sonra o Sənabil ibn Bəqa ilə görüşdü, hansı ki, ona dedi: "Sən bu işdə tələsdin, amma ən uzun müddət (yəni 4 ay 10 gün) gözləməlisən". Və o dedi: "Sonra mən Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına getdim
və ona dedim: "Ey Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm), mənim üçün bağışlanma dilə. "Nə oldu?" - Peyğəmbər (s) dedi. Mən də ona hər şeyi danışdım.Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) mənə belə cavab
verdi: “Əgər saleh bir kişi tapsan, onunla evlən.”

Silsilə əs-səhihə, 2722.

185
Özünüzə uyğun olanla evlənin və ərə verin.
Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Nəsliniz üçün zövcə seçin. Özünüzə uyğun olanla evlənin və ərə verin."

Bax "Silsilə əs-Səhih" 1067.

186
Şəriət tərəzisində ən yaxşı və ən pis qadınlar.
Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) buyurur: "Sizin qadınlarınızın ən yaxşısı ərini sevən, tez-tez uşaq dünyaya gətirən, (ərləri ilə) razılaşan və Allahdan qorxduqları halda onlara təslim olan qadınlardır.
Qadınlarınızın ən pisi isə öz gözəlliyini nümayiş etdirən və təkəbbürlü olanlardır. Onlar münafiqdirlər (yəni onlara bənzəyirlər)! Onlardan  Cənnətə çox az qismi daxil olacaq, necə ki, dimdiyi və ayağı qırmızı olan
qarğalar arasında az olan qarğalar sayda."

(Əl-Beyhəqi “Əs-Sünən” 7/82-də rəvayət etmişdir, əl-Albani “əs-Səhihə” № 1849-da səhihliyini təsdiq etmişdir.)

187
Qadınların bayram namazına çıxması əmr olunması.
Rəsulullah (səlləllahu aleyhi və) qızlarına və zövcələrinə bayram namazına çıxmağı əmr etmişdir.

Bax, Silsilə əs-səhih, 2115

188
Nümayəndə heyətlərinə hədiyyələr vermək haqqında.
Rəsulullah (səlləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Müşrikləri Ərəbistan yarımadasından (Bu Məkkə ilə Mədinə arasındadır) qovun və mənim etdiyim kimi nümayəndə heyətlərinə hədiyyələr verin”.

Bax, Silsilə əs-səhih, 1133.
 

189
Dəvə, inək və keçi sağanların dırnaqlarını kəsməyi haqqında.
Səvad ibn Rəbidən rəvayət olunur ki, o dedi: “Bir dəfə mən Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vəs səlləm) yanına gəlib bir şey haqqında soruşdum və Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) mənə dişi dəvələr hədiyyə verdi və dedi: “Evinizə qayıdan zaman, ailə üzvlərinə əmr et ki, yazda doğulan köşəklərə xüsusi diqqət yetirsinlər. Və onlara dırnaqlarını kəsmələrini əmr et ki, sağdıqları mal-qaranın yelininə (əmcəklərinə) xəsarət yetirməsinlər” (hədisin başqa variantında:
“yeli, əmcəyi cızılmasın deyə”). 

Bax “Silsilə əs-səhih”, 318.

190
Yatmazdan əvvəl dua haqqında.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yatağa girəndə bu duanı etməyi əmr etdi: "Allahım, mənim ruhumu Sən yaratdın, və Sən onu ölümə məhkum edirsən. Onun həyatı da, ölümü də Sənə məxsusdur. Əgər sən
onu diriltsən xilas et, amma əgər öldürsən, onu bağışla. Allahım, Səndən hər bir pislikdən məni qorumağını diləyirəm."

اللهمَّ! [أنت] خلقت نفسي وأنت توفاها, لك ماتها ومحياها, إن أحييتها فاحفظها, وإن أمغافا ف. اللهمَّ! إنَّي أسالُك العافِيةَ
 
Silsilə əs-səhihə, 3998.

191  
Üç dəfədən çox təkrar etməmək haqqında.
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur: ”Üç dəfədən artıq təkrar etməyin.”

Yəni, kiməsə bir şeylə 3 dəfə müraciət etdinizsə və o sizə cavab vermədisə, üç dəfədən çox təkrar etməyin, başqa vacib ehtiyac olmadıqca.
“Silsilə əs-səhihə”, 2108

192
Xətrinə dəyən üçün dua oxumaq. 
Rəbiə əl-Əsləmi danışırdı ki: “Mən Rəsulullaha (Sallallahu aleyhi vas səlləm) xidmət edirdim, və o mənə torpaq verdi, və həmçinin Əbu Bəkrə də torpaq verdi. Biz varlanandan sonra, onunla [xurma ağacının] budağı
üstündə mübahisə etdik. Və o zaman Əbu Bəkr dedi: “O, mənim ərazimdədir” amma mən də onun mənim ərazimdə olduğunu söylədim. Və biz bir-birimizə nəsə deməyə başladıq və Əbu Bəkr mənim xoşuma gəlməyən
bir söz dedi və o bunu mənə dediyinə görə tövbə etdi. Sonra Əbu Bəkr mənə dedi: “Ey Rəbiə, eyni pis sözü mənə de ki, o, sənin intiqamın olsun”. Mən dedim ki, bunu etməyəcəyəm. Sonra Əbu Bəkr dedi: "Ya sən bunu deyəcəksən,
ya da mən Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gedib şikayət edəcəm ki, sən bunu etmirsən". Cavab verdim ki, bunu etməyəcəyəm. Sonra Əbu Bəkr torpağımı tərk edərək Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına
getdi, mən də onun arxasınca getdim. Əsləm qəbiləsindən olan adamlar gəlib dedilər: “Allah Əbu Bəkrə rəhm eləsin, o səndən Rəsulullaha (Sallallahu aleyhi vas səlləm) nə üçün şikayət etməyə getdi, axı o sənə deyəcəyini dedi. Sonra öz
tayfama dedim: “Onun kim olduğunu bilirsinizmi? Bu Əbu Bəkr əs-Siddiqdir, o həmin iki nəfərdən biridir ki, həmin şəxs haqqında Uca Allah danışmışdır və o saçları ağarmış müsəlmandır. Bax, əgər o dönüb görsə ki, siz mənim tərəfimi tutmağa çalışırsız, qəzəblənəcək, Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gələndə Əbu Bəkrin qəzəbləndiyini görsə, Oda qəzəblənəcək. Sonra Allah qəzəblənəcək, Peyğəmbərin və Əbu Bəkrin qəzəbləndiyini görüb Rəbiə öləcək. Onlar dedilər:
“Bizə nə əmr edəcəksən?” Mən də “Qayıdın geri” dedim. Əbu Bəkr (radıyallahu anhu) Rəsulullahın (sallallahu aleyhi və səlləm) yanına getdi, mən də tək onun ardınca getdim, ta ki o Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəlib
baş verənləri ona danışana qədər. Sonra Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) başını qaldırdı, mənə baxdı və dedi: “Ey Rəbiə, Əbu Bəkrlə sənin aranızda nə olub?” Dedim: “Ey Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə-belə
olmuşdu və o mənim üçün xoşagəlməz bir söz dedi və dedi ki, eyni xoşagəlməz sözü onun əleyhinə mən deyim, hansı ki, intiqam olacaq”. Və Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu:
“Əlbəttə, ona cavab vermə, amma de: “Allah səni bağışlasın, ey Əbu Bəkr, Allah səni bağışlasın, ey Əbu Bəkr”,غفر اللهُ لك يا أبا بكرٍ!
 və Əbu Bəkr (Allah ona rəhm etsin) gözləri yaşla getdi”.

 Silsilə əs-səhihə, 3258.

193
Azanın verilməsinə baxmayaraq sahuru bitirmək haqqında.
Allahın Peyğəmbəri (Sallallahu aleyhi vas səlləm): «Əgər sizlərdən biriniz azanı eşitsə və əgər yemək qabları əlindədirsə,
yeməyini bitirənə qədər qoymasın yerə.» 

“Silsilə əs-səhihə”, 1394

194
Gecə yerində fırlanan və dönən şəxsin etməli olduğu dua haqqında.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) gecənin bir yarısında yerində fırlanaraq döndüyü zaman deyərdi: "Allahdan başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur, O təkdir, yenilməz qüvvət sahibidir. Göylərin, yerin və onların arasında olanların Rəbbidir. O, Böyükdür, Bağışlayandır”.
 لا إله إلا الله الواحد القهار ؍
 
“Silsilə əs-səhihə”, 2066

195
Xəstəni ziyarət edənin, xəstə üçün edəcəyi duası haqqında.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Sizlərdən biriniz xəstəni ziyarət etdikdə desin: “Allahım, düşməninə qalib gələcək və ya Sənin üçün namaza gedəcək bəndənə şəfa ver
(hədisin başqa variantında: “cənazəyə gedən”).
اللهم اشف عبدك ينكأ لك عدوا أو يمشي لك إلى صلاة, وفي رواية :
 
Bax, “Silsilə əs-səhihə”, 1304

196
Titrətmə-qızdırmanı su ilə müalicə etmək.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdu: “Əgər sizdən birinizin qızdırma-titrəmə xəstəliyi olarsa, o zaman o adam
üç gecə hər sübhdə özünü soyuq su ilə yusun”.

Bax, Silsilə əs-səhih, 1310.

197 - Göz dəyməyə qarşı dua haqqında.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: "Əgər sizdən biriniz qardaşında və ya özündə və ya malında bəyəndiyi bir şey görərsə, o zaman onun üçün bərəkət diləsin.
Həqiqətən - göz dəymə haqqdır". 

Bax, “Silsilə əs-səhih”, 2572

198
Təzyiqinə qarşı - Hicama (qan alma)
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Əgər sizdən birinizin qan təzyiqi yüksəkdirsə, hicama etsin. Həqiqətən də, əgər qan insanda coşmağa
başlasa, onu öldürə bilər". 

“Silsilə əs-səhih”, 2747

199
Süd ilə müalicə.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Həqiqətən, Allah nazil etdiyi hər bir xəstəliyə qarşı, bir şəfa göndərib, qocalıqdan başqa, (qocalığa qarşı müalicə yoxdur). Buna görə də inək südü için
(onunla şəfa tapın), çünki onlar (inəklər) müxtəlif otlar yeyirlər."

“Silsilə əs-səhihə”, 518

200
Zirə (tmin) ilə müalicə. 
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bildirib ki: “Zirə (tmin) toxumunda ölümdən başqa bütün xəstəliklərin dərmanı vardır”. 

“Silsilə əs-səhihə”, 1819

201
Quran ilə müalicə.
 Aişə (Allah ondan razı olsun) deyirdi ki, bir gün Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun yanına gəldi və bu vaxt bir qadın onu müalicə edirdi və ya ruqyə oxuyurdu.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Allahın kitabı ilə özünüzü müalicə edin”.

Bax. “Silsilə əs-səhihə”, 1931

202
Sürmə ilə müalicə.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: "Yatmazdan əvvəl ismiddən (sürmədən) istifadə edin. Həqiqətən, o görmə qabiliyyətini
yaxşılaşdırır və kirpikləri qalınlaşdırır".

Silsilə əs-səhihə, 548

203
Bəd nəzər edənin (kiməsə gözü deyənin) qüsl alması.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Həqiqətən, bəd nəzər (göz dəymə) haqdır və əgər qədəri (alın yazısını) qabaqlayan, dəyişən  bir şey olsaydı, o bəd nəzər olardı.
Və əgər sizdən qüsl almağınızı xahiş edən olarsa, o zaman onu edin."

“Silsilə əs-səhihə”, 1251

204
Quranın son sürələri ilə və duzlu su ilə müalicə.
Əli (radiyallahu anhu) rəvayət edir ki, bir dəfə Peyğəmbəri (səlləllahu aleyhi və səlləm) namaz qılarkən əqrəb sancdı. Namazı bitirdikdən sonra o dedi: "Allah əqrəbə lənət etsin! O nə namaz qılanları nə də ki,
digərlərini rahat buraxır." Sonra Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) su və duz istədi. Sonra duzlu su ilə sancılmış yeri silməyə başladı və Kafirun, Fələq, Nas sürələrini oxumağa başladı.

Bax, Silsilə əs-səhih, 548

205
Uşaqların bəd nəzərdən (göz dəymədən) müalicəsi.
Aişə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki, bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun yanına gəldi və bir uşağın ağlamağını eşitdi və soruşdu: “Uşağınız niyə ağlayır? Niyə ona ruqyə oxumursuz?"
(Quranla ruqya, müalicə)

Bax. “Silsilə əs-səhihə”, 1048

206
Ən yaxşı şəkildə dəstəmaz almaq və dabanları mütləq yumaq.
 Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdu: "Ən gözəl şəkildə dəstəmaz alın. Vay halına oddan yuyulmayan dabanlara!"  

“Silsilə əs-səhihə”, 872

207
Tək say ilə silinmək haqqında.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Sizdən biriniz özünü siləndə, tək sayda silsin, və əgər burnunu yaxalayarsa o zaman tək sayda yaxalasın”.

“Silsilə əs-səhih”, 1295

208
İslamı yeni qəbul edənlər üçün sünnə.

Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdu: “Küfr dövründən qalan tüklərdən təmizlən (yəni qoltuqaltı tükləri təmizlə və qasıqdakı tükləri təmizlə) və özünü sünnət etdir."
(Bu sözlər,  İslamı təzə qəbul etmiş şəxsə deyilmişdi). 

“Silsilə əs-səhih”, 2977
 

209
Daima dəstəmazlı olmaq.
Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) demişdi: "Hər şeyi düzgün qaydada edin, və ya heç olmasa səy göstərin. Əməl edin və əməllərin ən üstününü edin.
Əməllərin ən yaxşısı - namazdır. Dəstəmazı ancaq mömin qoruyar."

«Silsilə əs-Səhih», 115

210
Əlləri yuyarkən sünnə.
Rəvayət olunur, ki Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dəstəmaz alarkən əllərini, hər tərəfdən, dirsəklərə kimi yuyardu.

«Silsilə əs-Səhih», 2068

211 - Dəstəmaz alarkən müxtəlif saylarda yuyunmaq.
Rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dəstəmaz alarkən, bir dəfə, və ya iki dəfə, və yaxud üç dəfə yuyunardı.

«Silsilə əs-Səhih», 2122

212
Xütbə zamanı imama tərəf yönəlmək, üz çevirmək.
Səhabələr rəvayət edirlər ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) minbərə çıxanda, onlar ona tərəf dönürdülər.

Bax «Silsilə əs-Səhih», 2080

213 - Xatıbin (xütbə verənin) sünnəsi.
Sahəbələr rəvayət edirlər ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) cümə günü minbərə qalxanda Salam verərdi.

«Silsilə əs-Səhih», 2076

214
Elmlə bağlı dua.
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) deyirdi:
"Allahım! Mənə öyrətdiklərini mənim üçün faydalı et, mənə fayda verəni öyrət və mənə fayda verəcək elm ver."
اللهمَّ! انفعْني بما علَّمْتني، وعلِّمْنِي ما ينفعُني، وارزقْني عِلْماً تنفعُني به

Bax. "Silsilə əs-Səhih", 3151

215
Dəccaldan qorunma duası.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Həqiqətən, sizdən sonra hiyləgər bir yalançı gələcək və başı xırda qıvrım saçlı olacaq və o deyəcək: “Mən sizin Rəbbinizəm!” Əgər kimsə desə: "Rəbbimiz Allahdır, yalnız Ona təvəkkül edir və yalnız Ona qayıdırıq. Sənin şərindən Allaha sığınırıq”.
لست ربَنا، لكنّ ربَنا الله عليه توكلنا وإليه أنبنا, نعوذ بالله من شره
Onda o sizə heç bir şey eliyə bilməyəcək.”

 “Silsilə əs-səhihə”, 2808.
 

216
İnsanların mal mülk toplamaqla məşğul olduğunu görərkən edilən dua. 
Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Şəddad ibn Əvsə belə dedi:
“Ey Şəddad ibn Avs! İnsanların qızıl və gümüş yığımlarını artırmağa başladığını görəndə, bu  sözləri daha çox təkrar et:
  “Allahım, həqiqətən, Səndən əməldə sabitlik və haqq yolda qətiyyət diləyirəm! Və Səndən Sənin rəhmətinin təzahürünə səbəb olacaq və Sənin bağışlamağını qazanmağa
səbəb olcaq əməlləri istəyirəm!
 Və istəyirəm ki, Sən elə edəsən ki, mən Sənin mərhəmətinə şükür edən və Sənə layiqincə ibadət edən bəndələrinən olum!
 Səndən sağlam qəlb və doğru danışan dil istəyirəm!
 Səndən bildiyin xeyiri  diləyirəm, bildiyin şərdən Sənə sığınıram və bildiyin şeylərə görə məni bağışlamağını diləyirəm!
 Həqiqətən, Sən qeybdə olanı bilirsən!”

‎اللَّهُـمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الثَّبَاتَ فِي الْأَمْـرِ، وَالْعَزِيمَـةَ عَلَى الرُّشْـدِ، 
‎وَأَسْأَلُـكَ مُوجِبَاتِ رَحْمَتِـكَ، وَعَزَائِـمَ مَغْفِرَتِـكَ، 
‎وَأَسْأَلُـكَ شُكْرَ نِعْمَتِـكَ، وَحُسْـنَ عِبَادَتِـكَ، 
‎وَأَسْأَلُـكَ قَلْبَاً سَلِيـمَاً، وَلِسَانَـاً صَادِقَـاً، 
‎وَأَسْأَلُـكَ مِنْ خَيْرِ مَا تَعْلَـمُ، وَأَعُـوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا تَعْلَـمُ، وَأَسْتَغْفِـرُكَ لِمَا تَعْلَـمُ، 
‎إِنَّـكَ أنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُـوبِ 
Allahummə inni əs-əlukə əs-səbətə fil-əmri, vəl-‘azyimətə ‘ala-r-ruşdi!
 Va əs-əlukə muciybəti rahmatika, və ‘əza-yimə məğfiratə!
 Va əs-əlukə şukra ni'mətika, və husnə 'ibadətə!
 Və əs-əlukə kəlban saliman, və lisanən sadikan!
 Va əs-əlukə min xairi mə tələmu, və ‘əuzu bikə min şərri ma tələmu, və əstağfirukə li ma tələmu!
 İnnəkə Əntə ‘əlləmul-ğuyub!
 Bu hədisi ət-Təbərani “Mücəmül-Kəbir”də (7/335-336), Əbu Nuaym “Hiliyətül-Auliyyə”də (1/266) və İbn Əsakir “Tarix Diməşq”də (16/ 127) rəvayət etmişlər. Şəddad ibn Ausa. əs-Silsilə əs-səhihə (7,8,9/696).

217
Uyğun vaxtda təkbir demək. 
Allah Rəsulu (Səlləllahu əleyhi vas səlləm) ( səhabələrə müraciət edərək) buyurdu: “Ümid edirəm ki, siz cənnət  əhlinin dörddə biri olasınız”. Səhabələr isə təkbir dedilər. Sonra Rəsulullah(Sallallahu aleyhi vas səlləm)
buyurdu: “Ümid edirəm ki, siz Cənnət əhlinin üçdə biri olarsız”. Səhabələr isə təkbir dedilər. Sonra Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Ümid edirəm ki, siz cənnət əhlinin yarısı olarsınız”. Və səhabələr yenə
təkbir dedilər.

“Silsilə əs-səhihə”, 2050

218
Yanında olmayan birinə salam göndərmək. 
Allahın Peyğəmbəri (Sallallahu aleyhi vas səlləm): «Əgər sizdən biriniz Məryəm oğlu İsanı (əleyhissalam) görsə, (o gələndə sağ olarsa) məndən
ona salam desin». 

“Silsilə əs-səhihə”, 2308

219
Yemək yeyərkən heç bir şeyə söykənməmək. 
Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Mən yemək yeyərkən heç bir şeyə söykənmirəm”. 

“Silsilə əs-səhihə”, 746

220
İçəcək qabın içinə nəfəs veməmək və ona üfürməmək haqqında sünnə.
Əbu Səid əl-Xudridən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) içkiyə nəfəs verməyi (və ya üfürməyi) qadağan etdikdə bir nəfər dedi: “Ancaq bəzən mən suyun içində bir şeylər görürəm." Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) isə buyurdu: “Onları atın çölə”. 
Bu adam dedi: “Həqiqətən, mənim bir nəfəslə susuzluğum getmir”. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) isə dedi: “Ona görə də qədəhi ağzından kənara çək”.

 “əs-Silsilə əs-səhihə”, 385
İbn Abbasdan rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir qaba nəfəs verməyi və ona üfürməyi qadağan etmişdir.

(ət-Tirmizi) Səhihul Cami’ 6820, irua 2038, səhih ət-Tirmizi, 1539.

221
İçki süzən ən son içməlidir.
Əbu Qatadədən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “İnsanlara su verənin özü sonuncu içsin”.

Muslim 681.

222
Ağ paltar geyinmək.
İbn Abbasdan rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu:
“Geyimlərinizdən ağ paltarları geyinin, çünki onlar ən gözəl paltarlardır və ölülərinizi də (ağ paltarlara) sarın”.  

Səhih Əbu Davud 3426.
 

223
Biri yer verdikdə onun yerinə oturmamaq haqqında.
İbn Ömərdən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Sizlərdən heç biriniz heç bir halda özü oturmaq üçün başqa bir insanı yerindən qaldırmasın! Belə etməyin, amma yer tapıb sıxlaşın, və rahat oturmağa çalışın."
İbn Ömərin özünə gəldikdə isə, hər hansı bir məclisə gələndə başqasının ona verdiyi yerdə oturmazdı.
 əl-Buxari 6270, Muslim 2177.

224
Məclisdən qalxandan sonra dua. 
İbn Ömərdən rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) nadir hallarda Allaha bu cür dualar etmədən yerindən qalxardı:
“Allahım, bizə Özündən elə bir qorxu bəxş et ki, bizi Sənə itaətsizlikdən ayırmağa kifayət etsin,
Və bizi Sənin cənnətinə aparmağa kifayət edəcək qədər Sənə itaət bəxş et, 
və elə bir əminlik bəxş et ki, bu dünyanın bəlalarını bizə əhəmiyyətsiz göstərməyə kifayət etsin!
Allahım, bizi yaşatdığın müddətcə eşitməyimiz, görməyimiz və gücümüzdən istifadə etməyimiz üçün bizə icazə ver və bu mərhəmətini  varislərimizə də nəsib et, 
və bizə zülm edənlərdən intiqamımızı al,
bizimlə düşmənçilik edənlərlə mübarizədə bizə kömək et
və dinimizə heç bir müsibətin üz verməsinə icazə vərmə,
və bu dünyanı nə bizim ən böyük qayğımız, nə də biliklərimizin sərhəddi etmə,
və bizə rəhm etməyənlərə bizim üzərimizdə güc, hökümranlıq vermə!”
‎«اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْيَتِكَ مَا تَحُولُ بِهِ بَيْنَنَا وَبَيْنَ مَعَاصِيكَ
‎وَمِنْ طَاعَتِكَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ جَنَّتَكَ
‎وَمِنَ الْيَقِينِ مَا تُهَوِّنُ عَلَيْنَا مَصَائِبَ الدُّنْيَا
‎اللَّهُمَّ مَتِّعْنَا  بأسْمَاعِنا، وَأَبْصَارِنَا، وقُوَّتِنَا مَا أحْيَيْتَنَا
‎وَاجْعَلْهُ الوارثَ مِنَّا
‎وَاجْعَلْ ثَأرَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا،
‎وَانْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا،
‎وَلاَ تَجْعَلْ مُصيبَتَنَا فِي دِينِنَا،
‎وَلاَ تَجْعَلِ الدُّنْيَا أَكْبَرَ هَمِّنَا، وَلاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا،
‎وَلاَ تُسَلِّطْ عَلَيْنَا مَنْ لاَ يَرْحَمُنَا»

“Səhih ət-Tirmizi” 2783.
 

225
Müsəlmanlar arasında hər dəfə hər hansısa maneə yarandıqda, hətta otaqdan otağa keçəndə belə salam vermək haqqında.
Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Sizdən biriniz qardaşı ilə rastlaşdığı zaman ona salam versin, lakin o vaxt onları bir-birindən ağac,
divar və ya daş ayırsa, sonra onunla görüşəndə yenidən salam versin.”

“Silsilə əs-səhihə”, 186,

 

226
Həm möminlərə, həm də mömin olmayanlar üçün ümumi salam. 
Usamə rəvayət edir ki, bir gün Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) müsəlmanlar, bütlərə ibadət edən müşriklər və yəhudilər toplaşan yerdən keçdi, və Peyğambər (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
onların hamısına salam verdi. 

əl-Buxari 5663, 6254, Müslim 1798.

 

227
Xəstəni ziyarət edərkən hansı dua edilməlidir. 
Aişə (radıyallahu anhə)  rəvayət edir ki, bir şəxs bir şeydən və ya ona əzab verən bir xoradan, yaxud yaradan şikayət etdikdə, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) barmaqları ilə belə hərəkətlər edərdi (burada bu hədisi nəql
edən Süfyan ibn Uyeynə şəhadət barmağı ilə yerə toxundu və sonra onu qaldırdı) və dedi:
“Allahın adı ilə! Torpağımızın tozu, bəzilərimizin tüpürcəyi ilə, xəstəmiz Rəbbimizin izni ilə şəfa tapacaq!”
‎وقال: «بِسمِ اللهِ، تُرْبَةُ أرْضِنَا، بِرِيقَةِ بَعْضِنَا، يُشْفَى بِهِ سَقِيمُنَا، بإذْنِ رَبِّنَا 

əl-Buxari 5743, Müslim 1291

Səd ibn Əbu Vəqqasın belə dediyi rəvayət olunur: “Xəstəliyim zamanı məni ziyarət edən Rəsulullah (salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu:
 “Allahım, Sədə şəfa ver, Sədə şəfa ver!” /Allahummə-şfi Sədan, Allahummə-şfi Sədan!

‎«اللَّهُمَّ اشْفِ سَعْدًا، اللَّهُمَّ اشْفِ سَعْدًا، اللَّهُمَّ اشْفِ سَعْدًا»
 
Müslim 1628. əl-Buxari 1296.

İbn Abbasdan rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Bir kəs ömrü hələ bitməmiş bir xəstəni ziyarət edərsə və onun yanındaykən yeddi dəfə desin: “Böyük Ərşin Rəbbi olan Uca Allahdan sizə şəfa diləyirəm!”
‎أسْأَلُ اللهَ العَظيمَ، رَبَّ العَرْشِ العَظيمِ، أَنْ يَشْفِيَكَ

Səhihul Cami 6388.

Rəvayət edilir ki, bir dəfə Əbu Abdullah Osman ibn Əbu-l-As bədəndəki ağrılardan Allah Rəsuluna (Sallallahu aleyhi vas səlləm) şikayət etdi və Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona dedi: “Əlini bədəninin ağrıyan yerinə qoy və üç dəfə de:
“Allahın adı ilə!”
‎بسم اللهِ ثَلاثًا،

- sonra yeddi dəfə deyin:
“Mən hiss etdiyim və qorxduğum şeylərin şərindən Allahın əzəmətinin və qüdrətinin qorunmasına sığınıram!”
‎أعُوذُ بِعِزَّةِ الله وَقُدْرَتِهِ مِنْ شَرِّ مَا أجِدُ وَأُحَرذِ
 
Müslim 2202.

Əbu Səid əl-Xudridən rəvayət olunur ki, bir dəfə Cəbrayıl Peyğəmbərə (Salləllahu aleyhi vas səlləm) görünüb soruşdu: “Ey Məhəmməd, xəstəlikdən şikayət edirsənmi?”, - və Odedi: “Bəli”. Sonra Cəbrail dedi:
“Allahın adı ilə sənə əzab verən hər şeydən,
hər hansı bir canın şərindən və paxılın pis gözündən ruqya edirəm!
Allah sənə şəfa versin, Allahın adı ilə deyirəm!”

‎بِسْمِ الله أرْقِيكَ، مِنْ كُلِّ شَيْءٍ يُؤْذِيكَ،
‎مِنْ شَرِّ كُلِّ نَفْسٍ أَوْ عَيْنِ حَاسِدٍ،
‎اللهُ يَشْفِيكَ، رواه مسلم.

Muslim

228
Xəstənin səhhəti ilə maraqlanmaq haqqında.
İbn Abbas rəvayət edir ki: “Əli ibn Əbu Talib Rasulullahın (Allahın ona salavat və salamı olsun) yanından ayrıldıqdan sonra, Rəsulullah (vəfat edəcəyi) xəstəlikdən əziyyət çəkirdi, insanlar soruşdular:
“Ey Əbul Həsən, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) bu səhər özünü necə hiss edir? O cavab verdi: "Əlhəmdulilləh bu səhər o düzəldi"

əl-Buxari 4447, 6266.

 

229
Həyatından əlini üzmüş xəstənin duası.
Aişə rəvayət edir ki, mən eşitdim ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) mənə söykənərək deyirdi:
«Allahım! Məni bağışla, mənə rəhm et, məni yüksək təbəqəyə qovuşdur!»
«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وارْحَمْنِي، وأَلْحِقْنِي بالرَّفِيقِ الأَعْلَى». متفقٌ عَلَيْهِ
 
Əl-Buxari 4450, Muslim 2444.

230
Can verənə təlqin edilən (deyilməsini ondan istəmək) dua haqqında.
Əbu Səid əl-Xudridən rəvayət olunur: “Allahın Rəsulu (Allahın ona salavat və salamı olsun) belə buyurdu: “Can verən insanlarınıza “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur. "
sözlərini təlqin edin. 

Muslim 916.
 

231
Mərhumun yanında olan şəxslər üçün dua (mərhumun ölümündən dərhal sonra)
Ummu Sələmənin belə dediyi rəvayət olunur: “Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) artıq baxışları sönmüş Əbu Sələmənin yanına girdi və onun gözlərini bağladı və sonra dedi:
“Həqiqətən, ruh alındıqda baxış onu izləyir”. (Mərhumun qohumları) ucadan ağlamağa başladılar və Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Özünəzə yaxşılıqdan, xeyirdən başqa bir şey diləməyin, çünki sizin hər hansı bir sözündən sonra mələklər deyəcəklər: "Əmin! ". Sonra dedi:
“Allahım, Əbu Sələməni bağışla, doğru yola yönəlmişlər sırasında onun dərəcəsini yüksəlt, və ondan sonra qalanlar üçün onu əvəz et, bizi və onu bağışla, ey aləmlərin Rəbbi.
Və qəbrini onun üçün geniş və  nurlu et!"

Muslim 930.

232  
Eyiblərini gizlədərək mərhumu yumaq (cənazə qüslu etmək)
Rəsulullahın (səlləllahu aleyhi və səlləm) azad etdiyi Əbu Rafi rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) belə buyurdu: “Hər kim meyyiti yuyarsa və onun eybibərini örtərsə (yuduğu zaman
öyrəndiklərini, gördükləri ni), Allah onu qırx dəfə (yuyanı) bağışlayar”.

 “Silsilə əs-səhih”, 2353.

233
Cənazədə 40 nəfərin iştirakı və tövhidə dəvət haqqında.
İbn Abbasdan rəvayət olunub ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurub: "Hər hansı bir ölmüş müsəlmanın cənazəsini, Allaha şərik qoşmayan qırx nəfər qılarsa, Allah onları
ölən üçün mütləq şəfaətçi edər".

Muslim 948

234 
Cənazə duası haqqında.
Əbu Əbdürrəhman Auf ibn Malikin belə dediyi rəvayət olunur ki: - Bir dəfə Allahın Rəsulu (Ona Allahın salavatı və salamı olsun) cənazə namazı qıldı və mən onun bu sözlərlə Allaha üz tutmağını yadda saxladım, o mərhum üçün dua
edərək dedi: “Allahım, onu bağışla, ona rəhm et, onu xilas et və ona rəhm et! Onu yaxşı qarşıla, onun girişini geniş et, onu su, qar və dolu ilə yu və ağ paltarı kirdən təmizlədiyin kimi, onu günahlardan təmizlə, ona
öz evindən daha xeyirli bir ev, ailəsindən daha xeyirli bir ailə və həyat yoldaşında daha yaxşı həyat yoldaşı bəxş et, onu Cənnətə daxil et və onu qəbir əzabından və cəhənnəm əzabından qoru!” - və mən hətta mərhumun
yerində olmaq istəyirdim.

Muslim 963.

Abu Hureyrada, Abu Katadadan, və Abu İbrahimdən rəvayət olunub ki, onlar eşidiblər ki, bir gün Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) cənazə namazı qılarkən dedi: Ey Allahım, bizim sağ olanlarımızı və ölənlərimizi bağışla, cavanları və yaşlıları, kişiləri və qadınları, burda olanları və olmayanları. Ey Allahım, elə et ki, kimə həyat vermisənsəhsə o kəslər İslam qaydaları ilə yaşasınlar. Və kimi ki, öldürəcəksən onu iman üzrə öldür. Ey Allahım, bu adam üçün bizi savabdan məhrum etmə, və bu adamdan sonra bizi imtahan etmə.

Albani səhih adlandırıb.
Əhkəmul Cənəiz, səh. 124.
 

235
Cənazə xərəyini sürətlə aparmaq (meyyitlə birlikdə).
Əbu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Meyiti tez aparın, çünki əgər o əməlisaleh idisə, onu tezliklə xeyirə yaxınlaşdırmalısınız, amma əgər
o əməlisaleh biri deyildisə, siz pisliyi tezliklə öz boyunlarınızdan uzaqlaşdıra bilərsiz!"

əl-Buxari 1315, Muslim 944.

236
Cüməaxşamı (4-cü günü) səfərə çıxmaq.
Kəb bin Malikdən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) cümə-axşamı günü Təbuk səfərinə çıxdı. Və ümumiyyətlə cümə-axşamı günləri
səyahətə getməyi xoşlayırdı. 

əl-Buxari 2949, Müslim

Bu hədisin başqa versiyasında, hər iki “Səhih”də verilmiş başqa bir variantında Rəsulullahın (sallallahu aleyhi vas səlləm) nadir hallarda cüməaxşamından başqa bir gündə, səyahətə çıxması haqqında xəbər verilir.

237
Səhər saatının bərəkətinən istifadə etmək.
 Rəvayət edilir ki, Səhr bin ُada'a əl-Gamidi adlı səhabə belə demişdir: “Bir dəfə Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu:
اللَّهُمَّ بَارِكْ لأُمَّتِي في بُكُورِهَا
“Allahım, ümmətimin sabahını xeyirli et.”
Peyğambər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Bir dəstəni və ya bir ordunu səfərə göndərəndə, onları günün əvvəlində göndərərdi. 

Şeyx Albani hədisi səhih adlandırmışdır.  “Səhihul-Cami əs-Səğir” 1300, “Mişkatul-məsabih” 3908,

238
Səfərə getməklə bağlı, bəzi ədəb qaydaları.
Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Əgər yolunuz ot, yaşıllıq olan bir yerdən keçərsə, dəvələri arabir otlamağa buraxın, amma əgər quraqlıq bir torpaqlara düşsəniz, orada sürətinizi artırın və yolun çətinliyindən dəvələr tamamilə tükənmiş, məqsədinizə tez catmağa çalışın. Gecələməyə hardasa dayandığınız zaman yoldan aralı yerdə yerləşin, çünki gecə vaxtı heyvanlar ora gəlir, həşəratlar və ilanlar sürünürlər irda.”
Müslim 1926.

239
Oyadıcı üsul.
Əbu Qatadənin belə dediyi rəvayət edilir: “Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yolda ikən gecələməyə yerləşdikdə, sağ tərəfi üstə uzanardı, lakin əgər bu səhərə az qalmış bir vaxtda baş verərdisə,
o əlini qaldırıb, başını ovucunun üzərinə qoyardı."

Muslim 683.

240
Səyahətə gecə çıxmaq.
Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Səfərə cıxarkən,gecə yola cıxın, çünki gecələr dünyanı döndərirlər”.

“Silsilə əs-səhihə”, 681

 

241
Başçının, əmirin yolda, səfərdə, (insanlara kömək etmək üçün) hamıdan geridə qalması haqqında.
Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) məsciddə (namazlarda) zəiflərə görə səmtləşdirməyi, istiqamətlənməyi əmr etdi.
Həmçinin Aişənin (onun ittiham olunduğu sefərində) əhvalatında Allah Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) səhabələrdən geri qalır və hamıdan arxada gedirdi (geri qalanlara kömək etmək üçün). 

Buxari.

242
Səfərə çıxarkən və qayıdarkən Müsafirin duası.
İbn Ömərdən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) dəvəsinə minib səfərə çıxanda üç dəfə “Allah böyükdür!” demişdi! /Allahu Əkbər!/, sonra dedi:
 «Bunu bizə tabe edən [Allah] pak və müqəd­dəsdir. [Yoxsa] bizim ona gücümüz çat­mazdı. Şübhəsiz ki, biz Rəb­bimi­zə qayıdacağıq». 
«Allahım! Bu səfərimiz­də Səndən yaxşı­lıq, Allah qorxusu və razı qalaca­ğın əməl diləyirik. Alla­hım! Bu səfərimizi bi­zim üçün rahat et və onun uzaq­lığını bizə ya­xın et. Allahım! Səfərdə dost və ailə­miz üçün hami Sənsən.
Allahım! Səfərin ağırlığın­dan, məyus edən mənzərədən, malda və ailədə xo­şa­gəl­məz dəyişik­likdən Sənə pənah aparıram».
Səfərdən qayıdanda isə həmin duanı oxuyub aşağıdakı sözləri də buna əlavə edirdi:
«(Biz) geri dönənlər, tövbə edənlər, ibadət edənlər, Rəbbimizə həmd edənlərik!»

Muslim 1342.
Anas rəvayət edir ki, " Biz peyğəmbərlə (səlləllahu aleyhi və səlləm) səfərdən qayıdarkən, və artıq Mədinə göründüyü yerə gəlib çatarkən, o dedi: "(Biz) geri dönənlər, tövbə edənlər, ibadət edənlər, Rəbbimizə həmd edənlərik".- və Mədinəyə çatana kimi bunu deyərdi.

Muslim 1345.

243
Səfərdə olarkən dua.
 Abdullah bin Sarcis demişdir:  "Səfərdə olarkən Allahın Rəsulu (səlləllahu aleyhi və səlləm) həmişə Allaha səfərin ağırlığın­dan, məyus edən mənzərədən, yüksəlişdən sonra aşağı düşməkdən, məzlumun bəd duasından, 
malda və ailədə xo­şa­gəl­məz dəyişik­likdən pənah aparırdı."

(1343 Muslim )
 

244
Miniyə minərkən edilən dua.
Rəvayət edilir ki, Əli ibn Rəbiə dedi: “(Bir dəfə) Əli ibn Əbu Talibin yanına minik heyvanın gətirildiyini gördüm ki, Əli ibn Abu Talib onun üzərində otursun.
O, ayağını üzəngiyə qoyub bu sözləri dedi.
بِسْمِ اللهِ
“Allahın adı ilə!” Yəhərə isə oturandan sonra dedi:
الحمد لله الذي سخر لنا ا وما كنا له مقرنين, وإنا إلى ربنا لمنقلبون
Bunu bizə tabe edən [Allah] pak və müqəd­dəsdir. [Yoxsa] bizim ona gücümüz çat­mazdı. Şübhəsiz ki, biz Rəbbimi­zə qayıdacağıq».
 Sonra üç dəfə dedi:
الحمْدُ للهِ،
“Həmd olsun Allaha!” və sonra üç dəfə:
اللهُ أكْبَرُ،
"Allah ən Böyükdür. " Sonra dedi:
Allahım, Sən pak və müqəddəssən! Mən özümə
zülm etdim. Məni bağışla! Şübhəsiz ki, günahları ancaq 
Sən bağışlayırsan», və ondan sonra güldü. Ondan soruşdular, ey möminlərin əmiri nəyə gülürsən? 
O cavab verdi: Mən gördüm ki, Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) eyni sözləri deyib, sonra güldü, mən ondan soruşdum nəyə güldün? - və o belə cavab verdi: " Həqiqətən Allah sevir qulu Rəbbindən bağışlanma diləyəndə./Ğfir li zunubi/ Və qul, bəndə bilir ki, Məndən başqa günahları bağışlayan yoxdur." 

(Silsilə əs-Səhih , 1653)

245
Hər hansı bir məxluqdan qorxduğunda edilən dua. 
Əbu Musa əl-Əşaridən rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) insanlardan birindən qorxduqda belə deyərdi:
“Allahım, həqiqətən, biz Səni onlara qarşı köməyə çağırırıq  və onların şərrindən Sənə sığınırıq!” 

اللَّهُمَّ إنَّا نَجْعَلُكَ في نُحُورِهِمْ، وَنَعُوذُ بِكَ مِنْ شُرُورِهِمْ

Səhihul-Cami 4706, Səhih Əbu Davud 1360.

246
Gecə qayıtmağın qadağan edilməsi. 
Ənəsin belə dediyi rəvayət edilir: “Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ailəsinin yanına gecələr qayıtmazdı, adətən bunu səhər və ya axşam edərdi. 

əl-Buxari 1800, Müslim 1928 .

Cabirdən rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Kim uzun müddət evində olmarsa, heç bir halda gecə evinə qayıtmasın!”
Bu hədisin başqa versiyasında rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) gecə vaxtı ailəsinin yanına qayıtmağı qadağan etmişdir. 
əl-Buxari 1801, 5244, Müslim 715.

247
Gecə, Bəqərə surəsinin son iki ayəsini oxumaq.
Əbu Məsud əl-Bədridən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur: “Hər kim Bəqərə surəsinin son iki ayəsini gecə oxuyarsa, bu kifayət edər”

əl-Buxari. 4008, 5009 , Müslim 808.

248
Azan zamanı edilən dua.
Səd ibn Əbu Vəqqasdan rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Azanın sözlərini eşidib bu sözləri deyən şəxsin günahları bağışlanar; Şəhadət edirəm ki, şəriki olmayan tək olan Allahdan başqa
ibadətə layiq haqq məbud yoxdur və şəhadət edirəm ki, Muhamməd Onun qulu və elçisidir; Rəbb olaraq Allahdan, elçi olaraq Muhamməddən, din olaraq İslamdan razıyam” 
أشهدن لا له إلا الله وحده لا شريك له, وأن محمدا عبد ورسوله, رضيت بالله ربا, وبمحمد والله وحده لا شريك له .

Muslim 386.

249
Sıraları, versələri düzəltmək haqqında sünnət.
Ən-Numan ibn Bəşirin belə dediyi rəvayət olunur: “Mən bir dəfə Allah Rəsulunun (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitdim: “And içirəm ki, siz öz sıralarınızı düzəltməlisiniz, yoxsa Allah mütləq
üzlərinizi dəyişəcəkdir! 

əl-Buxari 717, Müslim 436.
Bu hədisin Müslimin ən-Numan ibn Bəşirin verdiyi versiyada belə rəvayət olunur: “Allah Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) hər zaman sıralarımızı elə diqqətlə düzürdü ki, sanki üzərlərindəki oxların düzlüyünü yoxlamaq niyyətində idi və o, bizim onun nə dediyini başa düşdüyümüzə əmin olana qədər bunu davam etdirdi.
Bir gün O qabağa çıxdı, yerində dayandı və “Allah böyükdür!” deyəcəkdi. Allahu Əkbər! Qəfildən bir bədəvinin sinəsinin cərgədən çıxdığını görüb dedi: “Ey Allahın qulları, and olsun ki, siz mütləq sıralarınızı düzəltməlisiniz!”

250
Cümədən sonrakı sünnət.
Əbu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Rəsulullah (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Sizlərdən hər hansı biriniz cümə namazını qılarsa, ondan sonra əlavə dörd rükət namaz qılsın”.

Muslim 881.

İbn Ömərdən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) adətən cümə namazından sonra məsciddə namaz qılmazdı, evə gedib əlavə iki rükət namazını öz evində qılardı.

Muslim 882.

251
Duada etiket, ədəb.
Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Cavab alacağınıza, duanızın qəbul olunacağına əmin olaraq Allahı çağırın, ondan isyəyin!
Bilin ki, Allah qəflətdə olan bir qəlbdən gələn duanı qəbul etməz."
“Silsilə əs-səhihə”, 594

 

252
Bədənin müəyyən bir yerində ağrı üçün edilən rüqyə.
Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Əgər sənə bir şey zərər verərsə, əlini həmin yerə qoy və de: “Allahın adı ilə (Allahın köməyi ilə) bu ağrıdan gələn şərdən Allahın qüdrətinə sığınıram.
Və sonra əlini çək, sonra həmin şeyi üç dəfə təkrarla:"

 بسم الله (وبالله), أأوذ بزةد الله وقدرته من شر ما أجدمن وججي هذا, ثم ارفف يدك ثدم أوته

“Silsilə əs-səhihə”, 1258

253.
Qəm və kədər zamanı edilən dua.
Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) demişdi: "Əgər birinizə qəm-qüssə, kedər gələrsə, qoy o desin: "Allah, Allah mənim rəbbimdir, mən ona heç kəsi şərik qoşmuram".

Silsilə əs-Səhih, 2755.

Peyğəmbər (Allahın ona və ailəsinə salavatı və salamı olsun) səhabələrinə demişdir ki: "Sizə elə bir dua haqda xəbər verimmi ki, dünya işlərində darda olan bir kimsə bunu söylərsə, Allah mütləq onu rahatlığa çıxarar?"
Səhabələr "Əlbəttə de" dedilər. Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə buyurdu: "Zu-n-Nunun duası: "Ləə iləəhə illəə əntə sub'həənəkə innii kuntu minə-z-zaalimiin"( Səndən başqa heç bir haqq məbud yoxdur!
Sən paksan, müqəddəssən! Mən isə, həqiqətən, zalımlardan olmuşam!)".

Silsilə əs-Səhih, 2738.

254
Yuxuda qorxulu bir şey gördükdə, edilən dua.
Rəvayət olunur ki, bir kişi Allah Rəsulunun (sallallahu aleyhi və səlləm) yanına gələrək yuxusunda kabuslar gördüyündən şikayətlənir. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) ona belə dedi: “Yatağına uzandığın zaman
(yatmazdan əvvəl) belə de: “Allahın kamil kəlamlarına , Onun qəzəb və əzabından, bəndələrinin şərrindən, şeytanların gəlib çatdıqları zaman vəsvəsəsindən və  şərindən sığınıram."
: أعوذ بكلمات الله التامة، من غضبه وعقابه، ومن شر عباده، ومن همزات الشياطين، وأن يحضرون 

«Silsilə əs-Səhih», 264

Xalid İbn Vəlid demişdir ki, o yuxuda kabuslar görürdü və o Rəsulullahın (Allahın ona salavat və salamı olsun) yanına gəlib dedi: “Yuxuda qorxunc bir şey görürəm ki, qılıncımı tutub rastıma gələn hər şeyi qılıncımla vurmağa başlayıram." Peyğəmbər (səlləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Etibarlı Ruhun (Cəbrayilin) ​​mənə öyrətdiyi sözləri sizə öyrədimmi: Mən Allahın kamil kəlamlarına sığınıram,  hansılara ki, nə təqvalılar, nə də fasiqlər çata bilməz və mən göydən enən şərdən və göyə qalxan şərdən Allaha sığınıram, gecə-gündüz fiitnələrin şərindən və yaxşılıq məqsədi ilə döyəndən başqa qapını döyən hər kəsin şərindən Sənə sığınıram ey Rəhman!"

أعوذ بكلمات الله التامات التي لا يجاوزهن بر ولا فاجر من شر ما ينزل من السماء وما يعرج فيها ومن شر فتن الليل والنهار ومن كل طارق إلا طارق يطرق بخير، يا رحمن! . 

«Silsilə əs-səhih», 2738
 

255
Günah işlətmək niyyətində olarkən, kimisə sənə Allahı xatırlatması.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Əgər sizə Allahı xatırlatsalar, dərhal günahı tərk edin.”
 
“Silsilə əs-səhihə”, 1319

256
İşadan əvvəl yatmaq və işadan sonra danışmaq haqqında.
Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) işadan əvvəl yatmağı və işadan sonra danışmağı qadağan etmişdir.

Səhih əl-Cami əs-səğir 6915.

257
Yuxudan oyandıqdan sonra edilən dua.

Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Sizlərdən biriniz oyananda desin: “Ruhumu mənə qaytaran, bədənimə şəfa verən və onu zikr etməyi mənə icazə verən Allaha həmd olsun”.

الحمد لله الذي رد علي روحي وعافاني في جسدي وأذن لي بذكره
 
/ Əlhəmdulillahi-l-ləzi rədda ‘ələyyə ruhi və ‘afani fi cəsədi və azina li bizikrihi /

Səhih əl-Cami əs-səğir 329.

258
Əl və ayaq barmaqları yaxşı yumaq haqqında.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Əgər dəstəmaz alırsansa, o zaman əl və ayaq barmaqlarının arasını yu.”

Səhih əl-Cami əs-səğir 452.

259
Запрет заниматься торговлей в мечети.
Сообщается, что посланник Аллаха, да благословит его Аллах и приветствует, сказал:
«Если вы увидете, что кто-то продаёт или покупает что-нибудь в мечети, то скажите ему: “Да не сделает Аллах твою торговлю выгодной!” А если увидете, что кто-то потерял что-нибудь в мечети (и спрашивает о своей потери в ней), то скажите: “Пусть Аллах не вернёт тебе то, что ты потерял!”». 

لَا أَرْبَحَ للهُ تِجَارَتَكَ

/Ля арбаха Ллаху тиджаратак/

لَا رَدَّ للهُ عَلَيْكَ ضَالَّتَكَ

/Ля радда Ллаху ‘аляйка даллятак/
 
См. «Сахих аль-Джами’ ас-сагъир» 573.

260
Oddan qoruyan hesab olunan vacib zikr. 
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Əgər qul desə: “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Allah ən böyükdür"
Allah-təala buyuracaq: “Qulum düz dedi ki, Məndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Və mən ən böyükəm, ucayam!
Qul desə: “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur! Bir və Tək olan!
Allah-təala buyuracaq: “Qulum düz dedi ki, Məndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Və mən təkəm!"
Qul desə: “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur! Və onun ortağı yoxdur! Allah-təala buyuracaq: “Qulum düz dedi ki, Məndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Və mənim ortağım yoxdur!”
Bir qul desə ki: Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur! Bütün qüdrət və həmd Ona məxsusdur!
”Allah-təala buyuracaq: “Qulum düz dedi ki, Məndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Bütün qüdrət yalnız Mənə məxsusdur və bütün həmd yalnız Mənə məxsusdur”.
Qul desə: “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur! Bir və Təkdir! Ondan başqa nə güc, nə də qüdrət sahibi yoxdur!”
Allah-təala buyuracaq: “Bəndəm doğru dedi ki, məndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur! Məndən başqa nə güc, nə də qüdrət sahibi yoxdur!”
Sonra Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Kimə ölümdən əvvəl bu sözləri söyləmək nəsib olarsa, ona od toxunmaz”.

‎/لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَكْبَرُ
‎لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ.
‎لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، لَا شَرِيكَ لَهُ.
‎لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ.
‎لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه

“Silsilə əs-səhihə”, 1370

261
Pis qonşudan, pis həyat yoldaşından, pis övladdan, pis dostdan və pis maldan qorunmaq duası.
Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Sizin yanınızda daimi yaşayan qonşudan Allaha sığının”.
‎استعيذوا بالله من شر جار المقام
“Silsilə əs-səhihə”, 1443

Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Allahım, qonşumun şərindən və saçımı ağardacaq həddə çatdıracaq qədər olan həyat yoldaşının şərindən Sənə sığınıram, və mənə hakim olacaq uşaqdan və cəzam olacaq maldan və hiyləgər dostdan, hansının ki, gözü görür, lakin qəlbi isə zərər vermək üçün gözləyir. Əgər səndən yaxşılıq görsə gizlədər, pislik görsə onu yayar."

‎اللهمَّ إني أعوذُ بك  من جار السوءِ ، ومن زوجٍ تُشَيِّبُني قبل الْمَشيبِ ، ومن ولدٍ يكون عليَّ رَبًّا ، ومن مالٍ يكون عليَّ عذابًا ، ومن خليلٍ ماكرٍ عينُه تراني ، وقلبُه يرعاني (؛ إن رأى حسنةً دفنَها ، وإذا رأى سيئةً أذاعَها

“Silsilə əs-səhihə”, 3137

Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) belə buyurdu: “Allahım, daimi yaşadığım yerdə qonşumun şərrindən Sənə sığınıram, çünki o qonşunu ki, səhradadır, gedəcək burdan (gec və ya tez) ”.

‎اللَّهُمَّ إنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ جَارِ السُّوءِ فِي دَارِ الْمُقَامَةِ؛ فَإِنَّ جَارَ الْبَادِيَةِ يَتَحَوَّلُ

“Silsilə əs-səhihə”3138

262
Pis gözdən qorunma duası. 
Rəsulullahın ( Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi bildirilir: "Bəd nəzərdən qorunmaq üçün Allaha sığının! Həqiqətən, bəd nəzər haqqdır!"
استعيذوا بالله تعالى من العين

“Silsilə əs-səhihə”, 737

263
Har hansısa ayəni unudan zaman edilən ədəb.
Növbəti unudulmuş sünnə, odur ki, insan əzbərdən quran oxuyan zaman, hər hansısa ayəni yada sala bilmədikdə nə etməli olduğu haqqındadır.
Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Salləllahu aleyhi vas səlləm) bir dəfə namaz qılan zaman, ayələrdən birini unutdu, namazdan sonra soruşdu: "Ubey ibn Kəb buradadırmı insanların arasında?" Ubey dedi: “Bəli, ya Rəsulullah sən
filan ayə ləğv oldu, yoxsa sən onu unutmusan?”. Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Xeyr, o, yaddaşımdan silindi”.

 “Silsilə əs-səhihə”, 2579

264
Qurani-Kərimi 40 gündən çox olmayan müddətdə tam oxumağa təşviq etmək.
 Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur: “Bütün quranı 40 gün ərzində, yaxud 30 gün ərzində, ya 20 gün ərzində, ya da 15 gün ərzində
və ya 7 gün ərzində oxuyun”.

“Silsilə əs-səhihə”, 1512

265
Quranı Kərimi oxumağa və öyrənməyə təşviq, xüsusən də Bəqərə və Ali-İmran surələrini. 
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Quranı oxuyun, çünki O qiyamət günü onu oxuyanlara şəfaət edər. Parlaq iki surəni oxuyun: "İnək" ("Bəqərə") və". 'İmran Əhli-beyti''('Ali-İmran'), çünki onlar Qiyamət günü onlar iki bulud və ya iki kölgə kimi, yaxud da qanadları açıq iki quş sürüsü kimi görünərək onları oxuyanlara şəfaət edəcəklər. “İnək” (Bəqərə) surəsini oxuyun, çünki - onun öyrənilməsi bərəkətdir, ona etinasızlıq isə ziyana səbəb olur, və həmçinin sehrbazlar onu oxumazlar."

“Silsilə əs-səhihə”, 3992

266
Hər fərz namazdan sonra, Quranın son üç surəsinin oxunması.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurub: “Hər namazın sonunda, Quranın son üç surənsini oxuyun”.

“Silsilə əs-səhihə”, 1514

İzah:
5 fərz namazlarından sonra bu üç surə bir dəfə oxunur.
Səhər və axşam zikirləri zamanı isə 3 dəfə.

267
İstənilən vaxt və xüsusən də cümə günü Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) salavat gətirməyə sövq etmək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Mənə tez-tez salavat oxuyun. Həqiqətən, Allah qəbrimin üstünə bir mələk yerləşdirdi və hər-dəfə ümmətimdən kimsə mənə salavat gətirdikdə mələk ona deyir: “Bu filandır,
filankəsin oğlu indi sənin üçün bərəkət (salavat) istəyir.”

 “Silsilyə əs-səhihə”, 1407

Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Cümə günü və cümə gecəsi mənə tez-tez salavat gətirin, çünki kim mənə bir dəfə salavat göndərsə, Allah onu on dəfə xeyir-dua edər”.

(Beyhəqi, Əs-Sünənul-kübra, 5994)
  
Xəbər verilir ki, bir dəfə səhabələrdən biri (bəzi versiyalarda onun Ubey ibn Kəb olduğu deyilir) dedi: 
“Ey Allahın Rəsulu, mən dualarımın üçdə birini sənin üçün salavat gətirməyə həsr edəcəyəm. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə cavab verdi: "İstəsəniz yaxşıdır" (bəzi versiyalarda deyilir: "
əlavə etsəniz daha yaxşı olar"). Sonra o dedi: “Bütün duamı buna həsr edəcəm”. Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) ona belə cavab verdi: “O zaman Allah səni dünya və axirətin bütün
sıxıntılarından qurtarar”. Hədis həsəndir (yaxşıdır).

“Səhih ət-Tərğib və ət-Tərhib” 1670-1671.

Təcrübə göstərir ki, ən çox Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) salavat deyən o kəsdir ki, kimki hər gün Sünnəni öyrənir. Axı, günlərlə hədisləri və onların təfsirini oxuyan və ya dinləyən şəxs davamlı olaraq
Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) salavat gətirir və onu salamlayır. Və buna görə də o dünyanın bütün qayğılarından xilas olar.
 
Məhəmməd Peyğəmbərə salavat( Sallallahu aleyhi vas səlləm):

 

‎اللّهُـمَّ صَلِّ عَلـى مُحمَّـد، وَعَلـى آلِ مُحمَّد، كَمـا صَلَّيـتَ عَلـى إبْراهـيمَ وَعَلـى آلِ إبْراهـيم، إِنَّكَ حَمـيدٌ مَجـيد ، اللّهُـمَّ بارِكْ عَلـى مُحمَّـد، وَعَلـى آلِ مُحمَّـد، كَمـا بارِكْتَ عَلـى إبْراهـيمَ وَعَلـى آلِ إبْراهيم، إِنَّكَ حَمـيدٌ مَجـيد 

Ey Allahım! İbrahimə və İbrahimin ailə­sinə xeyir-dua verdiyin kimi, Muhəmmədə və Muhəmmədin ailəsinə də xeyir-dua ver! Şüb­həsiz ki, Sən Tərifəlayiqsən, Şükürə layiqsən!  Ey Allahım! İbrahimə və İbrahimin ailəsinə bərə­kət verdiyin kimi, Muhəmmədə və Muhəmmə­din ailəsinə də bərəkət ver! Şübhəsiz ki, Sən Tərifəlayiqsən, Şukurə layiqsən!

268
Allahdan başqa heç bir gücün, nə də qüdrətin olmadığını davamlı olaraq söyləmək.
 Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Tez tez, daima deyin: “Allahdan başqa heç bir gücə nə də qüvvətə malik olan yoxdur!”
"Həqiqətən, bu sözlər Cənnət xəzinələrindən bir xəzinədir.”.
 
‎
‎وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه
“Silsilə əs-səhihə”, 1528

269 ​​
Övladlarınıza öyrətməyiniz lazım olan böyük zikr. 
Əbu Umamə deyir ki, bir gün Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun dodaqlarını tərpətdiyini görüb dedi: “Sən dodaqlarını tərpətib bir şey deyirsənmi, ey Əbu Ümamə? O dedi: “Allahı zikr edirəm, ey Allahın Rəsulu! Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Gecə-gündüz zikr etməyin savabından daha xeyirli nə olduğunu sənə xəbər verimmi?” O dedi: “Əlbətdə ey Allahın Rəsulu!”
De: “Allah məxluqlarının sayı qədər pakdır! Allah o qədər pak və müqəddəsdir ki, Onun bütün yaratdıqlarını doldurmaq olar! Allah göylərdə və yerdə olan məxluqların sayı qədər pakdır! Allah o qədər pakdır ki, göyləri və yeri doldurmaq mümkündür! Allah kitabda yazılanların sayı qədər pakdır! Allah o qədər pakdır ki, kitabları doldurmağa malikdir!
Hər şeyin sayı qədər Allah pakdır! Allah hər şeyi doldura biləcək sayı qədər pakdır! Yaratdıqlarının sayı qədər  Allaha həmd olsun! Allaha o qədər həmd olsun ki, Onun bütün yaratdıqlarını doldura biləcək qədər! Göydəki və yerdəki məxluqların sayı qədər Allaha həmd olsun! Allaha Həmd olsun,  göyləri və yeri dolduracaq qədər! Kitabda yazılanların sayı qədər Allaha həmd olsun! Allaha o qədər həmd olsun ki, kitabları dolduracaq qədər! Hər şeyin sayı qədər Allaha həmd olsun! Allaha o qədər  həmd olsun ki, hər şeyi doldura biləcək qədər!” 

Sonra Peyğəmbər ( Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Bunu nəslinə öyrət!” 
‎( سبحان اللهِ عدَدَ ما خلق ،
‎سبحان اللهِ مِلْءَ ما خلَق ،
‎سبحان اللهِ عدَدَ ما في الأرضِ والسماءِ
‎سبحان اللهِ مِلْءَ ما في الأرضِ والسماء
‎سبحان اللهِ عدَدَ ما أحصى كتابُه،
‎سبحان اللهِ مِلْءَ ما أحصى كتابُه،
‎سبحان الله ِعددَ كلِّ شيءٍ ،
‎سبحانَ اللهِ مِلْءَ كلِّ شيءٍ،
‎الحمدُ للهِ عددَ ما خلق ،
‎والحمدُ لله مِلْءَ ماخلَق ،
‎والحمدُ لله عدَدَ ما في الأرضِ والسماءِ،
‎والحمدُ لله مِلْءَ ما في الأرضِ والسماءِ،
‎والحمدُ للهِ عدَدَ ما أحصى كتابُه،
‎والحمدُ لله مِلْءَ ما أحصى كتابُه،
‎والحمدُ للهِ عدَدَ كلِّ شيءٍ ،
‎والحمدُ للهِ مِلْءَ كلِّ شيءٍ )

“Silsilə əs-səhihə”, 2578

270
Tez-tez, Allaha Zəl-Cələli Vəl-İkram adları ilə müraciət etmək.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Dualarınızda daima “Yə Zəll-Cələli vəl-İkram” deyin!
(Ey əzəmət və səxavət Sahibi!)”

“Silsilə əs-səhihə”, 1536

271
Borcları ödəmək üçün dua
Əbu Vaildən rəvayət olunur ki, bir gün bir kişi( o qul idi) Əlinin yanına gəlib dedi: “Ey möminlərin əmiri, mənim borcumu ödəməyə gücüm çatmır( özümü sahibimdən geri almaq üçün), ona görə də borcumu ödəməyə kömək et!”
Əli ona dedi: "Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) mənə öyrətdiyi duanı sənə öyrədəmmi? Səyr dağı boyda borcun olsa belə, buna baxmayaraq Allah sənin əvəzinə onları qaytarar. O dedi: “Əlbətdə.” Əli dedi: “
De: Allahım, məni halalınla haram etdiyin  şeylərdən qoru. Öz lütfünlə məni zənginləşdir ki, Səndən başqa heç kəsə ehtiyacım olmasın.

‎اللهُمَّ اكْفِنِي بِحَلالِكَ عَنْ حَرامكْ، وَأَغْنِني بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِواك
“Silsilə əs-səhihə” , 266

272
Həm dünya, həm də axirət faydalarını əhatə edən əzamətli dua.
Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Allahım! Yaxın və uzaq hər bir xeyiri, onda bildiyim və bilmədiyim şeyləri Səndən diləyirəm, yaxın və uzaq hər bir pislikdən, onda bildiyim və bilmədiyim
hər bir pislikdən Səndən qoruma diləyirəm. Allahım, həqiqətən  mən, qulunun və peyğəmbərinin istədiyi xeyiri Səndən istəyirəm. Qulunun və peyğəmbərinin Səndən qorunma dilədiyi şeyin şərindən, Səndən qorunma
diləyirəm. Allahım, həqiqətən mən Cənnəti, və ona yaxınlaşdıran sözlər və əməllər diləyirəm, cəhənnəm odundan və ona yaxınlaşdıran sözlər və əməllərdən qorumağı Səndən istəyirəm. Və Səndən diləyirəm ki, mənim üçün
yazdığın hər bir şeyi xeyirli edəsən."

‎اللهم إني أسألك من الخير كله عاجله وآجله ما علمت منه وما لم أعلم وأعوذ بك من الشر كله عاجله وآجله ما علمت منه وما لم أعلم، اللهم إني أسألك من خير ما سألك عبدك ونبيك، وأعوذ بك من شر ما عاذ بك عبدك ونبيك، اللهم إني أسألك الجنة وما قرب إليها من قول أو عمل وأعوذ بك من النار
وما قرب إليها من قول أو عمل، وأسألك أن تجعل كل قضاء قضيته لي خيرا .
(Allahummə, inni as'alu-kya min-l-hairi kulli-hi 'acili-hi və acili-hi ma'alimtu min-hu və ma lam a'lam, və a'uzu bi-kya min şərri kulli-hi. 'əcili-hi və əcili-hi ma 'alimtu min-hu və mə ləm ələmu Allahhummə inni as'alu-kya min xairi ma
sa'ala-kya 'abdu-kya və nəbiyu-kya, və a'uzu bi - kya min şərri ma 'əza min-hu 'əbdu-kya və nəbiyyu-kya Allahhummə inni as`alu-kya-l-cənnətə və ma kərrabə ilyay-ha min kaulin au 'amalin və a'uzu bi-kya mina- n- nari və mə
kərrabə ilyai ha min kaulin au 'amalin, və əs'alu-kya ən təcələ kulla kada'in kadeytəhu li xairan)"
 
“Silsilə əs-səhihə”, 1542

273
Rizqin az olduğu anda edilən dua.
Bir dəfə Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) evinə bir qonaq gəldi və o, qonağa yemək vermək üçün zövcələrinin yanına bir nəfəri göndərdi, lakin onlarda  yemək üçün heç nə tapmadı. Sonra
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Allahım, Səndən öz səxavətindən və mərhəmətindən istəyirəm, çünki buna Səndən başqa heç kim qadir deyil!” Və dərhal ona qızardılmış quzu gətirdilər.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Bu, Allahın lütfündəndir, indi onun rəhmətini gözləyəcəyik”.
ورحمتك، فإنه لا يملكها إلا أنت

 “Silsilə əs-səhihə”, 1537

274
Pis xüsusiyyətlərdən qorunma duası.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) duanı oxumağı əmr etdi: "Allahım, həqiqətən, mən hərislikdən Sənə sığınıram, qorxaqlıqdan Sənə sığınıram, pis qocalıqdan Sənə sığınıram və
dünyanın fitnəsindən Sənə sığınıram və  qəbir əzabından Sənə sığınıram".

‎اللهمّ! إنِّي أعوذُ بك من البخلِ، وأعوذُ بك من الجُبنِ، وأعوذُ بك أن أردّ إلى أرذلِ العُمُر، وأعوذُ بك من فتنة الدنيا، وأعوذ 
‎بك من عذاب القبر .

“Silsilə əs-səhihə”, 3937

Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) duada belə buyurmuşdur: "Allahım, həqiqətən, mən acizlikdən və tənbəllikdən Sənə sığınıram, qorxaqlıqdan, hərislikdən və pis qocalıqdan Sənə sığınıram! Allahım,
qəlbimə Allah qorxusunu ver və onu pak et, çünki Sən təmizləyənlərin ən yaxşısısan! Sən onun himayəçisisən və sən onun qəyyumusan! Allahım, mən, həqiqətən, faydasız elmdən, təvazökar olmayan qəlbdən,
doymayan nəfsdən və cavabı olmayan duadan Sənə sığınıram."

‎اللهم! إني أعوذ بك من العجز والكسل، والجبن والبخل، والهرم، وعذاب القبر. اللهم! آت نفسي تقواها، وزكها أنت خير من زكاها، أنت وليها ومولاها. اللهم! إني أعوذ بك من علم لا ينفع، ومن قلب لا يخشع، ومن نفس لا تشبع، ومن دعوة لا يستجاب لها .

“Silsilə əs-səhihə”, 4005

275
Bədənimizi qorumaq üçün Allaha dua.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) duada deyərdi: "Allahım, məni eşitmə və görmə qabiliyyətimdən faydalanmağıma, ləzzət almağıma icazə ver, onları qocalıq yaşına qədər özümə varis, yoldaş et və mənə zülm
edənlərə qalib gəlməyimə kömək et və mənim qisasımı al."

‎كان يدعوُ ربَّه فيقولُ: اللهمَّ! متِّعني بسمعِي وبصري، واجعلهُمَا الوارث منِّي، وانصرني على من ظَلَمني، وخذ منهُ بثأرِي .
“Silsilə əs-səhihə”, 3170

276
Çətin və ağır işləri asanlaşdırmaq üçün dua.
Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) dualarda belə deyərdi: “Asanlaşdırdıqlarından başqa asan bir şey yoxdur, əgər istəsən, əlçatmaz olanı da asanlaşdırarsan”.

‎اللهم لا سهل إلا ما جعلته سهلا وأنت تجعل الحزن إذا شئت سهلا .

“Silsilə əs-səhihə”, 2886

277
Həyətləri təmizləmək.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Evlərinizi (həyətlərinizi) təmizləyin, həqiqətən, yəhudilər evlərini (həyətlərini) təmizləməzlər”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 3935.

278
Müsəlmanların boykot edilməsinə dair qadağa.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Bir müsəlmanın başqa bir müsəlmanla boykot etməsi (küsülü qalması) halal deyil. Onlar bir-biri ilə qarşılaşanda üzlərini yana çevirərlər.
Onların ən xeyirlisi birinci salam verib barışandır.”

“Səhihul-Cami əs-səğir” 7660.

279
Ali-İmran surəsinin son 10 ayəsi
İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Allahın Elçisi (Salləllahu aleyhi vas səlləm) gecənin yarısı, yaxud ondan bir qədər çox və ya az keçənə qədər yatardı və oyandıqda əli ilə üzünə məsh edərdi.
Sonra “Ali-İmran” surəsinin son on ayəsini oxuyar, sonra ayağa qalxıb oradan asılmış su dərisinin yanına gedib və ondan yaxşıca dəstəmaz alardı, sonra qalxıb namaz qılardı." 

Buxari, Müslim

280
Arvadın malı ilə müalicə. 
Saleh sələflərdən nəql olunmuşdur ki, arvad ərini malından yedizdirsə, Allahın izni ilə sağalacaq.
İbn Kəsir təfsirində (1/453) nikah hədiyyəsi ilə bağlı ayəni təhlil edərək:

“Qadınlara öz mehrlərini könül xoşluğu ilə verin! Əgər onlar öz xoşları ilə bundan sizə bir pay versələr, onu nuşcanlıqla və halallıqla yeyin!”
“Nisa” surəsi 4-cü ayə
Əlinin (Allah ondan razı olsun) belə dediyi rəvayət edilir: “Əgər sizdən biriniz xəstələnərsə, arvadından üç dirhəm və ya buna bənzər bir şey istəsin və bu pulla bal alsın. Sonra yağış suyunu götürüb hamısını içsin. Beləliklə, o, xeyrinə və sağlamlığına olanı, şəfa və lütf olanı birləşdirəcəkdir. 
O, yuxarıdakı ayəni, həm də Uca Allahın sözlərini nəzərdə tuturdu: 
 
“(O arıların) qarınlarından tərkibində insanlar üçün şəfa olan müxtəlif rəngli bal çıxır. Həqiqətən, bunda düşünən adamlar üçün dəlillər vardır.”
“Nəhl” surəsi 69-cu ayə

“Biz göydən bərəkətli su endirdik, onunla bağlar və biçilən taxıl dənələri bitirdik.”
“Qaf” surəsi 9-cu ayə

Böyük Tabiinlərdən olan Əlqəmədən də rəvayət olunur ki, o, öz zövcəsinə belə deyirdi: Bizi nuşcanlıq və halallıqla yedizdir.” O “ Nisa” surəsindən olan ayəni nəzərində tuturdu. 
Əl-Alusinin təfsirində (4/200) də nəql olunur: “Bir dəfə bir kişi Əlinin (Allah ondan razı olsun) yanına gəlib dedi: “Mədəm ağrıyır”. Əli ondan: “Evlisən?” deyə soruşdu. O, hə dedi. Sonra dedi: “Get ondan xahiş et ki, ürəkdən sənə bir məbləğ versin. Sonra bu pula bal alıb üzərinə yağış suyu tök, sonra onu iç. Axı Uca Allah  arvadın malından danışır .... və o, ona “Nisa”surəsindən bir ayə oxudu. Həmçinin O baldan danışır... və ona “Nəhl” surəsindən bir ayə oxudu, həmçinin yağışdan da danışdı.... və ona “Qaf” surəsindən bir ayə oxudu.
Əgər lütf, bərəkət, müalicə və xeyir və sağlamlıq üçün olan şeylər toplansa, şəfa taparsınız.

Bu adam gedib bütün bunları etdi və sağaldı”.

281
İmkansızlara qarşı yaxşı söz danışmaq.
Nisa surəsinin 5-ci ayəsində, Uca Allah buyurur:
“Dolanışığınız üçün Allahın sizə vasitə etdiyi mallarınızı ağılsızlara verməyin. Onlara, o maldan yedirdib geyindirin və onlara yaxşı nəsihətlər verin”.
"Yəni əgər hətta verməsən belə, özün qəyyumluqla məşğul olmalısan, yəni özün onu yedizdirməlsən, içizdirməlisən, gəyindirməlisən. Bu, gözəl vəddir və unudulmuş bir sünnədir. Bu ayədə deyilənlər unudulmuş sünnədir.
Səhabə Əta(Allah ondan razı olsun) deyib ki, insanlara belə deyin: Oğlun və ya qızın sənin yanına gəlib, desə ki, mənə pul ver, sən de ki,  pul nə zaman olsa, nə zaman qazansam, o zaman sənə verərəm inşəallah.
Və ya qənimət götürsəm onda sənin payın orada olacaq inşəallah. Həmçinin salehlər deyirdilər ki, "Qəyyumluqda olanlar üçün dua edin". 
"İbn Useymin belə deyib: "Əgər bu, sənin dəstək olmaq öhdəliyinin olmadığı bir kimsədirsə, o zaman belə deyin: "Allah məni və səni bütün pisliklərdən qorusun. Allah sənə bərəkət versin". 
Onlara elə söz deyin ki, onlara təsəlli olsun. Bu ayədə sizin qəyyumluğunuzda olan arvadlar, övladlar, və yetimlərlə  gözəl əxlaqın göstəricisi bildirilir. Əgər uşaq evdə nəyisə sındırıb və ya cırıbsa, ona heç bir pis söz deməyin!
Və yaxud arvad nəsə istəsə, amma siz vermək istəməsəniz, o zaman onu incidən sözlər deməyin ona, hətta əgər vermək istəmirsinizsə belə. Həmçinin yolda gedərkən bir dilənçi sizdən pul istəsə, ona deyin:
"Allah sənin üçün asanlaşdırsın.
Uca Allah buyurur: "Ey eman gətirənlər! Sədəqənizi minnət qoyaraq və əziyyət verərək puça çıxartmayın!

282
Din qardaşını  ehtiyacdan qurtarmaq, ehtiyaclarını qarşılamaq

Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi va səlləm) dedi: “Kim din qardaşını ehtiyacından onu xilas edərsə, Allah da onu
(qardaşına kömək edəni) ehtiyacından xilas edər”. 

Muslim.

283  
Namazda, imamın arxasında elm sahiblərinin durmağı haqqında.

Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi va səlləm) belə buyurdu: "Mənim arxamda böyüklər və elm sahibləri dayansınlar. Və sonra isə sonrakılar və sonrakılar.
(Yəni elmdə və yaşa daha aşağa olanlar) Namazda sıralarda, cərgələrdə aranızda boş məsafələr qoymayın! Və həmçinin bazarlarda qışqırmayın!"

Muslim, 432

284
Qısa xütbə və uzun namaz.
Əmmar İbn Yasir Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitdiyini rəvayət edir: “Dini dərk etməyin əlamətləri: qısa xütbə və uzun namazdır”.

Muslim.

285
İftar verən kəs üçün dua.
Rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi vas səlləm) bir nəfərgildə iftar edərkən belə demişdir:
“Sizinlə oruc tutanlar iftar açsın, təqvalılar yeməyinizi yesinlər və mələklər sizin üçün dua etsinlər”.

أفطر عندم الصائمون, و أكل ططامكم الأبرار, və صلت عليكم الملائكة

 Bax, Səhih əl-Cami əs-səğir 4677.

286
Qadının məscidlərin tikilməsində, təchiz edilməsində və Allah yolunda dəvətdə iştirakı və xərcləri.
Rəvayət edilir ki, bir qadın Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi vad səlləm) yanına gəlib dedi: “Məsciddə sənin üçün bir şey edimmi ki, orada oturasan, çünki mənim dülgər qulum var”.
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) ona belə cavab verdi: "İstəyirsənsə et. Bir rəvayətdə ona bunu etməyi söylədi.
Və bəzi rəvayətlərdə rəvayət edildiyi kimi, Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) sünnətini oxuduğu bu minbər Qiyamət günü onun üçün qurulacaqdır.

“Silsilə əs-səhihə”, 449

287
Söhbət edərkən tam çevrilmək
Həmçinin unudulmuş sünnələrdən biridə odur ki, əgər bir insanla danışırsızsa, bütün bədəninizlə ona dönməlisiniz.
Rəsulullahın (sallallahu aleyhi vas səlləm) üz döndərdiyi təqdirdə, onun tamamilə çevrildiyi bildirilir.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih (doğru) adlandırmışdır. Əhməd, 684.

288
Övladı olmayana kunyə götürmək.
Rəvayət edilir ki, bir dəfə Aişə anamız, (Allah ona rəhmət etsin) Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi vas səlləm) üz tutdu dedi: “Ey Allahın Rəsulu, bütün səhabələrdə kunyə var, məndə isə yoxdur. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
ona dedi: “Qardaşın oğlu Əbdullahın (İbn Zübeyrin) künyəsini götür”.
Hədisin rəvayətçisi Əbdullah ibn Zübeyr (Əsma oğlu, Əbu Bəkrin qızı) xəbər verir ki, o vaxtdan Aişəni Ummu Əbdillah deyə çağırırdılar.

Hədis səhihdir, bax Əbu Davuda.

289
Evlənən kəs üçün sünnə
Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur: “Əgər sizdən biriniz bir qadınla evlənibsə, yaxud nökər və ya minik heyvanı əldə edibsə, onun kəkliyindən tutsun, Allahdan bərəkət
diləsin  və desin: «Allahım! Şübhəsiz ki, mən Səndən həm onun xeyrini, həm də ona verdiyin xilqətin xeyrini diləyirəm. Onun şərindən və ona ver­di­yin xilqətin şərindən Sənə sığınıram!» 
“للَّهُمَّ إِنِّي أسْألُكَ مِنْ خَيْرِها وَخَيْرِ ما جُبِلَتْ عليه وأعوذُ بِكَ مِنْ شَرِّها وَشَرِّ ما جُبِلَتْ عليه ”. 

Dəvə al­dıqda da, onun hörgücünün başından tutub ey­ni ilə bu duanı desin".

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax. Səhih əl-cami' əs-səğir 360, Ədəbu-d-zifaf 19.

290
Yeni evlənənlər üçün edilən dua.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur: 
“Əgər sizdən biriniz evlənərsə, ona belə deyin: “Allah mübarək eləsin, sənin üçün bə­rəkətli etsin”.
وَبارَكَ عليكَ لَكَ

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır. Bax. Səhih əl-Cami əs-Səğir 428.

291
Evi genişləndirmək üçün edilən dua.
Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Allahım, mənim günahlarımı bağışla, evimi geniş et və mənə verdiyin şeylərdə mənə bərəkət ver”.

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي ذَنْبِي ووَسِّعْ لِي في داري وبارِكْ لِي في رِزْقِي
 

Bu hədisi ət-Tirmizi 3500 Əbu Hureyrənin sözlərindən nəql etmişdir.
Şeyx əl-Albani hədisi yaxşı adlandırmışdır.

292
İslamda sabit qalmaq üçün dua
Ənəs ibn Malik (Allah ondan razı olsun) dedi: “Allah Rəsulunun (Sallallahu aleyhi vas səlləm) etdiyi dualarından biri belə idi:
“Ey İslamın və müsəlmanların Himayədarı! Səninlə görüşənə qədər məni İslamda sabit et!”
يَا وَلِيَّ الإِسْلامِ وَأَهْلِهِ ثَبِّتْنِي بِهِ حَتَّى أَلْقَاكَ

İmam əd-Diya əl-Məqdisi, hafiz əl-Heysəmi və Şeyx əl-Albani hədisin səhihliyini təsdiq etmişlər.  “əl-Muhtara” 2290, “Məcməu-zzəvaid” 10/176, “əs-Silsilə əs-səhihə” 1476, 1823.

293 
Müsəlmanlar üçün edilən dua
Rəvayət edilir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) bir gün dua edərkən, belə bildirmişdir:
“Kim mömin kişilər və qadınlar üçün Allahdan bağışlanma diləyərsə, Allah da hər bağışlanma dilədiyi möminə görə həmin şəxsə savab yazar”.

Şeyx əl-Albani hədisi yaxşı adlandırmışdır. Səhih əl-Cami, 6026

294
Dünya işlərində  şirnikləndirici vəsvəsə gəldikdə və ya çətinlik zamanı edilən dua.
Xəbər verilir ki, Peyğəmbər (Salləllahu aleyhi vas səlləm) bir dəfə dua edərkən belə demişdir:
“Axirətdən başqa həqiqi həyat yoxdur”.
اللَّهُمَّ لا عَيْشَ إِلَّا عَيْشُ الآخِرَةِ

(Buxari, Muslim)

295
Xına ilə dırnaqları boyamaq haqqında
Aişə anamız rəvayət edir ki, bir gün bir qadın Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) beyət etmək üçün əlini (pərdənin içindən) uzatdı və Peyğəmbər də həmçinin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) əlini uzatdı,
amma sonra əlini geri çəkib dedi: “Bilmirəm bu qadındır, yoxsa kişi?" Qadın isə cavab verdi ki, o qadındır. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Əgər qadın olsaydın, dırnaqlarının rəngini mütləq dəyişdirərdin”. Yəni, xına ilə. 

Əbu Davud, 4166

296
Çox tərlədən paltarları tərk etmək haqqında
Aişə anamız rəvayət edir ki, bir dəfə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) üçün qara, dəri paltar tikdi, O da onu geyindi, amma tərləyib,
yunun qoxusunu duyandan sonra,onu kənara atdı.
Rəvayət edən deyir: "Hesab edirəm ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) xoş qoxuları sevirdi".

Əbu Davud, 4074

297
Təvazökar, səbirli və təkəbbürlü olmamaq üçün edilən dua.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Allahım! Məni miskin olaraq yaşat, miskin olaraq öldür və Məni, miskinlər zümrəsi içində dirilt."
اللهم احيني مسكينا və امتني مسكينا və احشرني في زمرة المساكين

/Allahummə əhyini miskinan, va amitni miskinan, vəhşurni fi zumrati almasakin/
 
“Səhihul-Cami əs-səğir” 1261.
 

298
Mirası bölüşdürərkən qohumlara, yetimlərə və kasıblara hədiyyə vermək
Nisa surəsinin 8-ci ayəsinin təfsiri haqqında.
Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi va səlləm) arvadı Maymunə, bir dəfə bir kölə azad etdi. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi va səlləm) belə buyurdu: “Əgər bu qulu dayılarının birinə versəydin, bunun müqabilində ikiqat savab qazanardın,
ya da daha çox savab qazanardın."

Şeyx Useymin ayə haqqında belə deyir: “Əvvəllər ərəblər mal (miras) bölən zaman bunu insanların gözü qarşısında edirdilər. Yəni miras, filan vaxtı, filan yerdə bölüşdürüləcək. 

Bizim dövrümüzdə bu unudulmuş bir sünnədir. İnsanlar mirasları paylaşdıqları zaman bu ayəyə əməl etməlidirlər. Əgər mal bölgüsü zamanı qohumlar, yetimlər və kasıblar orada olarlarsa, bu malı bölüşdürməyə
başlamazdan əvvəl onlara da bu maldan ayırmaq lazımdır. Və onlara xoş sözlər söyləmək lazımdır.


299
Şöhrətli paltar geyinməyin haram olması
Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Hər kim (dünya həyatında) şöhrətli paltar geyərsə, Allah ona Qiyamət günü zəlillik
paltarı geyindirər, sonra bu şəxsi onun içində yandırar.”

Səhih ibn Macə, 3607

300
Ölüləri sağ tərəfdən yumağa başlamaq
Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) Ummu Atıyə (Zeynəbi yuduqları zaman) mərhumu sağ tərəfdən və dəstəmaz,
qüsul alınan yerlərdən yumağa başlamalarını söylədi. 

Əbu Davud, 3145

301
Paltarı sağ tərəfdən geyinmək
Abu Hureyrədən rəvayət olunur ki, Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi vas səlləm) köynəyini geyindiyi
zaman sağ tərəfdən başlayardı.

“Səhih ət-Tirmizi” 1766

302
Xarici görünüşdə və geyimdə sadəlik
Əbu Umamə İyas bin Səlab əl-Ənsari əl-Harisinin (Allah ondan razı olsun) belə dediyi rəvayət olunur:
Bir gün Rəsulullahın (sallallahu aleyhi vas səlləm) səhabələri onun hüzurunda dünya nemətləri haqqında danışanda o, belə dedi: "Mənə qulaq verin, dinləyin. Məgər siz  eşitmirsiz?
Həqiqətən,  xarici görünüşdə və geyimdə sadəlik - imandandır! Həqiqətən, görünüşdə və geyimdə sadəlik - imandandır!”, yəni təvazökar həyat tərzinin izlərini nəzərdə tuturdu.

Bu hədisi Əbu Davud 4161, İbn Macə 4118. Şeyx əl-Albani hədisi yaxşı adlandırmışdır.

303
Quba məscidinə piyada getmək haqqında

Rəvayət edilir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) Quba məscidini həm piyada, həm də minik üstündə ziyarət edərdi. 

Əhməd.Əl Musbəd.

Səhl ibn Huneyf rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Hər kim çıxıb və bu məscidə (yəni Quba məscidinə) qədər  gəlib orada namaz qılarsa, o sanki ümrə etmiş kimi olar ”.

Şeyx əl-Albani “Səhihu-t-tərğib”də (No 1181, 1180) hədisin səhih olduğunu bildirmişdir.

Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi vas səlləm) hər şənbə günü Quba məscidini ziyarət edərdi və buyurardı: “Kim öz evində dəstəmaz alar, sonra Quba məscidinə gəlib burda iki rükət namaz qılarsa ümrə savabı qazanar"
 
Səhih ibn Macə

304
Yüksək vəzifə, hörmət sahibinin yanına,  sevdiyi yeməyi qoymaq haqqında
Ənəs ibn Malik (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir:
“Bir dəfə mən və Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə bir qulun yanına getdik və o qulun yanında dərzi var idi. Dərzi Rəsulullaha (salləllahu aleyhi vas səlləm) sinidə balqabaq dilimləri və qurudulmuş ət  parçaları gətirdi və sonra işinə davam etdi. Və Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) qabın kənarından balqabaq seçdiyini gördüm. Mən də balqabaqları götürüb onun yanına qoyuyurdum”.
(Ənəs) dedi: “Və o gündən bəri mən balqabağı sevdim”.

Bu hədisi əl-Buxari 2092, Müslim 2041, Əbu Davud 3782, İbn Hibban 4539 rəvayət etmişdir.  Muxtasar əş-Şəmail 135.

305
Uşaqlara yeddi yaşında namaz qılmağı əmr etmək və on yaşından sonra onların yataqlarını ayırmaq haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Övladlarınız yeddi yaşına çatdıqda onlara namaz qılmağı əmr edin. On yaşına çatdıqda isə namaz qılmadıqları üçün onları döyün.
Və onları ayrı-ayrılıqda yatızdırın."

“Səhihul-Cami əs-səğir” 5868.

306
Evdə nafilə namazların qılınması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“ Fərz namazlarından sonra ən yaxşı namaz, insanın evdə qıldığı namazdır.”
“Səhih əl-Cami əs-səğir 1117”.

 

307
Pis yuxu görən zaman sol çiyinə tərəf tüpürmək və Allaha sığınmaq
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Yaxşı yuxu Allahdandır, pis yuxu isə şeytandandır, əgər sizlərdən biriniz yuxuda pis bir şey görsə, sol tərəfinə üç dəfə tüpürsün
və bu yuxunun şərindən Allaha sığınsın, əgər belə edərsə bu yuxu ona zərər verməz”.
 
Səhih əl-Cami əs-səğir 3530.

 

308
Məscidlərin və Quranların bəzədilməsinin qadağan olması haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Məscidlərinizi bəzəməyə başlasanız, Quranlarınızı bəzəsəniz, o zaman sizə həlak, ölüm gələcəkdir.” 

Səhih əl-Cami əs-səğir 585.

309
Hər şey üçün Allaha şükür etmək, insanlara təşəkkür etmək və birləşmək üçün bütün səbəbləri götürmək haqqında.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Aza görə şükür etməyən, çoxa görə də şükür etməz; Allahın rəhmətindən danışmaq artıq şükürün təzahürüdür; Amma əgər Allahın mərhəmətindən danışmırsınızsa,
bu, nankorluqdur. İnsanlara təşəkkür etməyən Allaha şükür etməz; camaatda bərəkət, ayrılıqda isə cəza var”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 3014.

310
Sünnəni müdafiə edəni söyməyin qadağan edilməsi, (hətta sizi incitsə belə).
Rəvayət edilir ki, Aişə (Allah ondan razı olsun) Həsən İbn Səbbiti (onun hüzurunda danlayanda) onun haqqında pis danışsa da, onu söyməyi qadağan etmişdir, çünki o,
Allah Rəsulunu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) müdafiə edənlərdən idi.

"Muxtasor Buxari", tərtib edən Şeyx Albani, 1752.

 

311
Ramazanda, boş və pis sözlərdən çəkinmək və sizi söyənə,  oruclu olduğunuzu  söyləmək haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Oruc təkcə yemək-içməkdən çəkinmək deyil, o həm də boş-boş sözlərdən və pis sözlərdən çəkinməkdir və əgər kimsə sizi söyməyə başlasa
 və ya sizə qarşı nadanlıq göstərsə, ona deyin ki: “Mən orucluyam, mən orucluyam. .”

“Səhihul-Cami əs-səğir” 5376.

312
İnsanları səhura qonaq çağırmaq
Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Zeyd ibn Sabit (radıyallahu anhu) belə demişdir:
“Bir dəfə Ramazan ayında biz sübh açılmazdan əvvəl Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə birlikdə yemək yedik, sonra o, namaza qalxdı.”
(Ənəs dedi): “Mən soruşdum: “Azanla əs-səhur arasında nə qədər vaxt keçdi?”
O dedi: “O qədər ki, əlli ayə oxumaq olardı”.
 
Əl-Buxari 1921, Müslim 1097.

313
Allah yolunda döyüşçünü  təchiz etmək
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Kim Allah yolunda bir döyüşçünü təchiz edərsə, o, döyüşlərdə iştirak edən kimi sayılır. Və həmçinin kim mücahidin ailəsinə
lazımlı qədər kömək edərsə oda döyüşlərdə iştirak edən kimi sayılır”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 6193.

314
Xəyinlik edənlərə qarşı xainlik etməyin qadağan olması.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Əgər kimsə sənə güvəndisə, sənə etibar ediləni et və sənə xəyanət edənlərə xəyanət etmə.”

“Səhih əl-Cami əs-səğir” 240.

315
Tələsməyi qadağan etmək və təmkinli olmağa təşviq etmək.
 Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Təmkinli davranmaq Allahdandır, amma tələsmək isə şeytandandır"

“Səhihul-Cami əs-səğir” 3011.

 

316
Başqalarının əşyalarını götürməyin qadağan olması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Sizdən heç biriniz icazəsiz dostunun əşyalarını götürməsin, nə zarafatla nə də ki, ciddi şəkildə, hətta dostunun çubuğunu
istifadə etmək üçün götürsə belə, onu qaytarsın.”
 
Səhih əl-Cami əs-səğir 7578.

317
Cümə namazını səbəbsiz tərk etməyin qadağan olması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Kim cümə namazını üzr olmadan, üç dəfə dalbadal tərk edərsə, münafiqlərdən sayılar”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 6144.

318
Hədiyyəni geri istəmək haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Hər kim, basqa kiməsə hədiyyə verib sonra verdiyi hədiyyəni geri istəsə, o qustuğunu yeyənə bənzəyər”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 4114.

319
Başqasının yerini tutmamaq haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“İnsanın tutduğu yerə daha çox haqqı var, hətta hansısa səbəbdən harasa gedib sonra geri qayıtsa belə, tutduğu yerə daha çox haqqı var”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 3544.

320
Sidikdən təmizlənmək haqqında.

Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Sidikdən təmizlənin! Həqiqətən qəbr əzabının əksəriyyəti, sidikdən çəkinməməkdən dolayıdır."

Səhih əl-Cami əs-sağir 3002.

321
Yeməyə və içkiyə üfürməyin qadağan olması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yeməyə və içkiyə üfürməyi qadağan etdiyi bildirilir.

Səhih əl-Cami əs-səğir 6913.

322
Sizə salam vermədən hər hansısa xahişi edənə salam verməmək haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Salam vermədən söhbətə başlayana, sizə müraciət edən insana cavab verməyin!”

Səhih əl-Cami əs-səğir 6122.

323
Ziyarət etmək mədəniyyəti
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Bir evə girmək üçün 3 dəfə  icazə istəməlisiniz, icazə verərlərsə girin, verməsələr qayıdın”

Səhih əl-Cami əs-səğir 2771.

324
Ayıb yerlərin göstərilməsinin qadağan edilməsi
Rəsulullahın (Allahın ona salavat və salamı olsun) belə dediyi rəvayət olunur:
"Həqiqətən, bizə ayıb yerlərimizi göstərmək qadağan edildi."

Səhih əl-Cami əs-səğir 2290.

325
Müsəlmanları qorxutmağın qadağan olması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Bir müsəlmanın digər müsəlmanları qorxutması icazəli deyil”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 7658.

326
Cümə xütbəsi zamanı danışmağın qadağan edilməsi
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Əgər imam cümə xütbəsini danışdıgı zaman, siz dostunuza  “sakit ol” desəniz, cümənizi batil etmiş olarsınız (yəni bunun savabını itirmiş olarsınız)."

Səhih əl-Cami əs-səğir 637.

327
Qarnının üstə uzanmağın qadağan olması
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Həqiqətən, Uca Allah belə bir vəziyyətə nifrət edir, yəni insanın qarnının üstə uzanması."

Səhih əl-Cami əs-səğir 2281.

328
Yuxudan oyandıqda, əlləri qablara salmazdan əvvəl yumaq haqqında
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Əgər sizlərdən biriniz oyanıb dəstəmaz almaq istəsə, əllərini yumadan qaba salmasın.
Şübhəsiz ki, əllərinin harada gecələdiyini və əllərini nəyə qoyduğunu bilmir”.

Səhih əl-Cami əs-səğir 718.

329
Qabda tapılan milçəklə nə etmək lazımdır
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Əgər sizdən birinizin qabına milçək düşərsə, qabından çıxarmazdan əvvəl onu batırsın, sonra da çıxarsın.
Həqiqətən, milçəyin bir qanadında xəstəlik, digərində isə dərman var."

Səhih əl-Cami əs-səğir 837.

330
Ölümü tez-tez xatırlamaq
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
"Ləzzətləri məhv edən ölümü  tez-tez xatırlayın."

Səhih əl-Cami əs-səğir 1210.
 

331
Məğribdən sonra uşaqları evdə saxlamaq
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Günəş batdığı zaman, uşaqlarınızı evdə saxlayın. Həqiqətən, bu, şeytanların yayıldığı saatdır”.
 
Səhih əl-Cami əs-səğir 692.

332
Qorunması olmayan damda yatmağın qadağan edilməsi.
Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyi rəvayət olunur:
“Hər kim, evin damında yatsa və bu damın heç bir qorunması olmazsa, və o şəxs oradan yıxılarsa,
belə bir şəxsdən heç kim məsuliyyət daşımayacaq və o adam, Allahın himayəsindən məhrum qalar”.

 “Səhih əl-Cami əs-sağir”

333
Müəzinin azan sözlərini bir neçə dəfə təkrar etməsi
Muhəmməd ibn Əbdülməlik ibn Əbu Məhzurənin sözlərindən rəvayət olunur ki, onun atası babasının sözlərindən rəvayət
edir ki, o belə demişdir:
“Dedim: “Ey Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm), mənə azanın əsaslarını öyrət." 
(Əbu Məhzura) dedi: “Əli ilə başımı sığalladı və dedi: “De:
“Allahu əkbər! Allahu əkbər! Allahu əkbər! Allahu əkbər!" bununla səsini qaldır. Sonra səsini aşağı salaraq de:
Əşhədu ən lə ilahə illəllah! Əşhədu ən lə ilahə illəllah!
Əşhədu Ənna Muhəmmədən Rəsulullah! Əşhədu Ənna Muhəmmədən Rəsulullah!
Sonra bu sözləri tələffüz edərkən səsini yenidən qaldır:
Əşhədu ən lə ilahə illəllah! Əşhədu ən lə ilahə illəllah!
Əşhədu Ənna Muhəmmədən Rəsulullah! Əşhədu Ənna Muhəmmədən Rəsulullah!
Hayya əleyhissalam! Hayya əleyhissalam!
Heyya ələl-fəlah! Heyya ələl-fəlah!
Əgər azan sübh namazı üçün olarsa, əlavə olaraq de: əs-Salatu xairun mina-n-naum, əs-Salatu xairun mina-n-naum
"Namaz yuxudan xeyirlidir "Allahu Əkbər! Allahu Əkbər! Lə ilahə illəllah!"

Əbu Davud 500
Şeyx əl-Albani demişdir: “Səhih hədis (səhih)

 

334
İlk nübar meyvələrin, uşaqlar arasında ən kiçiyinə verilməsi.
 Abu Hureyrə (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Rəsulullaha (sallallahu aleyhi və səlləm) təzə yetişmiş xurma gətirildikdə o deyərdi:
"Allahım! Bizim üçün Mədinəmizi, mud və sa'mızı mübarək et! , bərəkət üzərinə bərəkət”- və yanında olan uşaqların ən kiçiyinə bir xurma uzadardı.

Şeyx əl-Albani “ədəb əl-müfrədin” səhihliyini təsdiq etmişdir.

335
Uşaqları qucaqlamaq haqqında.
Yalə ibn Murra danışırdı ki: “Bir dəfə biz Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə birlikdə səfərə çıxdıq və yeməyə dəvət olunduq, və elə bu vaxt Hüseyn yolda oynayırdı.
Sonra Peyğəmbər ( sallallahu aleyhi vas səlləm) hamıdan önə tələsdi və əllərini ona uzatdı. Oğlan ora-bura qaçmağa başladı və Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) onu tutana qədər güldürdü onu.
Sonra bir əli ilə çənəsini, digər əli ilə başını tutub qucaqladı və sonra dedi: “Hüseyn məndəndir, mən də Hüseyndənəm! Allah Hüseyni sevən hər kəsi sevsin! Hüseyn şəcərələrdən biridir
(yaxud başqalarının nümunə götürdüyü kəslərdən) biridir.”

Şeyx əl-Albani “ədəb əl-müfrədin” səhihliyini təsdiq etmişdir

336
Uşaqların başına sığal çəkmək
Yusif ibn Abdullah ibn Salam belə rəvayət etmişdir: “Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) məni Yusif deyə çağırdı, dizləri üstünə otuzdurdu və başımı sığalladı”.
Aişə anamız (Allah ondan razı olsun? deyirdi ki: “Mən Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanında oyuncaqlarla oynayırdım. Mənimlə oynayan  rəfiqələrim var idi və Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm)
evə girəndə onlar ondan gizlənirdilər. O onları mənim yanıma göndərirdi və onlar mənimlə oynamağa davam edirdilər”.

Şeyx əl-Albani “ədəb əl-müfrədin” səhihliyini təsdiq etmişdir.

337
Ərinin icazəsi olmadan başqasının arvadı ilə danışmağın qadağan  olması.
Əli (radiyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) başqasının  həyat yoldaşı ilə ərinin icazəsi olmadan danışmağı qadağan etmişdir.

“Əs-Silsilə əs-səhihə” 2003

338
Namaz qılarkən, birinin evə daxil olmasına necə icazə verməsi haqqında
Abu Hureyrə rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Əgər bir kişi namaz qılarkən onun yanına kimsə, daxil olmaq üçün icazə istəsə, namaz qılan adamın təsbih [“Sübhanallah”] kəlməsi, onun icazə
verdiyinə dəlalət edər, əgər qadın namaz qılarkən isə, biri  onun yanına daxil olmaq üçün icazə istəsə, onun ovuc içi ilə bədəninə yavaşca vurması, icazə verdiyinə işarə olar.” 

(“Səhihə”, 497).

339
Kəhf surəsinin ilk on ayəsini öyrənmək.
Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Kəhf surəsinin ilk on ayəsini öyrənən şəxs Dəccaldan qorunmuş olar”.

Səhih Müslim.

340
Ruqyənin növlərindən biri haqqında
Aişə (radıyallahu anhə) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) ruqyə oxuyarkən belə deyərdi: “Ey insanların Rəbbi, xəstəliyi götür, şəfa Sənin əlindədir və yalnız Sən bəladan xilas edənsən.”

امْسَحِ البَأسَ رَبَّ النَّاسِ بِيَدِكَ الشِّفَاءُ لا
يَكْشِفُ الكُرْبَ إلَّا أَنْتَ

Silsila 2808

341 -
Allahın ən çox sevdiyi və ən az çox sevmədiyi sözlər.
Allahın Peyğəmbəri (sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdi: «Həqiqətən, Uca Allah üçün ən sevimli sözlər, bəndənin belə deməsidir: “Allahım, Sən paksan, Sənə həmd olsun, Sənin İsmin Bərəkətlidir,
Əzəmətlisən Sən! Səndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur”. Həqiqətən, Uca Allahın  ən nifrət etdiyi sözlər, bir nəfər digərinə:
 “Allahdan qorx!” – dedikdə, o da cavabında: “Özünə bax!” – deyə cavab verdiyi sözlərdir.

سُبْحَانَكَ اللهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ، وَتَبَارَكَ اسْمُكَ، وتَعَالى جَدُّكَ، وَ لاَ إلَهَ غَيْرُكَ

Silsila 2809

342
İmanı yeniləmək üçün dua.
Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur:
“Həqiqətən, paltarın köhnəldiyi kimi, iman da köhnəlir, buna görə də Allahdan qəlblərinizdə
imanınızın təzələməsini istəyin, diləyin.”

Silsilə 2814

343 
Allahı zikr etmək üçün, günəşi, ayı, kölgəni və ulduzları nəzərə almağın vacibliyi.
Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurmuşdur:
“Həqiqətən ən yaxşı qullar, Allahı zikr etmək üçün, günəşi, ayı, ulduzları və kölgəni nəzərə alanlardır (yəni onlardan istifadə edərək, namaz vaxtlarını təyin edənlər) ”.

Silsilə 2816

344
4 sözün fəziləti haqqında.
“Bir dəfə Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) üzərində yarpaq olan budağı yerdən götürüb silkələməyə başladı, lakin bu yarpaqlar düşmədi, sonra yenə silkələməyə başladı, amma yenə düşmədi, sonra onu yenidən silkələdi
və yarpaqlar tökülməyə başladı və O dedi: “Həqiqətən, “Sübhanə Allah”, “Əlhəmdulillah”, “Lə iləhə illəllah”, “Allahu Əkbər” kəlmələri ağacdan yarpaqların töküldüyü kimi (ağac tərpəndiyi zaman) günahları aradan qaldırar”.  

Həmçinin Əbu Salih rəvayət edilmişdir ki, Ümmə Hani bint Əbu Talib belə demişdir: “Bir dəfə Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) mənim yanımdan keçirdi və mən dedim: “Ey Allahın Rəsulu(sallallahu aleyhi vas səlləm),
həqiqətən mən qocaldım və zəiflədim” – ya da onun dediyi kimi – “Mənə oturmuş vəziyyətdə edə biləcəyim bir əməl öyrət”. 
Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Yüz dəfə “Sübhanəllah” de, bu, Bəni İsmayıldan yüz qul azad etdiyin kimi olacaq və 100 dəfə “Əlhəmdulillah” de, bu  Allahu Taalə yolunda yüz atı yəhərlə və cilovla təchiz etdiyinə bərabər olacaq,  yüz dəfə “Allahu Əkbər” de,  bu yüz dəvəni qurbanlıq üçün hazırladığına bərabər olar, və “yüz dəfə “Lə iləhə illəllah” de, və İbn Xələf sonra dedi ki: “Məncə, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: “O, göylərlə yer arasında olanları dolduracaq və o gün sənin dediklərini kimsə demədikcə, Allahu Təaləya sənin əməlindən daha xeyirli bir əməl qaldırılmayacaq”.

Silsila 2821, 2855.
 

345
Tilavət səcdəsində dua.
Bir nəfər Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəlib dedi: “Ey Allahın Rəsulu! Yuxuda gördüm ki, mən bir ağacın arxasında namaz qılıram və səcdə olan bir ayə oxudum və gördüm ki, o ağac da səcdə edir 
mənimlə birlikdə və mən onun səcdə vəziyyətində danışmağa başladığını eşitdim: “Allahım, bu səcdəyə görə mənə savab yaz, və ona görə günahımı sil və bu səcdəni şükrümə səbəb et və bəndən Davuddan səcdə qəbul
etdiyin kimi, bu səcdəni məndən qəbul et”.
 
Hədisin başqa bir rəvayətində (versiyasında) belə buyurulur: “Allahım, bunun müqabilində mənə bir mükafat yaz, və  onu mənim üçün Öz yanında saxla, günahımı onun müqabilində sil və onu məndən qəbul et, qulun Davuddan qəbul etdiyin kimi". Yuxudan duranda səhər tezdən Allah Rəsulunun (sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına getdim və yuxumda gördüklərimi Ona danışdım. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) soruşdu: “Sən səcdə etdinmi, ey Əbu Səid?”, mən dedim: “Xeyr”, sonra O dedi: “Sən səcdə etməyə bu ağacdan daha layiq idin. ", sonra Rəsulullah (salləllahu aleyhi vas səlləm) səcdə etmək lazım olan ayəyə çatana qədər "Sad" surəsini oxudu və səcdəsində yuxumdakı ağacın dediyi sözləri dedi." 
Həmçinin, Abdullah ibn Abbas demişdir: “Allahın Elçisini (sallallahu aleyhi vas səlləm) gördüm ki, səcdə olan ayəni oxuyanda Onun, ağac haqqında danışan adamın dediyi sözləri səcdə vəziyyətində dediyini eşitdim." 

اللهُمَّ اكْتُبْ لي بِهَا أَجْرَاً وَحُطَّ عَنِّي بِهَا وِزْراً وأَحْدِثْ لي بِهَا شُكْراً وتَقَبَّلْهَا مِنِّي كَمَا تَقَبَّلْتَ مِنْ عَبْدِكَ دَاوُد سَجْدَتَهُ

اللَّهُمَّ اكتُبْ لِي بِهَا عِنْدَكَ أَجرًا ، وَاجْعَلْهَا لي عِنْدَكَ ذُخْرًا ، وضَعْ عَنِّي بِهَا وِزْراً ، واقْبَلْهَا منِّي كما تقبَّلتَ من عَبْدِكَ داودَ

Silsilə 2828.

346
Müsafirə sünnəni oyrədərək, öyüd-nəsihət vermək.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Bir dəfə bir nəfər Rəsulullahın (sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəldi,  o səfərə çıxmaq istəyirdi və bələ dedi: “Ey Allahın Rəsulu! mənə
öyüd-nəsihət ver!” Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) dedi: “Sənə Allahdan qorxmağı və yüksəkliyə çıxanda təkbir deməyi tövsiyə edirəm”.

Silsilə 2835

347
"Sübhan Allah" kəlməsinin fəziləti.
Mus'ad ibn Sa'd belə demişdir: “Atam mənə danışmışdır ki: “Bir dəfə biz Rəsulullahın (sallallahu aleyhi vas səlləm) yanında olarkən o dedi: “Məgər sizdən biriniz gün ərzində min savab qazana bilməzmi?” və orada olanlardan
biri Peyğəmbərdən (Sallallahu aleyhi vas səlləm) soruşdu: “Biz necə min savab qazana bilərik?!” Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) belə cavab verdi: “Yüz dəfə “Sübhan Allah” dedikdə, buna görə min savab yazılar və min
günah bağışlanar”.

Silsilə 2838

348
Yatmazdan əvvəl “Mülk” surəsinin oxunması.
Abdullah ibn Məsud Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: "Yatmazdan əvvəl "Mülk" surəsini oxumaq insanı qəbir əzabından qoruyar”.

"Əl-Mülk"surəsi nəzərdə tutulur.

Silsilə 2858

349
Peyğəmbərlərə salavat, (Allahın onlara salavat və salamı olsun).
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Allahın peyğəmbərlərinə və elçilərinə salavat gətirin. Həqiqətən, Uca Allah onları göndərdiyi kimi,
eynən məni də o cür göndərdi”.

Silsilə 2862

350
Qədr gecəsi edilən dua.
Aişə (Allah ondan razı olsun) dedi: “Bir dəfə Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedim: “Ey Allahın Rəsulu, əgər mən bu və ya digər gecənin Qədr gecəsi olacağına güman etsəm, nə deməliyəm? 
O cavab verdi: 
“De:...”, başqa bir rəvayətdə isə: “Sən deməlisən: “Allahım, həqiqətən Sən Bağışlayansan, bağışlamağı sevirsən, məni bağışla”.

اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي

Silsilə 2875

351
Hər hansısa kəndə, yaxud şəhərə girməzdən əvvəl dua etmək.
Əbu Lübabə ibn Əbdül Munzir deyir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) bir kəndə girmək istəyəndə, bunları demədən girməzdi: “Allahım! Yeddi qat səmanın və onların kölgələndirdiklərinin Rəbbi! Yeddi qat yerin və onların daşıdıqlarının Rəbbi! Şeytanların və azdırdıqlarının Rəbbi! Küləklərin və sovurub apardıqlarının Rəbbi! Səndən bu kəndin xeyrini, orada olanların xeyrini diləyirəm! Onun şərrindən, orada olanların şərrindən Sənə sığınıram!”.

Silsilə 2881

352
Güclü külək əsərkən edilən dua.
Sələmə ibn Əkua (radıyallahu anhu) danışırdı ki: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) güclü bir külək əsərkən deyərdi ki: “Allahım, Səndən onun (küləyin) xeyrini diləyirəm və onun şərindən Sənə sığınıram”.

اللَّهمَّ لَقْحًا لا عَقِيمًا

Silsilə 2882
 

353
Sıxıntı anında edilən dua.
Ənəs ibn Malik  (radıyallahu anhu) demişdir ki: “Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) bir çətinliklə qarşılaşdıqda, belə deyərdi:
“Ey (Əbədi) Yaşayan, ey Qəyyum (Kainatı yaradan və idarə edən), Sənin rəhmətinə sığınıram.”

يا حَيُّ! ya قيُّومُ! بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ

Silsilə 2885

354
Sevincli və ya kədərli anlarda edilən dualar.
Aişə (radıyallahu anhə) demişdir ki: "Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) xoşuna gələn bir şey gördükdə, belə deyərdi:
"Neməti sayəsində yaxşı işlər tamamlanan Allaha həmd olsun",  xoşuna gəlmədiyi bir şey gördükdə isə deyərdi: "Hər bir halda, hər halımıza görə Allaha həmd, şükürlər olsun!"

الحمدُ للهِ الذي بنعمتِهِ تتمُّ الصالحاتُ
الحمدُ للهِ على كلِّ حالٍ

Silsilə 2887

355
Təzə ay görünərkən edilən dua.
Təlhə ibn Ubeydilla demisdir ki: “Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) təzə ay görəndə dedi: “Allahım, onu əmin-amanlıqla, imanla, salamatlıqla, islamla və Ey Rəbbimiz, sevdiyin və razı qaldığın işlərə müvəffəqiyət verməklə üzə çıxart! 
Bizim də Rəbbimiz, sənində Rəbbin Allahdır!"

اللَّهمَّ أهِلَّهُ علينا باليُمنِ والإيمانِ، والسَّلامةِ والإسلامِ، ربِّي وربُّكَ اللهُ

Silsilə 2888

356
Səfər zamanı, sahurda edilən dua.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) səfərdə olarkən və sahur vaxtı deyərdi: “Allaha həmd-sənalarımızı eşidən eşitsin (Bizim həmd-sənalarımızı eşidən, başqalarına çatdırsın) Allahın bizim üçün verdiyi xeyirə görə.  Bizim Rəbbimiz bizim yol göstərənimiz, bizə Öz lütfünü nəsib et. Mən oddan Allaha sığınıram”.

سمع سامع بحمد الله وحسن بلائه علينا, ربنا صاحبنا وأفضل علينا, عائذا بالله من النار

Silsilə 2890

357
Günahların bağışlanması üçün edilən dua.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) deyərdi: “Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bəzi dualarından biri də, bu sözlərlə idi: “Allahım, etdiyim və gələcəkdə edəcəyim hər bir əmələ görə Səndən bağışlanma diləyirəm, mənim aşkarda da, gizlində də etdiyim əməllər, məndən daha yaxşı bildiyin üçün məni bağışla, şübhəsiz ki, irəliyə aparan da, geriyə çəkən də Sənsən. Səndən başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur!”

اللهم اغفر لي ما قدمت وما أخرت, وما أسررت وما أألنت, وما أنت أألم به مني, إنك أأإلانت منك أنت أألنت

Silsilə 2897

358
İslamda sabitqədəm olmaq üçün, Allah edilən dua.

Abdullah ibn Məsud, Allah ondan razı olsun, demişdir: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) duasında belə deyərdi ki: “Allahım, ayaq üstə olduğum zaman İslamı məndə saxla, oturduğum zaman islamı məndə saxla, uzandığım zaman islamı məndə saxla, və düşmənlərimi dərdlərimlə sevindirmə. Allahım, mən Səndən xəzinəsi Sənin əlində olan hər bir yaxşılığı diləyirəm və xəzinəsi Sənin əlində olan hər bir şərdən məni qorumağını Səndən istəyirəm." 

Həmçinin Abdullah ibn ‘Amr (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) öz duasında belə demişdir: “Allahım, borcların təzyiqindən (yəni çoxluğundan) və düşmənin təzyiqindən (mənim üzərimdə hakimiyyəti ələ keçirə bilməsin) və düşmənlərin qəhrindən Sənə sığınıram”.

اللهمَّ احفَظْني بالإسلام قائمًا ، و احفَظْني بالإسلام قاعدًا ، و احفظْني بالإسلام راقدًا ، و لا تُشْمِتْ بي عدوًّا و لا حاسدًا ، اللهمَّ إني أسألُك من كل خيرٍ خزائنُه بيدِك ، و أعوذُ بك من كل شرٍّ خزائنُه بيدِك 

اللهم إني أأوذ بك من غلبة الدين وغلبة الددو وشماتة الأأداء

Silsilə 2902, 2903

359
Səhər zikri:  "İslam fitrətində səhərə çıxdıq..."

Abdullah ibn Əbdürrəhman ibn Əbzə atasından rəvayət edir ki, o demişdir: “Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) səhərlər bizə belə deməyi öyrədərdi: “İslam fitrətində, ixlas kəlməsində, Peyğəmbərimiz Muhəmmədin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dinində, hənif (ixlasla Allaha ibadət edən), müsəlman olan və müşriklərdən olmayan atamız İbrahimin millətində olaraq səhərə çıxdıq." 

أصبحنا على فطرة الإسلام, وكلمد الإخلاص, ودين نبينا محمد صلى الله يمحمد صلى الله يمحى وسلم, وملاة الم٣نام فطرة الإسلام

Silsilə 2905

360
Səhər zikri: “Rəbb olaraq Allahdan razıyam...”.

Allah Rəsulunun (salləllahu aleyhi və səlləm) Afrikada yaşayan səhabəsi Muneizirdən nəql olunur ki, Allah Rəsulu (salləllahu aleyhi və səlləm) belə demişdir: “Əgər kimsə səhərə çıxsa və desə: Allahın Rəbb, İslamın din və Muhəmmədin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) peyğəmbər olduğundan razıyam”, onun əlindən tutub cənnətə aparacağıma zəmanət verirəm”.

رضيتُ باللهِ ربًّا وبالإسلامِ دينًا وبمحمَّدٍ نبيًّا

Silsilə 2963

361
Namazdan sonra edilən zikr.

Muhəmməd ibn Müslim, əl-Zubeyr Abdullah ibn Zübeyrin belə dediyini eşitdiyini söylədi: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) namazın sonunda (salam verdikdən sonra) qalxmazdan əvvəl ucadan belə deyərdi: “Allahdan başqa məbud yoxdur, O tək­dir, Onun şəri­ki yoxdur. Mülk Onundur və həmd Onadır! O hər şeyə Qadirdir! Qüdrət və güc yalnız Allahdadir! Allahdan başqa mə­bud yoxdur. Biz yalnız Ona ibadət edirik. Nemət Onun­dur, lütf Onundur və gözəl tərif Onadır. Allahdan başqa məbud yoxdur. Kafirlərə xoş gəlməsə də, biz dini yalnız Ona məxsus edi­rik!”

لا إله إلا الله, وحده لا شريك له, له الملك, وله الحمد, وهو على كل شيء قدير, ولا حول ولا قوة إلا بالله, لا إله إلا الله, [و] لا نعبد إلا إياه, له النعمة, وله الفضل, وله الثناء الحسن, لا له إلا الله مخلصين له الدين, ولو كره الكافرون

Silsilə 2909

362
Namazdan sonra edilən zikr.

Muhəmməd ibn Müslim, əl-Zubeyr Abdullah ibn Zübeyrin belə dediyini eşitdiyini söylədi: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) namazın sonunda (salam verdikdən sonra) qalxmazdan əvvəl ucadan belə deyərdi: “Allahdan başqa məbud yoxdur, O tək­dir, Onun şəri­ki yoxdur. Mülk Onundur və həmd Onadır! O hər şeyə Qadirdir! Qüdrət və güc yalnız Allahdadir! Allahdan başqa mə­bud yoxdur. Biz yalnız Ona ibadət edirik. Nemət Onun­dur, lütf Onundur və gözəl tərif Onadır. Allahdan başqa məbud yoxdur. Kafirlərə xoş gəlməsə də, biz dini yalnız Ona məxsus edi­rik!”

لا إله إلا الله, وحده لا شريك له, له الملك, وله الحمد, وهو على كل شيء قدير, ولا حول ولا قوة إلا بالله, لا إله إلا الله, [و] لا نعبد إلا إياه, له النعمة, وله الفضل, وله الثناء الحسن, لا له إلا الله مخلصين له الدين, ولو كره الكافرون

Silsilə 2910

363
Dua ədəbi, Peyğəmbərə (səllahu aleyhi va səlləm) salavat

Əli (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu:
"Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi vas səlləm) salavat gətirməyincə, heç bir dua qəbul olunmaz."

Silsilə 2913

364
Sıxıntı və çətinliklərdən çıxmaq üçün zikr.

İbn Abbas (radıyallahu  anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər  (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Sıxıntıdan və çətinliklərdən  qurtulmağınıza kömək edəcək sözlər: «Əzəmətli, Həlim olan Allahdan başqa məbud yoxdur! Ərşin Əzəmətli Rəbbi olan Allahdan başqa məbud yoxdur! Göylərin, Rəb­bi, yerin Rəbbi və Ərşin Səxavətli Rəbbi olan Allahdan başqa məbud yoxdur!”

لا إله إلا إلا الله الحليم الكريم, لا إله إلا الله العلي الظظيم لا إله إلا الله رب السماوات السماوات السبعالله

Silsilə 2915

365
Allahın mütləq qəbul edəcəyi dua.

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) bir dəfə bir nəfərin belə dediyini eşitdi: “​Allahım, bütün həmdlər Sənə məxsusdur, Səndən başqa ibadətə layiq məbud yoxdur.  Sən təksən, Sənin heç bir şərikin yoxdur. Bəxş edən Sənsən, göyləri və yeri yaradan Sənsən, əzəmət və səxavət sahibi Sənsən." Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Həqiqətən, sən Allahdan ən böyük adla istəmisən ki, kim onunla dua etsə, mütləq ona  cavab verər və kimsə Ondan bu adla istəsə, Uca Allah ona mütləq bəxş edəcək”.

لَكَ الْحَمْدُ لا إله إلا أنت، وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ المَنَّان بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ والأَرْض ذا الجَلَالِ والإِكْرَام

Silsilə 2917

366
Qadının ancaq ərinin icazəsi ilə oruc tutması.

Əbu Səid əl-Xudri (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Bir dəfə Safuan ibn Muattalın arvadı Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəldi və biz o anda onunla idik, və o dedi: Ya Rəsulullah! Həqiqətən, ərim - Safuan ibn Muattal namaza başlayanda məni döyür, oruc tutanda orucumu pozmağa məcbur edir və günəş çıxana qədər sübh namazını qılmır." Bu zaman Safuan da Onun yanında idi və Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Safuandan qadının dediyini soruşdu. Onda Safuan cavab verdi: “Ey Allahın Rəsulu, “namaza başlayanda məni döyür” sözlərinə gəlincə, axı o, iki surə oxumağa başlayır, amma mən ona bunu qadağan etmişəm”. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “İnsanlar bir surə oxusalar (Fatihə surəsindən sonra), bu kifayət edər”, daha sonra Safuan davam etdi:  “Onun "Oruc tutanda orucumu pozur" sözlərinə gəlincə, - axı mən gəncəm, o isə oruc tutur və mənim də səbrim yoxdur”, və onun üzərinə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: "Qadının ərinin icazəsi olmadan müstəhəb oruc tutması caiz deyil", sonra Safuan dedi: "Onun, günəş çıxana qədər sübh namazını qılmadığımı deməsinə gəlincə, içimizdəki bu xəstəliyi ailəmiz bilir, günəş çıxana qədər oyana bilmərik." Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Oyanan kimi namaz qıl”.

Silsilə 2924

367
Bütün pisliklərə qarşı ən yaxşı dua.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “​Bəndənin Rəbbinə üz tutacağı dualarından, bu dua kimi əfzəl olanı yoxdur: "Allahım Səndən keçmişdə baş vermiş bütün pislikləri bağışlamağını, və məni dünyada və axirətdə bütün pisliklərdən qorumağını istəyirəm”.

اللَّهمَّ إنِّي أسألُك المُعافاةَ في الدُّنيا والآخرةِ

Silsilə 2937

368
Allaha yaxınlaşdıran hər bir əməldə başqalarını qabaqlamaq.

Abdullah ibn Məsud (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “Bir dəfə Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) məscidə daxil oldu və Əbu Bəkr və Ömər Onun hər iki tərəfində idilər və  onlar gördülər ki, İbn Məsud namaz qılır və “Nisa” surəsini oxuyur. Abdullah ibn Məsud yüzüncü ayəyə çatdıqda duada Uca Allahdan dua istəməyə başladı. Sonra Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “İstə,  və sənə veriləcəkdir, istə və sənə veriləcəkdir.” Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Kim Quranı nazil olduğu kimi belə təzə oxumaq istəyirsə, onu İbn Ummu Əbdin oxuduğu kimi oxusun (Abdullah ibn Məsud)".  Səhər açılanda Əbu Bəkr (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi vas səlləm) eşitdikləri ilə onu razı salmaq üçün Abdullah ibn Məsudun yanına getdi və ona dedi: Dünən sən Allahdan nə istədin? O dedi: “Dedim: “Allahım, Səndən elə bir iman istəyirəm ki, ondan sonra heç bir küfr olmasın, və üzərimə dayanmadan enən rəhmət və Məhəmməd Peyğəmbərlə (sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə birlikdə Cənnətin ən yüksək təbəqəsində olmağı istəyirəm.” 
Sonra Ömər gəldi və ona dedilər: “Əbu Bəkr artıq səni qabaqladı”. Ömər (radıyallahu anhu) dedi: “Allah Əbu Bəkrə rəhm etsin, nə zaman yaxşılıq etməkdə onu qabaqlamağa çalışıramsa, o hər zaman məndən qabaq olur”.

اللهم إني أسألك إيمانا لا يرتد, ونعيما لا ينفد, ومرافقة محمد في أألى جنة الخلد

Silsilə 2946

369
Dəstəmazdan sonra edilən dua.

Əbu Səid əl-Xudri (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Kim dəstəmaz alarsa, və sonra desəki: “Allahım Sən pak və müqəddəssən! Sənə həmd olsun. Şahidlik edirəm ki, Səndən başqa məbud yoxdur! Səndən bağışlanma diləyir, Sənə tövbə edirəm"  
“bu bir kağıza yazmış olar, sonra onun üzərinə möhür vurular, hansı ki, qiyamət gününə qədər açılmaz”.
 

سُبْحانَكَ اللَّهمَّ وبحمدِكَ لا إلهَ إلَّا أنتَ أستغفِرُكَ وأتوبُ إليكَ

Silsilə 2951

370
Müsibətə düçar olmuş birini gördükdə edilən dua.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Kim bir şeylə sınağa çəkilmiş bir kəsi görərsə, desin: “Sənə üz vermiş müsibətdən məni salamat edən və məni yaratdıqlarının çoxundan fəzilətli edərək, üstün tutan Allaha həmd olsun!" O zaman bu bəla ona dəyməz”.

الحمد لله الذي عافاني مما ابتلاك به وفضلني على كثير ممن خلق تفضيلا

Silsilə 2954

371
Yatmazdan əvvəl edilən zikr.

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Hər kim yatmazdan əvvəl desə ki: "Mənə bolluq bəxş edən, sığınacaq verən, yedirdən və içirdən Allaha həmd olsun! Mənə çoxlu nemətlər bəxş edən Allaha həmd olsun. Allahım, Sənin əzəmətinlə Səndən istəyirəm ki, məni cəhənnəm odundan xilas et”. O, Allaha məxluqlarının təriflədiyi bütün həmd-səna ilə həmd etmiş olar”.

لله الذي كفَاني وآواني . لله الذي أطعمَني وسقاني . الحمدُ لله الذي منَّ عليَّ وأفضلَ , اللهمَّ ! إني أسألُك بعزَّتِك أن تُنَجِّيَني من النارِ

Silsilə 2964

372
Böyük günahları silən zikr.

Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Kim: "Ondan başqa ibadətə layiq haqq ilah olmayan, Əbədi yaşayan, (Həyy) Əbədi var olan (Qəyyum) Allahdan bağışlanma diləyirəm və Onun hüzurunda tövbə edirəm”  bunu üç dəfə desə, o adam hətta döyüş meydanından qaçsa belə, günahları bağışlanar”.

أستغفرُ اللهَ ...الذي لا إلهُ إلَّا هو الحيُّ القيومُ و أتوبُ إليهِ

Silsilə 2965

373
Çox güclü qorxu olduğu zaman edilən zikr.

Əbu Səid əl-Xudri (Allah ondan razı olsun) dedi: “Biz Xəndək döyüşü günü dedik: “Ey Allahın Rəsulu! Deməyimiz lazım olan bir şey varmı? Həqiqətən da, qorxudan ürəyimiz ağzımıza gəlib. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Bəli, deyin: “Allahım, açıq yerlərimizi qoru və bizi qorxudan xilas et”.

وآمِنْ رَوْعاتِنَا

Silsilə 2985.

374
Təşəhhüd və ya səcdədə zikr.

Ummu Rafi (radıyallahu anhu) deyir ki, o, Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Ey Allahın Rəsulu, məni elə bir əmələ yönəlt ki, ona görə Uca Allah mənə mükafat versin”. Buna Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Ey Ümmü Rafi, əgər namaza qalxsan, on dəfə “Subhanallah”, on dəfə “Lə ilahə illəllah”, on dəfə“Əlhəmdulillah”, on dəfə “Allahu Əkbər” və on dəfə “Əstəğfirullah” deyərək Allahdan bağışlanma dilə. Həqiqətən, əgər on dəfə “Sübhanəllah” desən, Allah belə buyurar: “Bu, Mənim üçündür”. 
Əgər on dəfə “La ilahə illəllah” desən, Allah buyurar: “Bu, mənim üçündür”. Əgər on dəfə “Əlhəmdülillah” desən, Allah: “Bu, mənim üçündür” deyər. Əgər on dəfə “Allahu Əkbər” desən, Allah: “Bu mənim üçündür” deyər. Əgər on dəfə “Əstəğfirullah” deyərək Allahdan bağışlanma diləsən, Allah: “Mən səni bağışladım” deyər”.

Silsilə 2996

375
Ayaqqabı geyinməyin ədəbi.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) dedi: “Əbu əl-Qasim (sallallahu aleyhi va səlləm) demişdir: “Əgər ayaqqabılarını geyinsən, dərhal hər iki tayını geyin və ya ayaqqabılarını çıxarsan hər iki tayını da eyni anda cıxart. Əgər geyinirsinizsə, sağ ayaqdan başlayın, çıxartdığınız  zaman isə sol ayaqdan başlayın”.

Silsilə 3005

376
Başın bir hissəsini qırxmaq, digərini saxlamaq qadağandır.

Abdullah ibn Ömər, Allah ondan və atasından razı olsun, demişdir: “Bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) başının bir hissəsi qırxılmış, digər hissəsi isə tüklü qalmış bir uşaq gördü. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) ona bunu qadağan etdi və dedi: “Ya tamamilə qırxın, ya da tamamilə saxlayın”.

Silsilə 3006

377
Təzə paltar geyinən üçün edilən dua.

Abdullah ibn Ömər, Allah ondan və atasından razı olsun, dedi: “Bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Ömərin (Allah ondan razı olsun) üzərində təmiz paltar gördü və ondan soruşdu: “Bu təzə paltardırmı? Yoxsa yuyulub?", Ömər (Allah ondan razı olsun) belə cavab verdi: "Yuyulub" - hədisin digər rivayətində (versiyasında) "Yenidir" yazılıb.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona dedi: “Təzə geyinəsən, həmd edərək yaşayasan  və şəhid olaraq öləsən.”

البِسْ جديدًا, وعِشْ حَميدًا, ومُتْ شهيدًا

Silsilə 3011

378
Qadının evdən ancaq ehtiyac olduqda çıxması.

Aişə (radiyallahu anhə) dedi: “Bir dəfə Səudə (radıyallahu anhu) hicab vacib olduqdan sonra ehtiyacını ödəmək üçün bayıra çıxdı. O, iri bir qadın idi və onu tanıyan hər kəs tanıya bilərdi ki, bu odur. Ömər ibn Xəttab (Allah ondan razı olsun) onu görüb dedi: “Ey Səuda! Vallah, biz bilirik ki, bu sənsən. Niyə bayıra çıxırsan?”, və o geri qayıtdı, və o vaxt Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) mənim yanımda idi, yemək yeyirdi və bu zaman əlində üstündə ət olan bir sümük var idi. Səudə içəri girdikdə dedi: “Ey Allahın Rəsulu, mən ehtiyacımdan bayıra çıxdım və Ömər mənə belə və belə dedi”. Sonra Allahu Təalə ona vəhy nazil etdi və Peyğəmbər (salləllahu aleyhi vas səlləm) sümüyü əlində tutmağa davam etdi və vəhy bitdikdən sonra belə buyurdu: "Sizə ehtiyaclarınıza uyğun olaraq çölə çıxmağa icazə verildi (hajatikunna) - başqa bir rəvayətdə isə ehtiyaclarınıza görə  (havaijikunna) gəlib."

Silsilə 3019

379
Dəbdəbəli həyatdan uzaq durmaq.

Muaz ibn Cəbəl (radıyallahu anhu) deyir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onu Yəmənə göndərən zaman dedi: “Sən cəh-calaldan uzaq durmalısan. Həqiqətən də, Allah-Təalənın bəndələri daim bolluq (cəh-calal) içində yaşayanlar deyillər."

Silsilə 3021

380
Namaz əsnasında ölümü xatırlamaq və üzrxaxlığa səbəb olacaq əməllərdən çəkinmək.

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Namazda ölümü yada salın. Həqiqətən də, əgər insan namazda ölümü xatırlayarsa, bu onun namazı düzgün qılmasına səbəb olar. Və bir daha namaz qılmayacağını düşünməyən şəxs kimi namaz qıl. Və özünə bəraət axtaracağın hər bir əməldən çəkin."

Silsilə 3232

381
Kafirlər ölüləri atəşlə müjdələmək
Amir ibn Səd atasından rəvayət edir ki, bir dəfə bir bədəvi Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəlib dedi: “Həqiqətən, atam qohumluq əlaqələri saxlayırdı, filan yaxşı əməllər edərdi və filan yaxşı əməl edərdi
(amma imanlı deyildi). O haradadır?" Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “O, Cəhənnəmdədir”. Bədəvi isə sanki bundan incidi. Və dedi: “Ey Allahın Rəsulu, Sənin atan haradadır?” - hədisin digər rəvayətlərindən birində
“mənim atam və sənin atan cəhənnəmdədir” dedi – Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Harada olsa kafirin qəbrinin yanından keçsən, onu odla sevindir, müjdələ” Bundan sonra bu bədəvi İslamı qəbul etdi və dedi:
“Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) mənim üzərimə ağır bir iş həvalə etdi. Əgər bir kafirin qəbrinin yanından keçsəydim, onu mütləq odla sevindirərdim, mujdələyərdim.

Silsilə 3272.

382
Qəbrin üstünə su səpmək.
Abdullah ibn Muhəmməd ( yəni İbn Ömər) - atasından rəvayət edir ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) oğlu İbrahimi dəfn edərkən
onun qəbrinə su səpdi.

Silsilə 3278.

383
Baş ağrısına qarşı hicama, ayaq ağrılarına qarşı xına.
Əbu Rafiənin (Allah ondan razı olsun) zövcəsi Səlma deyərdi: “Əgər kimsə Peyğəmbərə (salləllahu aleyhi vas səlləm) baş ağrısından şikayət etsəydi, o, dərhal belə deyərdi: “Hicama et.
" Və əgər kimsə ayağındakı ağrıdan şikayət edərdisə, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) deyərdi: “Ayaqlarınızı xına ilə boyayın”.

Silsilə 3287.

384
Dəvənin südü və sidiyi ilə müalicə.
Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu)  ureynə-lilərdən, Mədinəyə gələnlər haqqında bir hədisdə rəvayət edib ki, onlar Mədinəyə gəldilər və Mədinədə bir müddət olduqlarına görə xəstələndilər.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onlara dedi: “Kaş ki, bizim dəvələrimizin yanına gedib dəvələrin sidiyi və südündən içsəydiniz”.

Silsilə 3296.

385
Kədər anında, qardaşa dəstək olmaq və başsağlığı vermək.
Muhəmməd ibn Amr ibn Həzm (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Əgər mömin, bir qardaşının başına gələn müsibətə görə ona başsağlığı verərsə,
Allahu Taalə, şübhəsiz ki, ona cənnət paltarları geyindirər”.

Silsilə 3305.

386
Gecə əl ilə yemək yedikdən sonra əlləri yumaq
Abdullah ibn Abbas (Allah ondan və atasından razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: «Hər kimin əlində ətin yağı qaldığı halda yatasa, və o adama nəsə
olsa, özündən başqa heç kəsi günahlandırmasın”.

Silsilə 3311.

387
Cənazə namazını məsciddən kənarda qılmaq.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Kim məsciddə cənazə namazı qılarsa, ona savab yazılmaz”.

Silsilə 3312.

388
Vəfat etmiş mömini dəfn üçün hazırlanmaq.
Əbu Umamə (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Hər kim bir mömini qüsl edib onu gizlədərsə (yəni onu yuduğu zaman gördüyü eyiblərini gizlədərsə),
Allah da onun günahlarını gizlədər. Kim bir müsəlmanı kəfənə sararsa, Allah da ona cənnət ipəkləri geyindirər."

Başqa bir hədisdə buyurulur: “Hər kim bir insanı qüsl edib eyibini gizlətsə, Allah onu qırx dəfə bağışlayar. Hər kim mərhumu kəfənə sararsa, Allah ona cənnət ipəkləri geyindirər. Hər kim mərhum üçün qəbir qazıb onu
bu qəbirdə dəfn edərsə, Allah ona elə bir savab yazar ki, sanki o mərhuma qiyamət gününə qədər yaşamağa bir ev verib."

Hədisin bəzi rəvayətlərində belə gəlmişdir: “Hər kim mərhumu Allah rizası üçün yuyarsa...”.

Silsilə 3313, Səhih ət-Tərqib 3492.

389
Ölünü söyməyin qadağan edilməsi.
Ziyad ibn İlyəkə əmisindən rəvayət edir ki, bir dəfə Muğirə ibn Şubə Əli ibn Əbu Tolibi söydü, o zaman Zeyd ibn Ərqəm ayağa qalxıb ona dedi: “Ey Muğirə, məgər sən bilmirsən ki, Rəsulullah (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
ölüləri söyməyi qadağan etdi? Ona görə də Əlini (Allah ondan razı olsun) söyməyin, çünki o, artıq ölüb”.

Silsilə 3320.

390
Xəstəni yeməyə və içməyə məcbur etməmək.
Abdurrahman ibn 'Auf (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Xəstələrinizi yeməyə və içməyə məcbur etməyin, həqiqətən Uca Allah onları
yedizdirir və içizdirir.”

Silsilə 3325.

391
Borcu qaytarmaq və onu ödəyərkən minnətdarlıq göstərmək.
Aişə (Allah ondan razı olsun) dedi: “Bir dəfə Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) bir bədəvi ilə razılaşdı ki, ondan bir dəvə və ya bir neçə dəvə alsın və bu dəvələrin pulunu bir vasak Əcva (zahirə) xurma ilə ödəsin.
Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) bu bədəvini özü ilə götürüb evinə gəldi və evdə xurma axtarmağa başladı, və tapa bilmədi. Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bədəvinin yanına çıxıb dedi:
“Ey Allahın qulu, biz səninlə razılaşdıq ki, səndən vəsak əcva xurması üçün bir dəvə və ya bir neçə dəvə aldıq, amma mən evə baxdım və onları tapmadım”. Sonra bu bədəvi qışqırmağa başladı: “Mənə xainlik etdilər!”
Bunu görən insanlar onu döymək istədilər və dedilər: “Allah səni məhv eləsin, Allahın Rəsulu xainlikmi edir?!”. Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Onu rahat buraxın, həqiqətən, haqq sahibinin bir
şey deməyə haqqı var”. Sonra Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun yanına qayıdıb dedi: “Ey Allahın qulu, biz səndən dəvə alanda elə bildik ki, bizdə səninlə razılaşdığımız qiymət var, amma axtarmağa başlayanda
tapa bilmədik.” Sonra bədəvi yenə qışqırmağa başladı: “Mənə xainlik etdilər”. İnsanlar onu söyməyə başladılar və dedilər: “Allah səni məhv etsin! Allahın Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) xainlik edirmi?!" Sonra Allah
Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Onu rahat buraxın, həqiqətən, haqq sahibinin bir şey deməyə haqqı var”. Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bunu ona iki və ya üç dəfə təkrar etdi, və
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun başa düşmədiyini gördükdə səhabələrindən birinə dedi: “Hövlə binti əl-Həkim ibn Üməyyənin yanına get və ona de: “Allahın Rəsulu (Allahın ona salavat və salamı olsun) sizə
belə buyurur: “Əgər sənin bir vəsək əcva xurman varsa, onu sənə qaytarana qədər bizə borc ver inşəAllah”. Bu adam onun yanına getdi, sonra qayıdıb onun cavabı dedi: “Bəli, ya Rəsulallah, mənim o qədər xurmam var. Mənim yanıma
bir nəfər göndər ki, onları məndən götürsün”. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) bu səhabəyə dedi: “Onu (bədəvini) özünlə onun yanına apar, ona borcumuz olan xurmaları götürsün”. Bu səhabə onunla birlikdə
Hövlə binti əl-Həkim ibn Üməyyənin yanına getdi və borcunu ona verdi. Bəzi rəvayətlərdə gəlib ki, Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona yemək verilməsini əmr etdi. Bu bədəvi xurmanı götürüb,
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) səhabələri ilə oturarkən Onun yanından keçəndə dedi: “Allah səni ən yaxşısı ilə mükafatlandırsın, Sən borcunu ödədin və hörmət etdin”. Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi:
“Qiyamət günü Uca Allahın ən yaxşı qulları bunlardırlar – borcunu ödəyən və eyni zamanda hörmət də edənlər”.

Silsilə 3334.

392
Səhabələri, ulduzları və qədəri (alın yazısını) anarkər, dili qorumaq.
Abdullah ibn Məsud (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Əgər kimsə mənim səhabələrim haqqında pis bir söz desə, ondan çəkin (yəni, Mənim səhabələrim haqqında
pis heç nə deməyin). Əgər kimsə ulduzlar haqqında danışırsa (qadağan olunmuş növlər: astrologiya kimi), o zaman ondan çəkinin. Əgər kimsə qədərdən (şəriətin icazə verdiyindən kənara çıxaraq) danışırsa, ondan çəkinin.”

Silsilə 3350.

393
Həyat yoldaşı və bütün ümmət üçün dua etmək.
Aişə (radıyallahu anhə) dedi: “Allahın Elçisini (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yaxşı əhval-ruhiyyədə gördükdə ona dedim: “Ey Allahın Rəsulu, mənim üçün dua et." O isə  Buyurdu: “Allahım, Aişənin bundan əvvəl etdiyi
və bundan sonra edəcəyi günahları, gizli və aşkar etdiyi günahlarını bağışla”. Aişə isə sevincdən elə güldü ki, başını Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ətəyinə qoydu, o zaman O soruşdu: “Mənim duam səni xoşbəxt etdimi?”.
O, cavab verdi: “Niyə sənin duan məni sevindirməsin?” O dedi: “Həqiqətən, bu mənim ümmətim üçün hər namazda etdiyim duamdır”.

Silsilə 3383.

394
Ərə qarşı qayğı və onun rahatlığının qeydinə qalmaq.
İbn Abbas (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) bir dəfə Qüreyşdən olan Səudə adlı bir qadına elçi düşdü. Onun ölən ərindən beş və ya altı uşağı var idi.
Və o, Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) imtina etdi. Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ondan soruşdu: "Səni məndən çəkindirən nədir (yəni mənimlə evlənməkdən?)." Qadın cavab verdi: “Ey Allahın Peyğəmbəri,
Allaha and olsun ki, mənim üçün ən sevimli Allahın məxluqatı olmağına baxmayaraq, səninlə evlənməyimə heç nə mane olmur, amma mən sənə elə qayğı göstərmək istəyirəm ki, bu uşaqlar səhər və axşam, başının üstündə
qışqırmasınlar." Sonra Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Bundan başqa bir şey sənin mənimlə evlənməyinə mane olur?” Qadın cavab verdi: “Xeyr, and olsun Allaha”. Sonra Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
ona dedi: “Allah sənə rəhm etsin. Həqiqətən də dəvəyə minən qadınların ən yaxşısı Qureyşin əməlisaleh qadınlarıdır. Və onlar kiçik uşaqlara qarşı ən şəfqətli və mərhəmətli, ərinin qayğısına qalan və malına qənaət edəndirlər".

Silsilə 3414.

395
Ehtiyaclı olanların yanına gedərək və hər addımına görə savaba ümid etmək
Bənu Ədi qəbiləsindən Zeyd ibn Əbdürrəhman ibn Səid ibn Amr ibn Nufeyl atasından rəvayət edir ki, o dedi: “Bir dəfə Qüreyşdən bir neçə gənclə birlikdə Cabir ibn Abdullah əl-Ənsarinin yanına gəldim. Cabir ibn Abdullah artıq kor olandan
sonra onun yanına gəldik. Və biz kəndirin tavana bağlandığını gördük, və onun evində çörəklə kökələr gördük. Bir kasıbın yemək istədiyini eşidəndə Cabir bir kökə götürüb bağlanmış kəndirdən tutaraq bu kəndirdən yapışıb yeriyərək
kasıbın yanına gəlib kökəni ona verirdi. Sonra da kəndirdən yapışaraq oturana qədər öz yerinə qayıdardı. Onda mən ona dedim: “Allah səni bağışlasın! Kasıb özü bizim yanımıza gələndə, biz ona veririk”. O cavab verdi: “Həqiqətən, mən
özüm bu çörəyi vermək üçün bu kasıbın yanına gedəndə mükafata ümid edirəm”. Sonra dedi: “Rəsulullahdan (Sallallahu aleyhi vas səlləm) eşitdiyim bir şeyi sizə xəbər verimmi?” “Əlbəttə” dedilər. O dedi: Mən Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi
vas səlləm) belə dediyini eşitdim: “Həqiqətən, Qüreyşlilər etibar edilməli kəslərdir. Kim onlara qarşı hiylə qurarsa, Allah onun burnunu Cəhənnəmə salmaqla mütləq əzab edər."

Bax Silsilə 3419.

396
Səfərdən sonra qucaqlaşmaq.
Cabir ibn Abdullah, Allah ondan və atasından razı olsun, demişdir: “Cəfər Həbəşidən gələndə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onu qucaqladı”.

Silsilə 3551.

397
Möminin qəlbinə sevinc bəxş etmək, və ya onun borcunu ödəmək, ya da onu yedizdirmək.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, bir dəfə Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi vas səlləm) soruşdular: “Ən yaxşı əməllər hansılardır?”. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm)
buyurur: “Ən yaxşısı, mömin qardaşını sevindirmək, ya onun borcunu ödəmək, ya da ona çörək yedirtməkdir”.

Silsilə 3651.

398
Hündür binalar tikməmək.
Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) deyir ki, bir gün Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) çölə çıxdı və evin üstündə bir günbəz gördü və soruşdu: “Bu nədir?” Səhabələr ona dedilər: “Bu, ənsardan olan filankəsin evidir”.
Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) susdu, lakin bu, Onun qəlbində qaldı. Bu evin sahibi Allah Rəsulunun (sallallahu aleyhi vad səlləm) yanına gəlib camaat qarşısında salam verdikdə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm)
ondan üz çevirdi və  adam bir neçə dəfə təkrar etdi və başa düşdü ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) ona qəzəbləndi və ona görə də ondan üz çevirdi və bu adam bu barədə öz dostlarına danışdı və dedi: “Allaha and olsun ki,
mən Rəsulullahı (Sallallahu aleyhi vas səlləm) tanımıram.” Onlar ona dedilər: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir gün çıxdı və sənin evinin üstündə günbəz gördü”. Sonra bu adam evə gəldi və bu günbəzi sökdü və yerlə bir etdi.
Və bir gün Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) çıxdı və daha bu günbəzi görmədi və dedi: “Bu günbəzə nə olub?”. Onlar Ona belə cavab verdilər: “Bu günbəzin sahibi bizə dedi ki, sən ondan üz çevirmisən. Biz ona xəbər verdik və o,
onu sökdü”. Daha sonra Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Allaha and olsun ki, insanın tikdiyi hər şey onun üçün qəm-qüssədir, ehtiyacı olandan başqa, ehtiyacı olandan başqa, yəni vacib tikilməli olanlardan başqa”.

Silsilə 3671.

399
Münaqişənin kəffarəsi.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir:
“Hər bir münaqişənin kəffarəsi iki rükət namazdır”.

Silsilə 3689.

400 
Anlaşılmamazlıqları araşdırarkən, müxtəlif amillərə baxaraq qərar vermək.
Əli (radıyallahu anhu) deyir ki, o, bir dəfə Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi vas səlləm)  dedi: «Ey Allahın Rəsulu, əgər məni göndərsən (araşdırma edib qərar vermək üçün) orda qızmar dəmir kimi olummu (yəni sən nə dedinsə
onu edimmi) yoxsa orada olmayanların görmədiyini  görən, anlayan biri kimi olum? Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Orada şahid olan kəs, olmayan kəsin görmədiyini görə bilər”.

Silsilə 3695.

401
Sıraya durmazdan əvvəl rüküyə getmək.
Əba Bakra rəvayət edirdi ki, bir dəfə namaza gələndə Rəsulullahın (sallallahu aleyhi və səlləm) rükuda olduğunu gördü və Əba Bakra cərgələrə çatmadan rüku etdib, bu vəziyyətdə qaçaraq cərgəyə çatdı.
Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) namazı bitirdikdən sonra dedi: “Sizlərdən hansınız cərgədən kənarda rüku edib, bu vəziyyətdə cərgəyə çatan idi?” 
Əba Bakra dedi: “Mənəm”. Onda Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Allah istəklərini versin, amma geri qayıtma”.

Qeri qayıtma, yəni, qaçma, bu vəziyyətdə olmaqla, sakitcə sıraya doğru addımla.

Silsilə 620.

402
Uşaqları öpmək.
Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edirdi ki: “Bir dəfə Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) Əl-Əkra ibn Həbis ət-Təmimi ilə birlikdə oturduğu zaman, (Peyğəmbər sallallahu aleyhi vəs səlləm)
Həsən ibn Əlini öpdü. Əl-Əkra bunu görəndə dedi ki: “Mənim on oğlum var, amma mən heç vaxt, heç birini öpməmişəm”. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona baxıb dedi: “Hər kim rəhm etmirsə, ona rəhm olunmaz”.
 
əl-Buxari 5997, Müslim 2318.

403
Öpməklə, xoş sözlərlə, toxunuşlarla həyat yoldaşına diqqət göstərmək.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) zövcələrindən bəzilərini öpərdi, sonra dəstəmaz almadan namaz qılardı. 

Əbu Davud 179. 

“Bir dəfə Aişə (Allah ondan razı olsun), Allah Rəsulunun  (sallallahu aleyhi vas səlləm) oruclu ikən zövcələrindən birini öpdüyü haqda danışərkən, Aişə (Allah ondan razı olsun) özü gülümsədi”.

Müslim 1106.

O, həmçinin deyirdi ki: “Bir dəfə Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) məni öpmək üçün mənə tərəf uzandı. Mən ona dedim: "Mən orucluyam." O cavab dedi: “Mən də oruc tutmuşam” və məni öpdü.

İbn Xuzeymə.

Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) səhabələrindən biri ilə qarşılaşdıqda ona toxunardı və onun üçün dua edərdi.

Ən-Nəsai 267.

404
Namazda salamlardan əvvəl, əlavə dualar etmək,  təşəhüdlə və Allaha 4 şeydən sığınmaq ilə kifayətlənməmək.
Peyğəmbər ( sələllahu aleyhi və səlləm) namazın sonunda edilən dua barəsində belə deyərdi: “Və sonra, salamlardan əvvəl, istədiyi duanı oxusun”. 

Muslim 402.

İmam Buxaridən başqa rəvayətdə:  “Və sonra, salamlardan əvvəl, xoşuna gələn duanı seçib oxusun”. 

Buxari 835.

Ayşə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edib ki, Peyğəmbər (sələllahu aleyhi və səlləm), salamdan əvvəl belə dua edərdi: “Allahım, qəbir əzabından Sənə sığınıram, Məsih əd-Dəccalın fitnəsindən Sənə sığınıram, dünya və axirət fitnəsindən Sənə sığınıram. Allahım, günahlardan və borclardan Sənə sığınıram”. Bu duanı eşidən biri dedi: “Ya Rəsulallah, nə üçün borcdan Allaha tez-tez sığınırsan?” Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə cavab verdi: “Həqiqətən, insan borc aldıqda yalan danışmağa başlayır, vəd verir və vədinə xilaf çıxır”.

Buxari 832.

405
İctimai yerlərdə, müsəlmanlara heç bir pislik, xələl yetirməmək.

Abdullah ibn Qeys (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Əgər sizdən hər hansı biriniz məscidlərimizdən və ya bazarlarımızdan oxla keçərsə, oxların ucundan tutub əli ilə örtsün ki, müsəlmana xəsarət yetirməsin”.

Buxari 432.
 

406
Bəd nəzərdən qorxaraq, ehtiyat edərək, planlar haqqında heç kəsə danışmamaq.

Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: "Əgər işlərinizdə uğur qazanmaq istəyirsizsə, o zaman işləriniz haqqında susun, (yaymayın heç kəsə). Həqiqətən, hər bir mərhəmət sahibinə bəd nəzər dəyə bilər."

Silsilə əs-səhihə 1453.

407
Fəcdrdən sonra zikr.

Əbu Zər əl-Ğifaridən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Kim sübh namazını qıldıqdan sonra ayağını tərpətmədən və bir şey haqqında danışmadan əvvəl, on dəfə desə: “Allahdan başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur. O, təkdir və Onun heç bir şəriki yoxdur. Bütün qüdrət Ona məxsusdur, həmd Ona məxsusdur. O, dirildən və öldürəndir və O hər şeyə qadirdir,“ O kəsə Allah bunun üçün 10 savab yazacaq, onun 10 günahını bağışlayacaq, və onun 10 dərəcəsini yüksəldəcək və o, bütün gün pislikdən qorunacaq, və şeytandan qorunmuş olacaq. Və bu gündə şirk etmədikcə, heç bir şey onun savabını poza bilməz”.

لا إله لا الله وحده لا شريك له, له الملك, وله الحمد, يدي ويميت, وهو على كل شيء قدير

ət-Tirmizi 3474, Səhih ət-Tərğib 472

408
Təbii ehtiyacları ödəyərkən, nə arxaya ilə, nə də ki, üzü ilə qibləyə dönməmək.

Əbu Əyyub Əl-Ənsari (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Əgər ayaqyoluna girirsinizsə,  (ehtiyaclarınızı ödəmək üçün) üzünüzü qibləyə çevirməyin! Böyük və ya kiçik ehtiyacı ödəmək üçün, arxanızı da qibləyə çevirməyin! Şərqə və ya qərbə dönün (bədənin qibləyə yan baxması deməkdir).

Əbu Əyyub rəvayyət edərdi: “Biz Şama çatdıqda və ayaqyolunun qiblə istiqamətində tikildiyini gördükdə bir az dönüb Allahdan bağışlanma diləyirdik”.

Müslim 264.

409
Qurana sünnət prizmasından baxmağın vacibliyi.

Bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir səhabəyə dedi: “Dəstəmaz al, ey Əbu Cubeyr. Və dəstəmaz almağa ağzından  başlama. Həqiqətən, kafirlər dəstəmazı öz ağızlarından başlayırlar”.

Silsilə əs-səhihə 2820.

410
Səndən necəsən soruşanda: "Əhmədullah İleykə" demək lazımdır.

Abdullah ibn Amr (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Rəsulu (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir dəfə bir nəfərə dedi: “Səhəri necə qarşıladın?”. Cavab verdi: “Səninlə birlikdə / xəbər verirəm ki / Allaha həmd edirəm, ey Allahın Rəsulu!”. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Mənim səndən eşitmək istədiyim budur”.

أَحْمَدُ اُللَّهَ إِلَيْكَ

Şeyx əl-Albani hədisi həsən hesab edirdi.Silsilə əs-səhihə 2952.

Həmçinin Ənəs ibn Malikdən (Allah ondan razı olsun) rəvayət olunur ki, bir gün Ömər ibn əl-Xəttab (Allah ondan razı olsun) bir nəfərə salam verdi, o da ona salam verdi və Ömər soruşdu: "Necəsən?". Dedi: “Səninlə birlikdə/ Sənə xəbər verirəm ki Allaha həmd edirəm”. Ömər cavab verdi: “Səndən eşitmək istədiyim budur”.

əl-Ədəb əl-müfrəd 1132. Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.

411
Gecə namazına qalxmamaqdan qorxan və ya düşmənlə qarşılaşmaqdan qorxan və ya Allah yolunda xərcləməkdən xəsislik edən üçün zikr.

Əbu Umamə əl-Bəhili (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) belə buyurdu: “Hər kim gecənin ona qalib gələcəyindən qorxarsa / gecə namazına qalxmamaqdan qorxarsa, ya xəsislik edib malını xərcləməzsə, və yaxud düşməndən qorxaraq döyüş meydanına girmirsə, onda daha çox desin: "Allah pakdır və Ona həmd olsun” Həqiqətən, bu sözlər Allahu taalə üçün, insanın Allah yolunda xərclədiyi dağ boyda qızıldan daha sevimlidir".

سبحان اللهِ وبحمدِه

"Səhih ət-Tərğib” 1541, ət-Təbərani (8/230) (7800)"

412
Əxlaqı yaxşılaşdırmaq üçün və təkbiratul ehram sonra dua.

Cabir ibn Abdullah, Allah ondan və atasından razı olsun, deyir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) namaza başladıqda və təkbir etdikdən sonra belə deyərdi: “Həqiqətən mənim namazım, qurbanım / və ya ayinlərim/, mənim həyatım və ölümüm aləmlərin Rəbbi olan, şəriki olmayan Allaha məxsusdur. Bu mənə əmr olundu və mən müsəlmanlardanam. Allahım, məni ən gözəl əməllərə və ən gözəl əxlaqa yönəlt, Səndən başqa heç kim gözəl əxlaqa sövq etməz və məni bütün pis əməllərdən və pis əxlaqdan qoru, çünki Səndən başqa heç kim pis əxlaqdan qoruya bilməz."

إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، لَا شَرِيكَ لَهُ، وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ، وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ، اللَّهُمَّ اهْدِنِي لِأَحْسَنِ الْأَعْمَالِ، وَأَحْسَنِ الْأَخْلَاقِ، لَا يَهْدِي لِأَحْسَنِهَا إِلَّا أَنْتَ، وَقِنِي سَيِّئَ الْأَعْمَالِ، وَسَيِّئَ الْأَخْلَاقِ، لَا يَقِي سَيِّئَهَا إِلَّا أَنْتَ

Sünən ən-Nəsai (896).

413
Təriflənən müsəlman nə deməlidir.

Adi ibni Ərtaatə, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Əgər kimsə Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) səhabələrindən birini tərifləyrdisə, həmin səhabə deyərdi: “Allahım, onların söylədiklərinə görə məni qınama, bilmədikləri şeyləri (onlardan gizli qalan günahlarımı) mənə bağışla, və məni zənn etdiklərindən daha xeyirli et.

اللَّهُمَّ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا يَقُولُونَ، وَاغْفِرْ لِي مَا لا يعلمون

Əl-Buxari “Əl-Ədəbul-Mufrad”da 761. Əl-Albani “Səhihul-Ədabul-Mufrad”da rəvayətlər silsiləsi səhih adlandırmışdır 58

414
Bəzən ayaqyalın gəzmək və dəbdəbədən imtina etmək.

Abdullah ibn Bureydə, Allah ona rəhmət etsin, rəvayət edirdi ki: “Bir dəfə Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) səhabələrindən bir nəfər Fədalata ibn Ubeydin yanına getdi və o zaman, Fədalata ibn Ubeyd Misirdə hökmdar idi, və ona dedi: “Mən sənin yanına yalnız səni ziyarət etmək üçün gəlməmişəm, lakin eşitdim ki, Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi vas səlləm) hədis eşitmisən və ümid edirəm ki, sənin bu hədisdən xəbərin var”. O dedi: “Bu hansı hədisdir?”. O dedi, “filan-filandır”. Bundan sonra onlar dialoqa davam etdilər  və səhabə soruşdu: "Nə üçün sən hökmdar olduğun halda sənin saçlarının daranmadığını görürəm". Buna Fədalata belə cavab verdi: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bizə daimi dəbdəbəni qadağan etmişdir”. Sonra sahəbə soruşdu: “Mən səni niyə ayaqqabısız görürəm?”. Fadalata cavab verdi: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bizə bəzən ayaqqabısız gəzməyi əmr edərdi”.

“Sünən Əbu Davud” 4160

415
İmkan daxilində, qəbirlərin arasında ayaqqabı ilə gəzməmək.

Buşair ibn Həssasiyyə, Allah ondan razı olsun, rəvayət edirdi ki: “Bir dəfə mən Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) ilə gəzdiyim zaman O,  qəbirlərin arasında gəzən və ayağında sandal olan bir nəfər gördü və Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) dedi: “Ey sandal geyinən! Vay halınıza, sandalını çıxar”.

Sünən Əbu Davud 3230

416
İmam, qadının cənazəsində bədənin ortasında, kişinin cənazəsində isə baş tərəfində dayanmalıdır.

Bir gün Ənəs ibn Malikin yanına  bir kişi cənazəsi gətirdilər və o, düz onun başının önündə dayandı, sonra başqa bir cənazə gətirdilər və orada bir qadın idi və dedilər: “Ey Əbu Həmzə, ona bir cənazə qıl. ” O, bu qadının gətirildiyi xərəyin düz ortasında dayandı. O zaman A'lə ibn Ziyad dedi: “Ey Əbu Həmzə, sən Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə durduğunu gördünmü ki, kişini gətirəndə sənin durduğun kimi dursun və qadını gətirəndə sənin durduğun kimi dursun? ” O, buna cavab verdi: "Bəli". Sonra üzünü bizə tutub dedi: “Bunu yadınızda saxlayın”.

Sünen ibn Macə 1494

417
Allah yolunda döyüşə çıxa bilməyən, Allah yolunda döyüş üçün hazırladığı malı, tam olaraq verilməlidir (həmçinin, elm tələb etmək üçün çıxmağa, pul toplayana da aiddir)

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Əsləm qəbiləsindən bir gənc oğlan dedi: “Ey Allahın Rəsulu, mən həqiqətən hərbi yürüşə çıxmaq istəyirəm, lakin heç bir avadanlığım yoxdur”. Buna Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) demişdir: “Filan adamın yanına get, o hazırlandı, amma xəstələndi”. O həmin adamın yanına gəldi və dedi: “Həqiqətən, Allahın Rəsulu (sallallahu aleyhi vas səlləm) sənə salam göndərir və deyir ki, hazırladıqlarını mənə ver”. Bu şəxs isə dedi: “Ey filankəs (arvadına xitabən), mənim hazırladığım hər şeyi ona ver və evdə heç bir şey saxlama. Allaha and olsun ki, əgər sən bunlardan birini saxlasan, bizə bu işdə bərəkət verilməz.

Müslim 1894

418
Gözəl ədəb haqqında dua.

Abdullah ibn Məsud (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Allahım, məni gözəl etdiyin kimi, əxlaqımı da gözəl et”.

Səhih ət-tərgib

419
Ovçu üçün unudulmuş sünnətlər.

Ədi ibn Hatimdən (Allah ondan razı olsun) belə dediyi rəvayət olunur: “Bir dəfə Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi və səlləm) “mi'rad” (lələksiz və ucu olmayan, lakin taxta milinin ucu iti olan ox) köməyi ilə öldürülən ov haqqında sual verdim. və O dedi: “Siz ,onun iti ucu ilə öldürülən bir ovu yeyə bilərsiz (başqa bir versiyada: deşilmiş-vurulmuş), taxta millin üzü ilə öldürülən ova gəlincə isə, bu “vaq"iz”dır"
(taxta, daş və ya ucu olmayan başqa bir şeylə vurulan hər şey yeyilməsi qadağan olandır).
Mən dedim: “Biz itlərin köməyi ilə ov edən bir tayfayıq”. O dedi: “Əgər öyrədilmiş itinizi göndərsəniz və eyni zamanda Allahın adını çəksəniz, onun sizə gətirdiyini yeyə bilərsiniz”. Mən soruşdum: "Bəs o, ovu öldürsə?" O, cavab verdi “O ovu öldürsə belə”. Şübhəsiz ki, itin sizin üçün tutduğu şey kəsilmiş heyvan kimidir. Onun bu ovun dadına baxması istisna, o halda onu yeməyin, çünki qorxuram ki, o, onu özü üçün tutub." Mən dedim: “Ey Allahın Rəsulu, mən itimi Allahın adını deyərək yola salıram, sonra görürəm
Allahın adını çəkmədiyim başqa bir it mənim itimlə birlikdə ovda iştirak etdi və onlardan hansının bu ovu tutduğunu bilmirəm”
O cavab verdi: “Yeməyin, çünki siz ancaq öz itinizi ova buraxdığınız zaman Allahın adını çəkdiz, başqa bir itin üzərində çəkmədiz. Həmçinin, əgər bir ova atəş açsanız və onu bir-iki günə tapsanız və üzərində oxlarınızın izlərindən başqa heç bir iz yoxdursa, onu yeyin. Amma o  suya düşərsə, onu yeməyin”.

Buxari 6486.

Hədisdən çıxarılan faydalı nəticələr:

1. Hədisdə böyük fayda kiçik bir zərərin əksinə olarsa, böyük faydaya üstünlük verildiyinə işarədir.
2. Hədisdə şübhəli hər şeydən çəkinmək lazım olduğuna işarədir.
3. Hədisdə belə bir işarə var ki, əgər alim səy göstərsə /ictihad/ səhv etsə, savab qazanar. Elimsiz (Cahil) səy göstərərək hər şeyi düzgün etsə belə, günahkardır. Çünki onun əvvəlcə ictihad etmək hüququ yox idi.
4. Hədisdə ovda itlərdən istifadənin icazəli olmasına işarə.
5. Hədisdə itin ov üçün istifadə edilməsinin caiz olmasının şərtinin onun yetişdirilməsinin vacibliyinə işarədir. 
6. Hədisdə işarə var ki, əgər sənin oxun ovunu öldürməyibsə, it öldürübsə, bu ov halaldır.
7. Hədisdə öyrədilmiş itin öz elmi ilə yüksəldilməsinə, cahil itin öldürülməsinə əmr edildiyinə və ona sahib olmağın qadağan olmasına dəlalət vardır.
8. Hədisdə itin ovla təmasının, ova zərərinin olmamasına işarə vardır.
9. Hədisdə belə bir işarə var ki, əgər it ovun bir hissəsini yeyibsə, onu yemək olmaz.
10. Hədisdə sünnənin Quranı izah etdiyinə işarə.
11. Hədisdə ovda Allahın adını xatırlamağın vacibliyinə işarədir.
12. Hədisdə küt alətlə öldürülən şeyin haram olmasına işarədir.
13. Hədisdə belə bir işarə var ki, ovçu, ovunu vursa, ancaq bir-iki gündən sonra taparsa, bu ovunu yeməkdə eybi yoxdur. Lakin bu onunla bağlıdır ki, ovçu öz oxlarının izlərindən başqa ovda heç bir iz görməməlidir.

420
Sizin bəzi sözlərinizdən və ya  hərəkətlərinizdən kimsə sizi səhv başa düşdüyü zaman, onu sakitləşdirmək üçün xoş söz demək haqqında.

Muhrim (ihramda olan adam) onun üçün ovda tutulanı yemir və həmçinin sünnədir ki,  əgər ovlanmış heyvanı təklif edən bir adamın inciyə biləcəyini gördükdə ona yaxşı söz söyləmək.

Səb ibn Cəssamə (Allah ondan razı olsun) deyir ki, o, bir dəfə Peyğəmbərə (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Əbua və ya Vəddan adlı yerdə olarkən Ona, vəhşi uzunqulaq  hədiyyə verdi, lakin Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun hədiyyəsindən imtina etdi. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onun üzündə qəmqinlik gördükdə dedi: “Biz sənin hədiyyəni ancaq ihramda olduğumuz üçün sənə qaytardıq”.

Buxari 1825.

421
Uşaqlara peyğəmbərlərin adlarını vermək.

İbn Ömər (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) buyurdu: “Həqiqətən,  Uca Allahın ən sevimli adları Abdullah və Əbdürrəhmandır”.

Müslim 2132.

"Övladlarınıza peyğəmbərlərin adlarını verin. Uca Allahın ən sevimli adları isə Abdullah və Əbdürrəhmandır."

əl-İstiqna 1/353.

422
Optimizm və onu hər bir şeydə daima axtarmaq

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: “Heç bir infeksiya yoxdur (yəni o öz-özünə yayılmır), heç bir xurafat yoxdur (yənı xurafat əlamətlərə inam yalandır. Və mən xeyirli, bərəkətli əlaməti sevirəm: gözəl və xoş sözü."

Buxari 5776, Müslim 2224.

'Abdullah ibn 'Abbas, Allah ondan və atasından razı olsun, dedi ki, bir dəfə  Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) onu ziyarət etmək üçün xəstələnən bir bədəvinin yanına getdi.Və O xəstəni ziyarət etdikdə deyərdi: "Bu problem deyil! Sadəcə, Allahın izni ilə təmizlənməkdir (inşəaAllah)."

Buxari 3616.

423
Qəlb sərtliyinin müalicəsi.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, bir dəfə bir nəfər Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanına gəlib, öz qəlbinin sərtliyindən şikayət etdi, buna cavab olaraq, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurdu: "Əgər qəlbinin yumşalmasını istəyirsənsə, kasıbı yedizdir və yetimin başına sığal çək (yetimə rəhm et)".

Silsilə əs-Səhih 854.

424
Evə girərkən “bismilləh” demək, və ev əhlinə salam vermək.

Cabir ibn Abdullah, Allah ondan və atasından razı olsun, rəvayət edirdi ki, o, Peyğəmbərin ( Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitmişdir: “Bir şəxs evə daxil olanda və ya yemək yeməyə başlayanda Allahın adını zikr edərsə, o zaman şeytan deyər: “Bu gün burada sizin üçün nə gecələmə yeri var, nə də ki, şam yeməyi." Amma əgər  insan evə girərkən, Allahın adını xatırlamazsa, o zaman şeytan deyər: “Burada sizin üçün gecələmə yeri var”. Yeməkdən əvvəl Allahın adını zikr etmədiyi zaman, şeytan deyər: “Siz gecələmə yeri və şam yeməyi tapdız”.

Muslim 2018.

Ənəs ibn Malik (radıyallahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) ona belə buyurdu: "Oğlum, ailənin yanına gəldikdə, onlara salam ver. (Assalamu Aleykum sözləriylə), bu sənin və ailən üçün bərəkət olacaqdır."

“Sünən ət-Tirmizi” 2698.

425
Üzüntü və kədər anında oxunan dua.

“Allahım! Həqiqətən mən Sənin qulunam, qulunun oğluyam, kənizinin oğluyam! Kəkilim (məni idarə etmək) Sənin əlindədir. Barəmdə verdiyin hökm yerinə yetəndir. Mənə yazdığın tale ədalətlidir. Sənə, Özünə verdiyin və ya Kitabında nazil etdiyin yaxud yaratdıqlarından kiməsə öyrətdiyin yaxud da Öz yanında olan qeyb elmində saxladığın Özünə aid olan hər bir adla yalvarıram ki, Quranı qəlbimin baharı və köksümün nuru et, üzüntümün aradan qalxması və kədərimin getməsi üçün səbəb et."

أللهم إني عبدك, ابن عبدك, ابن أمتك, ناصيتي بيدك ماض في حكمك, عدل في قضاؤك, أسألك بكل اسم هولك, سميت به نفسك أو أنزلته في كتابك, أو علمته أحدا من خلقك, أو استأثرت به في علم الغيب عندك أن تجعل القرآن ربيع قَلْبِي، وَنُورَ صَدْرِي، وَجَلاَءَ حُزْنِي وَذَهَابَ هَمِّي

Əhməd 1/391, İbn Hibban 3/972, ət-Təbərani 10352. Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.

426
Rəhbərin zülmündən qorxan kimsənin etdiyi dua.

"Allah ən böyükdür! Allah bütün yaratdıqlarından qüdrətlidir. Allah qorxduğum və həzər etdiyim hər şeydən qüdrətlidir. (Allahım!) Sənin filan qulunun şərindən, onun cinlərdən və insanlardan olan qoşunundan, köməkçilərindən və tərəfdarlarından, Özündən başqa məbud olmayan, Öz izni olmadan yerin üzərinə düşməsin deyə yeddi göyü saxlayan, Allaha sığınıram. Allahım! Onların şərindən məni himayə et. Uca təriflər Sənədir. Sənin himayə etdiyin kimsə qüdrətlidir. Sənin adın mübarəkdir və Səndən başqa məbud yoxdur!"

الله أكبر الله أعز من خلقه جميعا الله أعز مما أخاف وأحذر وأعوذ بالله الذي لا إله إلا هو الممسك السموات السبع أن يقعن على الأرض إلا بإذنه من شر عبدك فلان وجنوده وأتباعه وأ شياعه من الجن والإنس اللهم كن لي جارا من شرهم جل ثناؤك وعز جارك وتبارك اسْمُكَ وَلاَ إِلَهَ غَيْرُكَ

əl-Buxari əl-Ədəbul-Mufrad 708. Əl-Albani səhihliyi təsdiq etmişdir.

427
Xatibin, xütbəni yarımçıq kəsməsi, əgər ehtiyac olarsa.

Cabir ibn Abdullah, Allah ondan və atasından razı olsun, rəvayət edirdi ki: “Bir dəfə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) cümə günü bizə xütbə oxuyurdu və o vaxt bir nəfər gəldi və oturdu yanımızda. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona dedi: “Ey filankəs, sən namaz qıldınmı?” O cavab verdi: “Xeyr”. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona dedi: “Qalx və iki rükət qıl”.

Buxari 930, Müslim 875.

Həmçinin rəvayət edilir ki, Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir gün minbərin altında qaçan əl-Həsən və ya əl-Hüseyni gördü, o zaman O, aşağı enib uşağı qucağına aldı.

428
Yalnız cümə günləri deyil, lazım gəldikdə başa vaxtlarda xütbə demək.

Amr ibn Əxtab, Allah ondan razı olsun, rəvayət edirdi ki: “Bir dəfə Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) bizimlə sübh namazını qıldı. Sonra minbərə qalxıb zöhr namazının vaxtı girənə qədər xütbə verməyə başladı. Sonra minbərdən endi və zöhr namazını qıldı. Sonra minbərə qalxdı və əsr namazının vaxtı girənə qədər xütbəni davam etdirdi. Sonra minbərdən endi və əsr namazını qıldı. Sonra minbərə qalxdı və məğrib namazının vaxtı çatana qədər xütbəni davam etdirdi. Həmin gün O, bizə, olanlar və baş verəcəklər  haqqında danışdı. Və dedi ki, hamımızdan çox bilən, ən yaxşı yaddaşa sahib olandır."

Müslim 2892.

 

429
Məsciddə cümə namazından əvvəl dairələrdə,  toplaşmağın qadağan edilməsi.

Abdullah ibn 'Amr ibn əl-As, Allah ondan razı olsun, rəvayət edirdi ki: "Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) cümə günü namazdan əvvəl  məsciddə dairələrdə toplaşmağı qadağan etdi və məsciddə alış-veriş etməyi qadağan etdi.”

“Sünən ən-Nəsai” 714.

430
“Fəstəğfiruhu” kəlməsi olmadan, iki xütbə arasındakı sözlər.

Bir dəfə Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) Məkkəni fəth etdikdə, Allahu Təaləya həmd etdi və sonra dedi: “Ey insanlar! Allahu Təalə sizi cahiliyyə təkəbbüründən xilas etdi. Ey insanlar! Həqiqətən, insanlar iki yerə bölünürlər: təqvalı, Allahdan qorxan, belə insan, Allah tərəfindən hörmətlidir, digəri isə fasiq, bədbəxt, Allah yanında heç bir məqamı olmayandır." Sonra bu ayəni oxumağa başladı: “Ey insanlar! Biz sizi kişilər və qadınlar yaratdıq və sizi qəbilələr və qövmlər etdik  bir-birinizi tanıyasınız deyə" ayəni axıra qədər oxudu, sonra dedi: “Bunu deyirəm, və həm özüm üçün, həm də sizin üçün Allahdan bağışlanma diləyirəm.”

Silsilə əs-səhihə 2803.

431
Müsibətə düçar olmuş kimsəni görərkən edilən dua.

Abu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini rəvayət edir: “Sizlərdən biriniz hansısa müsibət görmüş birini görsə, desin: “Sənə üz vermiş müsibətdən məni salamat edən və məni yaratdıqlarının çoxundan fəzilətli edərək üstün tutan Allaha həmd olsun!" Bu da bu mərhəmətə görə minnətdarlıq olacaq”.

الحَمْدُ لله الذِي عافانِي مِمَّا ابْتَلاكَ بِهِ وفَضَّلَني عليكَ وعلى كَثِيرٍ مِنْ عِبادِهِ تَفْضِيلاً 

Şeyx əl-Albani hədisi yaxşı adlandırmışdır. Səhih əl-Cami əs-Səğir 555

432
Sünnə ilə İslama dəvət etmək.

İbn Abbas, Allah ondan və atasından razı olsun, rəvayət edirdi ki: “ Bir gün Dımad ibn Sələbə Məkkəyə gəldi. O Əzd-Şənuat qəbiləsindən idi və insanlar xəstə olanda, onlara ruqyə oxumaqla məşhur idi. O, bəzi ağılsız Məkkə sakinlərindən belə eşitdi: “Həqiqətən, Muhəmməd məcnundur (cinlər ona daxil olmuşdur). O zaman Dımad dedi: “Mən bu şəxsi görsəm, bəlkə Allah ona  şəfa verər mənim səbəbimlə”. Və o, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vəs səlləm) ilə görüşdü və dedi: “Ey Muhəmməd! Doğrudan da, mən bu xəstəlikləri müalicə edirəm. Həqiqətən, Uca Allah mənim səbəbimlə istədiyinə  şəfa verir, gəl sənə də oxuyum." O zaman Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ona cavab olaraq dedi: “Həqiqətən, bütün həmdlər Allaha məxsusdur, biz Ona həmd edirik və Ondan kömək diləyirik. Allah kimi doğru yola yönəltsə, onu heç kim zəlalətə salmaz, Allah kimi də doğru yoldan azdırarsa (yəni onu köməksiz qoyur, onu başlı başına buraxır) heç kim onu doğru yola yönəltməz. Şəhadət edirəm ki, şəriki olmayan tək olan Allahdan başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur və Muhəmməd Onun qulu və rəsuludur." Daha sonra "Dımad edi: “O sözlərini bir daha təkrar et”. Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bu sözləri ona üç dəfə təkrar etdi. Dımad dedi: “Allaha and olsun ki, mən falçıların sözlərini, sehrbazların və şairlərin sözlərini eşitmişəm, lakin bu sözlər kimi bir söz eşitməmişəm. Allaha and olsun ki, bu sözlər dənizin ortasına çatmışdır, əzəmət və mənalarına görə. Mənə əlini ver ki,  mən sənə, İslama şəhadət verim. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) onun əlini tutdu və andını qəbul etdi və dedi: “Sən xalqın üçün də and içirsən (yəni mənə söz ver ki, öz xalqını da dəvət edəcəksən)?”.
Cavabında o ona dedi: "Mən sənə xalqım üçün də and içirəm". Bir müddət sonra bir gün Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) Dımada kəndinin yaxınlığından keçən bir hərbi dəstə göndərdi, o zaman hərbi dəstənin rəisi bütün əsgərlərdən (Səhabələrdən) soruşdu və dedi: “Siz onlardan nəsə götürmüsüz? (bəlkə kimsə qənimət şəklində nəsə götürüb) Sizlərdən kimsə hər hansı bir şey götürübsə, mütləq qaytarın”. O zaman bir nəfər dedi: “Mən bir küp götürdüm (dəstəmaz almaq üçün)”. Buna dəstənin başçısı dedi: "Bu insanlara onu geri qaytar, çünki bunlar Dımıd xalqıdır".

Müslim 868.

433
Məktub yazarkən sünnət, (göndərənin adını əvvəl yazmaq, gəbul edənin adını isə sonra yazmaq).

Herakl haqqında hədisidə, Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) bir məktub yazıb onu Dihyə ilə birlikdə Busranın rəhbərinə, əmrinə göndərdi, o da onu Herakla verdi və o bu məktubu oxumağa başlayanda orada yazılmışdı: "Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə! Allahın qulu və elçisi Muhəmməddən, Rumların hökmdarı Herakla."

Səhih əl-Buxari 7.

434
Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) namazının qiyam, rüku, səcdə və s. kimi əsasları müddətinin təxminən eyni olması haqqında.

Əl-Bəra ibn Azib (radıyallahu anhu) deyir ki: “Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi vas səlləm) namazına baxdım və gördüm ki, onun ayaq üstə durması, rüku və rükudan qalxması, səcdəsi, iki səcdə arasında oturması, ikinci səcdəsi və təslim arasında oturması və onun namazı bitirənə qədər bütün bunlar eyni vaxt tuturdu (müddətcə).

Müslim 471.


435
Oturarkən ayaqqabı geyinmək haqqında.

Cabir ibn Abdullah, Allah ondan və atasından razı olsun, demişdir: “Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) ayaq üstə ayaqqabı geyinməyi qadağan etmişdir”.

Sünəni Əbu Davud 4135.


436
Heyz üçün müəyyən paltarların ayrılması və heyz başlayarkən  bu paltarları geyinmək, bununla ərinə heyzin başladığını bildirmək və utancaqlıq göstərərək, bu barədə ucadan danışmamağa çalışmaq.

Əbu Sələmə deyir ki, Zeynəb binti Ummu Sələmə Ummu Sələmənin (Allah ondan razı olsun) ona belə dediyini demişdir: “Bir dəfə Mən, Peyğəmbərin (Sallallahu aleyhi vas səlləm) yanında idim və biz bir yorğan altında uzanmışdıq və mən hiss etdim ki, məndə menstruasiya dövrü başladı. Mən sakitcə yorğanın altından çıxdım və adətən menstruasiya zamanı geyindiyim paltarları götürdüm. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) məni görəndə dedi: “​Sənin aybaşın başladımı?” Mən "Bəli"dedim".  O məni çağırdı və mən də onunla bir yorğan altında uzandım.

Səhih əl-Buxari 298.


437
Görüşərkən, insanlara toxunmaq və onlar üçün dua etmək.

Huzeyfə ibn əl-Yəman (Allahın ona salavat və salamı olsun) demişdir: “Peyğəmbər (sallallahu aleyhi vas səlləm) əgər dostlarından birinə rast gəlsəydi, ona toxunar və onun üçün dua edərdi.  Bir gün, səhər onu gördüm və ondan gizləndim, sonra günorta onun yanına gəldim. Və O dedi: “​Mən səni səhər gördüm və sən məndən qaçdın”.
Mən dedim: “Mən qüsulsuz idim və qorxdum ki, Sən mənə toxunarsan, mən qüsulsuz (murdar, natəmiz) olduğum halda”. O dedi: “Həqiqətən, müsəlman murdar (natəmiz) deyildir”.

“Sünən ən-Nəsai” 267.


438
Xütbə və ya dərs verərkən, uyğun formada emosionallıq və səsin ucaldılması haqqında.

Rəsulullah (sallallahu aleyhi vas səlləm) insanlara xütbələrlə müraciət etdikdə, gözləri qızarardı, səsi ucalardı, qəzəblənərdi və O düşmən ordusunun yaxınlaşması barədə başqalarını bu sözlər ilə: “(Düşmən gələcək) sizə səhər!” və ya: “(Düşmən gələcək) sizə axşam!” xəbərdar edən şəxsə oxşamağa başlayardı. Və O belə deyərdi: “Və beləlikə, şübhəsiz ki, sözlərin ən yaxşısı Allahın kitabıdır, hidayətin ən yaxşısı Muhəmmədin (sallallahu aleyhi vas səlləm) hidayətidir, əməllərin ən pisi yeni uydurulmuş əməllərdir, hər yenilik bir aldanış, azğınlıqdır!”

Səhih Müslim 867.


439
Yemək bişirildikdən sonra qapağı bağlı saxlamaq, qaynaması və buxarı çıxana qədər gözləmək.

Əsma binti Əbu Bəkr, Allah ondan və atasından razı olsun, dedi ki, o sarid (xəmir ilə ət) bişirəndə onu bağlayardı, qaynayaması və buxarı çıxana qədər gözləyərdi, sonra deyərdi: “Mən Rəsulullahın (Sallallahu aleyhi vas səlləm) belə dediyini eşitmişəm: “Bu, bərəkət, lütf üçün daha yaxşıdır.”

Silsilə əs-səhihə 834.


440
Ən yaxşı xurma sortları və onlar ilə müalicə haqqında.

Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) buyurur: “Sizin xurmalarınızın ən xeyirlisi: əl-Burni sortudur. O, xəstəliklərdən sağaldır və onun özündə heç bir xəstəlik yoxdur."

Bu hədisi: Bureydə ibn Huseyb, Ənəs ibn Malik, Əbu Səid əl-Xudri, Məziydə babası Huda ibn Abdullah, Əli ibn Əbu Talib və Əbdül-Qaisin nümayəndə heyətinin bəzi üzvlərindən rəvayət etmişlər.

İmam Əhmədin Müsnədi 15559, 17831.


441
Dırnaqları, bığları, qoltuq altında və övrət yerində olan tükləri 40 gündən çox saxlamamaq.
Ənəsdən rəvayət olunur ki, o deyirdi: “Bizə, 40 gündən gec olmayaraq qoltuqaltı və övrət yerində olan tükləri, həmçinin dırnaq və bığları kəsmək əmr olundu”.

Muslim


442
Salamı və ya müraciət edilən sözləri ehtiyac olduqda üç dəfə təkrarlamaq.
Növbəti unudulmuş sünnə, insana üç dəfə salam verməkdir. Birdən bir insana salam verildikdə o eşitməsə, ona 3 dəfə təkrar etmək lazımdır.
Peyğəmbər (Sallallahu aleyhi vas səlləm) bir şey haqqında danışarkən onu üç dəfə təkrar edərdi ki, insanlar onu başa düşsünlər, salam verəndə də üç dəfə təkrar edərdi əgər insanlar cavab verməsəydilər.

Şeyx əl-Albani hədisi səhih adlandırmışdır.“Silsilə əs-səhihə”9759.

PAYLAŞ: